نوسان نرخ ارز، اصلی‌ترین نگرانی اقتصاد ایران

بر اساس اعلام اتاق بازرگانی ایران عدد شامخ(شاخص مدیران خرید) در آذر ماه به عدد ۵۰.۹۷ رسیده که نسبت به ماه قبل کاهش ۰.۱ درصدی را نشان میدهد. عدد شامخ میان صفر تا ۱۰۰ طبقه بندی میشود که بر اساس آن هرچه عدد از ۵۰ بالاتر باشد به معنای رونق و هرچه پایینتر باشد به معنی ورود به دوره رکود است.

عدد شامخ آذر ماه در حالی نزولی شده که در بسیاری از ماههای سال جاری، این عدد صعودی بود اما ثبت پایینترین شامخ در چهار ماه گذشته نشان دهنده افزایش نگرانیهای فعالان بخش خصوصی و صاحبان بنگاههای اقتصادی است.

نظرسنجیهای انجام شده از فعالان اقتصادی حاکی از این است که ادامه رکود و نابسامانی قیمتهای بازار ارز و کاهش قدرت خرید بر روی انتظارات مثبت فعالان اقتصادی اثر منفی گذاشته و شرکتها به دلیل پایین آمدن قدرت خرید مشتریان، با کمبود نقدینگی و کاهش سفارشات مواجه شدهاند. از سوی دیگر، به عقیده اکثر فعالان اقتصادی به دنبال نابسامانی شدید در ثبات قیمت ارز و سایر هزینههای تولید، امکان پیشبینی و برنامهریزی برای ماههای آینده وجود ندارد و نمیتوانند هیچ افق برنامهریزی برای ادامه فعالیتها طی ماههای آینده متصور باشند.

طبق نظرسنجی انجام شده از بنگاههای اقتصادی کشور، شاخص مدیران خرید (تعدیل فصلی نشده) برای کل اقتصاد ایران در آذر ۱۳۹۷، ۵۰ بهدستآمده است و رشد شاخص کل به کمترین نرخ ۴ ماه اخیر رسیده است. در این ماه به جز شاخص مقدار تولید محصولات و سرعت انجام و تحویل سفارش، سایر مؤلفههای اصلی زیر ۵۰ ثبت شدهاند. دلیل اصلی کاهش شاخص کل در آذر ناشی از رکود در بخشهای ساختمان، خدمات و کشاورزی بوده است.

شاخص میزان فعالیتهای کسبوکار در آذرماه (۵۳.۱۳) طی ۴ ماه اخیر کمترین رشد را داشته است. این شاخص در بخش ساختمان به دنبال اثرات فصلی با رکود و کاهش شدید همراه بوده است.

شاخص میزان سفارشات جدید مشتریان (۴۸.۰) در آذرماه کاهش داشته اما شدت کاهش آن اندکی نسبت به آبان کمتر بوده است. در آذرماه بخش ساختمان به دلیل اثرات فصلی با کاهش شدید تقاضا روبرو بوده است. بخش خدمات نیز به دنبال افزایش قیمتها و کمبود شدید نقدینگی با کاهش تقاضای مشتریان روبرو بودهاند.

شاخص موجودی مواد اولیه یا لوازم خریداریشده (۴۶.۴۹) در آذر افزایش داشته است. این شاخص که در بخشهای ساختمان و خدمات و کشاورزی کاهش زیادی داشته است به عقیده فعالان اقتصادی ناشی از افزایش نرخ ارز و کمبود شدید نقدینگی است.

شاخص میزان استخدام و بهکارگیری نیروی انسانی (۴۸.۷۴) در آذرماه کاهش داشته است. همزمان با افزایش هزینههای بنگاهها این شاخص بهویژه در بخش خدمات و کشاورزی و بعد از آن ساختمان با کاهش بیشتری همراه بوده است.

شاخص میزان صادرات کالا یا خدمات (۴۷.۷۷) همچنان در آذرماه نیز کمتر از ۵۰ است و در هر سه بخش اقتصادی با کاهش روبرو بوده است. شدت کاهش این شاخص بهویژه در بخش صنعت بیشتر هم بوده است.

بر اساس دادههای بهدستآمده از بنگاههای بخش صنعت، شاخص مدیران خرید صنعت در آذرماه عدد ۵۶.۵۳ بهدستآمده است. به اعتقاد اکثر فعالان بخش صنعت، نرخ رشد فعالیتها اندکی کمتر از ماه قبل است. در آذرماه همه زیرشاخصهای اصلی شاخص صنعت، عدد بالای ۵۰ را به ثبت رساندهاند و شاخص کل صنعت در اکثر رشته فعالیتها بهجز صنایع فرآوردههای نفت و گاز، صنایع پوشاک و چرم، بالای ۵۰ بوده و همچنین در صنایع لاستیک و پلاستیک و صنایع غذایی نیز عدد شاخص ۵۰ بوده است.