خروج سالانه یک میلیون تن لبنیات از مبادی غیررسمی/ حذف ۲ میلیون تن شیر یارانه‌ای از سبد حمایتی مردم

اسماعیل خاتمی مقدم، با اشاره به ارائه آمار مصرف لبنیات از سوی نهادههای مختلف، گفت: به نظر من گزارشهای مرکز آمار ایران به واقعیت میزان مصرف لبنیات درکشور نزدیکتر است. لازم به ذکر است که وزارت کشاورزی و تشکلها سالیانه گزارشی از میزان تولید شیرخام و لبنیات در کشور ارائه میدهند.

وی با اشاره به آمار تولید شیر خام در کشور، گفت: گزارش مرکز آمار کشور میزان تولید را حدود 8 میلیون و 800 هزار تن اعلام میکند این در حالیست که وزارت کشاورزی میزان تولید را بالای 11 میلیون تن میداند که به نظر من به واقعیت نزدیک نیست.

خاتمی بابیان اینکه وزارت کشاورزی سرانه تولید را به عنوان سرانه مصرف اعلام میکند، تصریح کرد: فرمول سرانه مصرف از حاصل جمع واردات به اضافه تولید داخلی منهای صادرات و انبارش استراتژیک تقسیم بر جمعیت، بهدست میآید.

این کارشناس رقم واردات لبنیات در کشور را ناچیز خواند و خاطر نشان کرد: مراجعه به سایت گمرک نشان میدهد میزان واردات عدد کم و ناچیزی است در حالیکه صادرات لبنیات بر پایه شیر حدود 800 هزار تا 1 میلیون تن است. البته یک صادرات غیررسمی نیز در این بین وجود دارد که در جایی ثبت نمیشود که به نظر میرسد عدد صادرات از مبادی غیررسمی نیز حول و حوش یک میلیون تن است.

به گفته وی؛ صادرات غیررسمی لبنیات عموما شامل شیرخشک و چربیهایی که تعرفه دارند میشود. همچنین حدود 400 تا 500 هزار تن شیر در قالب محصولات استراتژیک در انبارها دپو شده و حدود 3 درصد از تولید شیرخام کشور ضایعات و مصارف گله است که با جمع جبری این فاکتورها سرانه مصرف زیر 70 کیلو است در حالی که در افق 1404 این عدد 120 کیلو بود؛ لازم به ذکر است که سرانه مصرف لبنیات در دنیا با توجه به آمار فائو، حدود 111 کیلو است.

خاتمی با اشاره به الگوهای افزایش مصرف لبنیات در کشور، افزود: برای افزایش مصرف باید قدرت خرید مردم را بالا ببریم و یا قیمت محصولات را کاهش بدهیم. از سال ۸۹ که هدفمند کردن یارانهها مطرح شد حدود ۲ میلیون تن شیر پاستوریزه یارانهای خانوار از سبد حمایتی مردم خارج شد.

وی طرح حمایتی دیگر برای افزایش سرانه مصرف شیر را توزیع در مدارس معرفی کرد که قانون مصوبه مجلس را دارد.

وی بابیان اینکه دادن شیر مدارس در کشور با چالشهای جدی مواجه شده است، افزود: شیر مدارس مصوبه مجلس است و همه ساله بودجه آن از سوی مجلس تصویب میشود اما از آنجاییکه این تخصیص بودجه در نیمه دوم سال داده میشود و از آنجایی که دولتها در چند سال اخیر در نیمه دوم سال با کسری بودجه مواجه هستند روی خزانه دست میبرند و بودجه شیر مدرسه را در محلهای دیگر هرینه و مقدار ناچیزی از بودجه تخصیص یافته را در چند استان محدود خرج میکنند.

وی بابیان اینکه سرانه مصرف شیر مدرسه در ایران به سرانه مصرف شیر مدارس در دنیا نزدیک شده بود، افزود: نتوانستیم برتری خود در این بخش را حفظ کنیم و اجرای این طرح در عمل به صفر نزدیک شده است.

خاتمی با اشاره به دستوری نگه داشتن قیمتها، گفت: قیمتگذاری دستوری متناسب با واقعیت نبود و صنعت نیز در واقع از تولید محصولاتی که مشمول قیمتگذاری دستوری میشدند فاصله گرفت و به سمت محصولات دیگر رفت به عنوان مثال اگر پنیر کم چرب مشمول قیمتگذاری دستوری شده بود کارخانهها اقدام به تولید پنیر پرچرب و از شمول قیمتگذاری خارج کردند چراکه این قیمت گذاریها واقعی نبود.

این کارشناس حوزه لبنیات تصریح کرد: تورم در ایران بالاتر از قدرت خرید مردم رشد کرده و این طبیعی است که توان خرید کاهش پیدا کند از سوی دیگر مردم ایران علاقه چندانی به مصرف لبنیات ندارند و فرهنگ تنوع مصرف لبنیات در دنیا در ایران وجود ندارد.

وی ادامه داد: نتیجه این شد که واقعیتهای کلان اقتصادی تاثیر خود را در قیمت تمام شده و قدرت خرید مردم گذاشت. همچنین عدم حمایتهای اقتصادی از عموم مردم و قشر خاص باعث شد که سرانه مصرف لبنیات در کشور کاهش پیدا کند و لبنیات جایگزین محصولات دیگر شود. میزان مصرف گوشت، پروتئین، لبنیات، حبوبات در کشور کاهش پیدا کرده و مردم با فقر پروتئین مواجه شدهاند. از سوی دیگر فشار به مصرف محصولاتی که باید مصرف آن را کاهش میدادیم افزایش پیدا کرد یعنی مصرف نشاسته و روغن.

خاتمی مقدم در پایان تصریح کرد: در بحث امنیت غذایی فاکتورهایی چون قدرت خرید، ایمنی و دسترسی به محصولات مد نظر است که در ایران این 3 بخش با چالشهای جدی مواجه شدهاند.