سهم یارانه سوخت در ایران؛ ۲ برابر درآمدهای نفتی کشور

به گزارش روز پنجشنبه، ایران را میتوان بزرگترین پرداختکننده یارانه سوخت در جهان دانست. ایران در سال ۲۰۲۰ میلادی سهمی معادل ۱۶ درصد از یارانه انرژی جهان را به خود اختصاص داده است.

در حالی که مجموع یارانه انرژی پرداخت شده در جهان در سال ۲۰۲۰ میلادی، کمی بیش از ۱۸۱ میلیارد دلار بوده، ایران در مجموع آن سال ۲۹.۶ میلیارد دلار یارانه به بخش انرژی پرداخت کرده است.

از سوی دیگر، گزارش تفریغ بودجه سال ۹۹ نیز نشان میدهد، ایرانیها بیش از ۱.۶ هزار هزار میلیارد تومان یارانه پنهان دریافت کردهاند که از این میزان ۱.۴ هزار هزار میلیارد تومان مربوط به بخشهای مختلف انرژی از گاز طبیعی تا فرآوردههای نفتی و آب و برق است.

در واقع حدود ۹۰ درصد از یارانه پنهانی که در سال گذشته در ایران پرداخت شده مربوط به بخش انرژی است که در گاز عددی معادل ۹۸۰ هزار میلیارد تومان و در بخش فرآوردههای نفتی نیز ۴۰۰ هزار میلیارد تومان بوده است.

۱.۶ هزار هزار میلیارد تومان در واقع ۲.۵ برابر عملکرد بودجه عمومی دولت در سال ۹۹ است. همچنین این عدد چیزی معادل ۴۶ درصد از حجم نقدینگی کشور در آن سال به شمار میرود.

بررسیها نشان میدهد، ایرانیها درمجموع معادل۶.۳ میلیون بشکه نفت در روز انرژی مصرف میکند. عددی که به آسانی قابلیت صرفهجویی ۵۰ درصدی را دارا است.

در کنار این یارانه عظیمی که به دلیل فاصله قیمتی در ایران با میانگین جهانی وجود دارد، بد مصرفی در انرژی نیز باعث شده تا نگرانیها نسبت به واردات انرژی بیشتر شود.

موضوعی که البته وزیر نفت نیز بر آن تاکید دارد و معتقد است اگر مصرف سوخت کشور را در بخشهای مختلف نصف کنیم، میتوان سالانه ۱۵۰ میلیارد دلار به دولت تحویل داد.

«جواد اوجی» میگوید که امروز ظرفیت پالایشی کشور در زمینه تولید بنزین و نفتگاز در حال نزدیک شدن به مقدار مصرف در کشور است که یکی از وظایف وزارت نفت بحث تولید نفت، گاز و دیگر فرآوردههای نفتی است تا امنیت انرژی کشور تأمین شود.

وزیر نفت با اشاره به رعایت نشدن مصرف بهینه انرژی در بخشهای مختلف بهویژه بخش خانگی کشور تاکید دارد که سالانه حدود ۱۰ تا ۱۲ درصد مصرف سوخت مایع کشور افزایش مییابد، از این رو همزمان که باید به فکر افزایش ظرفیت پالایشی کشور باشیم، ضروری است از اجرای طرحهای بهینهسازی مصرف در کشور بهویژه در بخشهای خانگی و صنعتی غافل نباشیم.

وی میزان پرداخت یارانه سوخت در کشور را سالانه ۸۰ میلیارد دلار دانست و گفت: این در شرایطی است که سال گذشته مجموع درآمدهای نفتی کشور ۴۳ میلیارد دلار بوده است.

این اعداد نشان میدهد ایران حدود ۲ برابر درآمدهای نفتی خود را صرف پرداخت یارانه کرده است.

بر اساس آمار اعلام شده از سوی آژانس بینالمللی انرژی، ایران رتبه نخست را در پرداخت یارانه انرژی جهان به خود اختصاص داده است.

در طول دهههای اخیر عرضه انرژی اولیه کشور بهطور متوسط سالانه سه درصد رشد داشته و با توجه به رشد تولید ناخالص داخلی موجب روند افزایشی شدت مصرف انرژی اولیه شده است. در حالی که شدت مصرف انرژی جهان در طول دهههای گذشته روند کاهشی داشته است.

شدت عرضه انرژی در ایران بیش از سه برابر متوسط جهانی است و ایران از نظر میزان عرضه انرژی نزدیک به کشور آلمان است اما شدت انرژی ایران ۶ برابر آلمان است.

ایران درمجموع سال ۲۰۲۰ میلادی، ۲۹.۶ میلیارد دلار یارانه به بخش انرژی پرداخت کرده است. با توجه به آنکه صندوق بینالمللی پول، جمعیت ایران در سال ۲۰۲۰ را ۸۴ میلیون نفر اعلام کرده، سهم هر ایرانی از یارانه انرژی پرداخت شده ۳۵۱.۵ دلار در سال است.

با توجه به قیمت ۲۷ هزار تومانی دلار در بازار آزاد، هر ایرانی در سال گذشته میلادی، معادل ۹.۵ میلیون تومان یارانه در بخش انرژی دریافت کرده است.

بر اساس آخرین ترازنامه انرژی کشور سرانه مصرف نهایی انرژی ایران به ۱.۷ برابر میانگین جهانی رسیده است. در سال ۲۰۲۱ میلادی با در نظر گرفتن رشد مصرف انرژی در ایران و روند معکوس سرانه مصرف انرژی در جهان، این نسبت بیشتر نیز شده است.

با این حال آخرین ترازنامه انرژی کشور شدت مصرف گاز را در ایران ۶.۴ برابر و نفت خام و فرآوردههای نفتی را ۱.۴ برابر میانگین سرانه مصرف جهانی گزارش میکند.