جایگزین سوئیفت برای ایران و روسیه چیست؟

عطا بهرامی، در مورد تحریمهای غرب علیه روسیه پس از حمله این کشور به اوکراین اظهار داشت: آمریکاییها با اعمال تحریمها علیه روسیه در حال بزرگ کردن باشگاه تحریم شوندهها هستند که از این جهت در آینده نزدیک تحریم در فضای بینالملل بیمعنی خواهد شد، زیرا آمریکاییها میخواهد همه دنیا را تحریم کند.

روسیه و چین جایگزین سوئیفت از چند سال پیش ایجاد کردند

وی در خصوص قطع سوئیفت برای بانکهای روسی گفت: روسیه و چین پیامرسان خودشان برای جایگزینی سوئیفت از چند سال پیش ایجاد کردند، اگرچه هنوز ضعیف است اما حدود ۴۰ الی ۵۰ کشور با آن کار میکنند و عضو آن هستند. البته هنوز هم چین و هم روسیه به سوئیفت متکیاند، ولی از قبل پیشبینیهایی برای خروج از آن داشتند که میخواهند عملی کنند و قصد دارند ساختارهای مالی مشترکی را توسعه دهند.

این کارشناس اقتصادی با اشاره به وضع تحریمهای سنگین اروپا و آمریکا علیه روسیه ادامه داد: آمریکا میخواهد چین و روسیه را تحت فشار قرار دهد، منتها در تناقضی گرفتار شده، زیرا این دو کشور خریدار و فروشنده بزرگ نفت هستند که تحریمشان باعث رونق تجارت دو کشور خواهد شد.

تحریمها در جهت گسترش سوئیفت روسی و چینی است

بهرامی افزود: روسها بعد از تصویب اولین تحریمها بهواسطه الحاق کریمه و وقایع شرق اوکراین با خطر قطع دسترسی به سوئیفت روبهرو شدند. این امر سبب شد وابستگی نظام مالی- پولی خود به سامانههای تحت کنترل غرب را به حداقل برسانند. این کشور از سیستم تبادلات بین بانکی ملی خود با عنوان «سیستم انتقال پیامهای مالی (SPFS)» برای جایگزینی سوئیفت رونمایی کرد و از سال ۲۰۱۸ اجرایی شد. امروز بیش از ۴۰۰ موسسه از خدمات آن استفاده میکنند، هرچند هنوز ارتباط گستردهای با موسسات مالی جهانی ندارد.

وی اضافه کرد: روسیه حالا با توجه به تحریمها سامانه SPFS را در سطح بینالمللی گسترش خواهد داد و کشورهایی که قصد خرید نفت و گاز از این کشور را دارند، احتمالاً باید به سیستم معاملات بانکی جدید روسیه بپیوندند، البته چینیها هم در سال ۲۰۱۵ «سیستم پرداخت بینبانکی فرامرزی چین (CIPS)» که نسخه چینی سوئیفت است را راهاندازی کردند.

این کارشناس اقتصاد بینالملل گفت: قطع دسترسی روسیه به سوئیفت میتواند نتیجه معکوس داشته باشد، زیرا عملاً بسیاری از کشورها مجبور خواهند شد که از رقبای سوئیفت یعنی SPFS یا CIPS، برای ادامه تجارت با روسیه استفاده کنند. وزیر دارایی روسیه هم گفته بود که در صورت قطع سوئیفت، این کشور میتواند به سامانههای مالی دیگر روی بیاورد و مسکو میتواند در برابر هر محدودیتی به لطف ذخایر عظیم طلا و ارز خود تاب آورد. ذخایر ارز و طلای روسیه طی ۶ سال گذشته دو برابر شده و بیش از ۶۰۰ میلیارد دلار رسیده است.

ضرر اروپاییها از قطع دسترسی بانکهای روسی به سوئیفت

بهرامی تصریح کرد: حذف روسیه از سوئیفت پیامدهای اقتصادی برای کشورهای اروپایی نیز خواهد داشت، بهطوریکه نمیتوانند واردات نفت، گاز و فلزات را درنتیجه ناتوانی روسیه در دریافت ارز خارجی از این کشور وارد کنند. قطع دسترسی بانکهای روسی به سوئیفت بر اقتصاد روسیه تأثیر منفی خواهد گذاشت، اما اروپاییها از قطع این موضوع بیشتر متضرر میشوند.

وی گفت: از طرفی گران شدن قیمت نفت نیز اقتصاد کشورهای غربی را تحت تأثیر قرار میدهد که این موضوع به ضرر آمریکا است که میخواهد هژمونی بماند و یا مدت آن بیشتر شود.

کاهش سهم دلار در مبادلات بینالمللی

این کارشناس اقتصادی اضافه کرد: امروز تقریباً دو درصد معاملات جهان با یوان چین انجام میشود و ۵۹ درصد به دلار است؛ یعنی حدود ۳۰ برابر بیشتر؛ اما در ۱۵ گذشته آمریکا ۷۰ درصد مبادلات را با دلار در اختیار گرفته بود که از این جهت قدرت آمریکا کاهنده است.

بهرامی توضیح داد: آمریکا به این امید روسیه را مجبور و به سمت جنگ سوق داد تا با گسترش ناتو به مرزهای روسیه، یک رقابت تسلیحاتی ایجاد شود و بتواند قدرت چین و روسیه را بگیرد و این دو کشور نتوانند با ادامه روند فعلی که هژمونی آمریکا را برمیچیند، مرتفع شوند.

وی بیان کرد: هدف آمریکا این نیست که بتواند با تحریم روسیه را با مشکل مواجه کند، زیرا وقتی ایران را نمیتواند از پا بینداز میخواهد با اقتصاد روسیه چهکار کند؟ الآن ایران بیشتر از قبل به چین نفت میفروشد. اگر دولت قبل پای کار بود، اصلاً تحریم به آن شدت احساس نمیشد. رویکرد دولت قبل و سیاستهای تخریبی که در اقتصاد کشورمان داشت، باعث بیشتر شدن اثر تحریمها شد و ما آسیب ببینیم.

سازمان شانگهای، سازمان آنتی تحریم شود

این کارشناس اقتصادی با اشاره به سازمان همکاریهای شانگهای گفت: سازمان شانگهای به سمتی میرود که یک سازمان آنتی تحریم شود. امروز کشورهای آفریقایی که با چین و روسیه رابطه خوبی دارند و اکثر کشورها مانند برزیل، جنگ روسیه و اوکراین را محکوم نکردند. این هیاهو را رسانههای غربی ایجاد کردند و در همان باشگاه غربیها مانده است.

نصف شدن سهم آمریکا از کیک اقتصاد دنیا

بهرامی با بیان اینکه کیک اقتصاد دنیا بهقدری بزرگ شده است که سهم اقتصاد آمریکا به یک چهار کاهش پیدا کرده است، اظهار داشت: سهم آمریکا قبلاً ۵۰ درصد بود. این جنگ تسلیحاتی اروپا را درگیر میکند، کما اینکه آلمان ۱۰۰ میلیارد یورو برای آن کنار گذاشته است. این موضوعات باعث محدود شدن رشد اقتصادی متحدان آمریکا خواهد شد؛ به همین دلیل تضاد منافع و اثر سیاستگذاریها نمیتواند اهداف آمریکا را محقق کند و سقوط هژمونی آمریکا و نظام چند قطبی اجتنابناپذیر است.

فرصت ایران از تحریم روسیه/ اتصال به سوئیفت روسی

وی در مورد وضعیت تحریمها علیه کشورمان و اینکه برای خنثیسازی آنچه میتوان انجام داد، پاسخ داد: تشدید تحریمهای غرب علیه روسیه، فرصت خوبی برای کشور ما ایجاد کرده که میتوانیم با امضای قرارداد همکاری بلندمدت با روسها، بخشی از نیازهای این کشور را از طریق افزایش صادرات تأمین کنیم؛ همچنین با اتصال ایران به سوئیفت روسی، با توجه به امکان استفاده از ارزهای ملی، میتواند گامی بلند در توسعه روابط تجاری دو کشور باشد.

این پژوهشگر اقتصادی در پایان تأکید کرد: تحریمهای آمریکا و ایجاد باشگاه تحریم شدهها این فرصت را فراهم میکند که کشورها با ایجاد پیمانهای پولی دوجانبه، ایجاد پول واحد و مشترک در مقابل یکجانبه گرایی غرب بایستند که این موضوع تأثیرات مثبتی هم بر اقتصادشان خواهد گذاشت. ایران هم میتواند از این شرایط برای خنثیسازی اثر تحریمها استفاده کند.

کمیسیون اروپا روز یکشنبه پس از کشمکشهای فراوان اعلام کرد که متحدان غربی توافق کردند دسترسی برخی بانکهای روسیه از سیستم سوئیفت را قطع کنند.

سوئیفت (جامعه جهانی ارتباطات مالی بین بانکی) در ماه مه ۱۹۷۳ میلادی توسط ۲۳۹ بانک از ۱۵ کشور اروپایی و آمریکای شمالی راهاندازی شد و هدف از آن جایگزینی روشهای ارتباطی غیراستاندارد کاغذی و یا از طریق Telex در سطح بینالمللی با یک روش استاندارد شده جهانی بود.

در حال حاضر بیش از ۱۱۰۰۰ بانک و موسسه مالی در ۲۰۵ کشور عضو جامعه جهانی ارتباطات مالی بین بانکی هستند. مرکز اصلی شبکه سوئیفت در کشور بلژیک بوده و طبق قوانین آن کشور عمل میکند و کشورهای آمریکا، هلند، انگلیس و هنگکنگ بهعنوان مراکز پشتیبان اعضاء فعالیت دارند.

سوئیفت در هر کشوری دارای یک SAP یعنی نقطه دسترسی به سوئیفت است که توسط موسسه سوئیفت کنترل میشود. سیستم سوئیفت جهت ارسال و دریافت هرگونه پیام ارزی در بین واحدهای ارزی بانکهای داخل کشور و بانکهای خارج از کشور مورداستفاده قرار میگیرد.