ایران، دومین صادرکننده فرش دستباف

فرحناز رافع در نشستی خبری اظهار کرد: به دلیل مشکلات ناشی از شیوع ویروس کرونا، صادرات فرش در سال ۲۰۲۰ در کل دنیا کاهش داشته و به بیش از ۸۷۰ میلیون دلار رسیده است. این در حالی است که صادرات فرش در جهان در سالهای قبل از آن بیش از یک میلیارد دلار و حتی در سال ۲۰۱۶ یک میلیارد و ۵۸۰ میلیون دلار بوده است.

به گفته وی بر اساس آمارهای جهانی، در سال ۲۰۲۰ هند با ۲۷۸ میلیون دلار صادرات فرش در رتبه اول، ایران با ۷۲ میلیون دلار در رتبه دوم و نپال با ۵۱ میلیون دلار در رتبه سوم بوده است. صادرات پاکستان و چین هم به ترتیب ۵۰ و ۳۱ میلیون دلار بوده و ترکیه هم با افت چشمگیر، رقم ناچیزی از صادرات فرش داشته است. این آمارها برخلاف اظهارات برخی افراد است که اطلاعات نادرست در اختیار مردم قرار داده و میگویند ایران در صادرات فرش از سایر کشورها عقب افتاده است.

رافع همچنین معتقد است ایران در حقیقت رتبه اول صادرات فرش در جهان را دارد. چرا که هند گلیم و فرشهای دستباف بسیار ارزان که با ربات بافته میشود را به عنوان فرش دستباف صادر میکند، اما ایران فقط فرش دستباف و گبه را تحت عنوان فرش دستباف صادر میکند.

وی با بیان اینکه صادرات فرش ایران در دوره بیماری کووید کمترین کاهش را داشته، اظهار کرد: در سال ۱۴۰۰ حدود ۶۴ میلیون دلار فرش از کشور صادر شده که نسبت به سال ۱۳۹۹ به لحاظ وزنی حدود ۱۱ درصد رشد و از لحاظ ارزشی حدود ۱۰ درصد کاهش داشته است. علت این کاهش ارزش صادراتی، موضوع بازگشت ارز حاصل از صادرات است که منجر به انتخاب شیوههایی دیگر از سوی بازرگانان و تجار برای صادرات شده است. آمار مرکز ملی فرش، آمار گمرک و آمارهای جهانی ترید مپ است. از نظر ما آمار یک فرد از یک استان قابل اتکا نیست. هرچند معتقد نیستیم در شرایط فعلی اوضاع فرش دستباف عالی است، اما برخی از ارقامی هم که گفته میشود حقیقت ندارد.

پیگیری برای حذف تهعد ارزی فرش

رئیس مرکز ملی فرش در ادامه با بیان اینکه بعد از تحریک، تعهد ارزی بیشترین آسیب را به فرش دستباف وارد کرده، از پیگیری برای حذف تعهد ارزی برای صادرکنندگان فرش خبر داد و گفت: حذف این تعهد باعث افزایش صادرات خواهد شد. البته در حال حاضر تعهد ارزی برای صادرکنندگان فرش یک ساله است.

این مقام مسئول همچنین مجموع تولید سال گذشته را ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار متر مربع عنوان کرد که نسبت به سال 1399 رشد ۲۷ درصدی داشته و گفت: هدفگذاری سال جاری تولید سه میلیون متر مربع فرش ایجاد بیش از ۵۰ هزار نفر اشتغال جدید است. سال گذشته ۳۵ هزار شغل جدید ایجاد شد و به طور کلی در حال حاضر حدود دو میلیون نفر در زنجیره ارزش فرش دستباف به صورت مستمر و غیرمستمر شاغل هستند.

مرکز ملی فرش در وزارت صمت باقی ماند

وی همچنین از منتفی شدن انتقال مرکز ملی فرش به وزارت گردشگری و میراث فرهنگی خبر داد و گفت: با موافقت و همکاری وزیر صمت و معاون صنایع عمومی این وزارتخانه، صنعت فرش دستباف در وزارت صمت باقی ماند که این موضوع به نفع صنعت فرش است.

تداوم مهاجرت استادکاران فرش دستباف

رافع همچنین در پاسخ به سوال ایسنا، درباره تداوم مهاجرت استادکاران و رفوکاران این صنعت به دیگر کشورها، اظهارکرد: این افراد سرمایههای فرش دستباف هستند، اما به دلیل مشکلاتی نظیر «عبور موقت فرش» ناچار به مهاجرت میشوند. چرا که فرشهای آسیبدیده یا فرشهایی که از مسیر ایران به دیگر کشورها میرود، همچنین فرشهای صادراتی مرجوعی، مشمول عوارض گمرکی میشوند. بنابراین ارائه خدمات پس از فروش به فرش دستباف صادراتی دشوار و گران است و فرشهای مرجوعی نیز به قیمت بسیار پایین به حراج گذاشته میشوند.

رئیس مرکز ملی فرش ایران از پیگیری این مرکز و همچنین معاونت صنایع عمومی وزارت صمت برای تغییر قانون یاد شده خبر داد و گفت: در این رابطه مصوبهای در کمیسیون اقتصادی دولت تصویب شده، اما باید در هیئت دولت و مجلس نیز تصویب شود تا قانون تغییر کند.

رافع پیشتر گفته بود که فرش دستباف برای ارائه خدمات پس از فروش و مرمت باید به کشور برگردد، اما عوارض سنگینی از آنها گرفته میشود. اما کشورهای همجوار از جمله ترکیه و آذربایجان هیچ عوارضی در این زمینه دریافت نمیکنند و به دلیل شرایط مساعد آنها، سرمایه انسانی ما به این کشورها مهاجرت میکند.

وی در پاسخ به سوال دیگر ایسنا در رابطه با انتقادات وارد شده به حضور ایران در نمایشگاه اکسپو و گزارش عملکرد این مرکز در نمایشگاه یاد شده، گفت: فرش دستباف ایران برای اولین بار در اکسپو سالن جدا داشت و میتوان گفت این بار پاویون ایران با سالن فرش سرپا بود. البته فقط دو ماه آخر مجوز فروش دریافت کردیم که منجر به فروش ۲۰۰ هزار درهم فرش شد. همچنین از دیگر نتایج برگزاری این نمایشگاه امضای چندین تفاهم نامه در قالب مدل کسب و کار تجارت به تجارت راهاندازی چهار یا پنج فروشگاه دائمی فرش در امارات بود.

تجلیل از مشاهیر فرش ایران

رافع در ادامه از برنامهریزی برای تجلیل از مشاهیر فرش ایران در روز ۱۸ اردیبهشتماه در تالار وحدت خبر داد و گفت: در زنجیره تولید و تامین فرش دستباف افراد زیادی اعم از رنگرز، رفوگر، نساج، بافنده، تاجر و غیره حضور دارند که ناشناخته باقی ماندهاند. هنرمندان بزرگی تاکنون در این عرصه فعالیت کردهاند، اما هیچ کجا نامی از آنان برده نشده است. همچنین ۵۵۰۰ دانشجو و دانش آموز در سرتاسر کشور در رشته تخصصی فرش دستباف تحصیل میکنند که نیاز به الگو دارند؛ به همه این دلایل تصمیم گرفتیم برای نخستین بار برنامه مشاهیر فرش دستباف را برگزاری کنیم.

به گفته رئیس مرکز ملی فرش ایران در این مراسم از شش نفر مشاهیر فرش دستباف با اهدای مدال، پنج نفر از نام آوران این حوزه با اهدای دیپلم افتخار و ۹۹ نفر شایسته تقدیر با تندیس، تجلیل خواهد شد که در بین آنان بازرگانان، رفوگران، پژوهشگران، طراحان، کارآفرینان، خیرین فرش دستباف و غیره حضور دارند.