دلار به کجا خواهد رفت؟/ چرا تنها راه نجات اقتصاد برجام است؟

سیدکمال سیدعلی، معاون ارزی اسبق بانک مرکزی گفت: رابطه نرخ تورم و نرخ ارز دوسویه است و ریشه افزایش نرخ ارز افزایش نرخ تورم و انتظارات تورمی است.

معاون ارزی اسبق بانک مرکزی در ادامه در خصوص سابقه تورم چهل درصدی در کشور گفت: ما دو مرتبه در سالهای ۱۳۷۴ و ۱۳۹۱ تورم چهلدرصدی را تجربه کردیم؛ اما این تورم چهلدرصدی یک سال بیشتر دوام نداشته و برگشته است. در سالهای ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۱ ازآنجاکه امید به برجام زیاد شد، روند تورم کاهشی شد اما در دو سال اخیر با توجه به تورم جهانی، افزایش قیمت مواد غذایی در سراسر جهان، پاندمی کرونا و تأثیر آن بر شاخصهای تورمزا و همچنین تشدید تنشهای بینالمللی کلیه شاخصهای اقتصادی ما منفی مانده است.

نصف شدن میزان واردات در سه سال اخیر

وی در ادامه با اشاره به این موضوع که تشدید تنشهای بینالمللی در بحث تجارت خارجی مانع از کاهشی شدن روند نرخ تورم در کشور شده است؛ گفت: سه سال است که نرخ تورم در کشور ما بالا است و در نتیجه به گمان بنده اگر تنشهای بینالمللی کم نشود شاخصهای اقتصادی ما روزبهروز منفی خواهد شد؛ به عنوان مثال شاخص میزان واردات ما از شصت تا هفتاد میلیارد دلار به ۳۵ میلیارد دلار رسیده است، درآمد ارزی ما کاهش و کسری بودجه افزایش پیدا کرده است.

سیدعلی در ادامه با اشاره به حجم بالای نقدینگی در کشور افزود با توجه به اینکه فعالان اقتصادی روند اقتصادی را مثبت نمیبینند، حجم نقدینگی به بازار ارز سرازیر خواهد شد و تقاضا برای ارز بالا خواهد رفت که بحث خروج سرمایه مطرح خواهد شد و بحث مربوط به سفتهبازی و تقاضاهای احتیاطی به میان میآید؛ زیرا تجار نگران مواد اولیه کارخانههای خود هستند و در نتیجه همه اینها تقاضا برای ارز بالا خواهد رفت و واردات قاچاق نیز کنترل نخواهد شد و همه اینها از تشدید تنشهای بینالمللی نشئت میگیرد.

دیگر جامعه امیدی به احیای برجام ندارد

وی در ادامه در پاسخ به این پرسش که چه عاملی در سالهای گذشته بازار ارز را مدیریت کرده بود، گفت: انتظارات برای به امضا رسیدن برجام در چند سال اخیر در مدیریت بازار ارز تأثیر داشته؛ اما درحالحاضر این امید تضعیف شده و ضعف این امید گرایش مردم را بیشتر به این سمت برده تا سرمایههای خود را به ارزهای خارجی تبدیل کنند.

معاون ارزی اسبق بانک مرکزی با اشاره به این موضوع که حکمرانی داخلی باید درست باشد و به مقررات ارزی رسیدگی شود؛ گفت: حداقل نرخ سود برای کاهش تورم باید افزایش پیدا کند و حال که این اتفاقات نیفتاده، متأسفانه ما با افزایش نرخ ارز مواجه شدهایم. اگر نرخ ارز درحالحاضر در بازار ۳۲ هزار تومان باشد نزدیک به بیست تا ۲۲ درصد از ابتدای سال افزایش پیدا کرده و از آن حالت که مقداری شرایط عادی شده بود و امید به برجام وجود داشت خارج شدهایم.

سیدعلی در ادامه افزود: اگر بخواهیم با این شرایط پیش رویم، بحث کشش قیمت ارز در داخل کشور مطرح است؛ بهاینمعنا که چه نوع کالاهایی با افزایش نرخ ارز از گردونه واردات خارج خواهند شد که به گمان بنده درصد بسیار پایینی را این کالاها تشکیل میدهند؛ زیرا ۳۵ میلیار دلار واردات ما عدد درشتی نیست و نیاز کشور خیلی بالاتر از اینها است.

نیاز ارزی ما خیلی بالا است

وی در ادامه گفت: در دو تا سه سال اخیر ما از اجرای پروژههای عمرانی نیز ناتوان بودیم و نمیتوانستیم کسری بودجه را کنترل کنیم و نرخ تورم را کاهش دهیم در نتیجه ممکن است بتوانیم بازار ارز را در زمینه واردات مدیریت کنیم ولی درصد خیلی کمی از آن را میتوانیم مدیریت کنیم؛ زیرا تقاضاهای انباشتهشده در چند سال اخیر زیاد است و پروژههای عمرانی ما فعال نشده و نیاز ارزی ما خیلی بالا است.

سیدعلی در ادامه افزود: اما اگر برجام اتفاق افتد درآمد ارزی ۱۵۰ میلیارد دلاری خواهیم داشت که قابلمقایسه با درآمد ارزی سی تا چهل میلیارد دلاری نیست که درحالحاضر با همین فرمان اقتصاد کشور در حال پیشروی است و این فاصله در جمعآوری درآمدهای ارزی به ما کمک میکرد تا تورم کنترل شود و پروژههای نیمهتمام و صادراتی ما به سرانجام برسد. درحالحاضر چند سالی است که ما علیرغم افزایش نرخ ارز نتواستهایم صادرات خود را بالا ببریم.

وی در ادامه افزود: در گذشته گفته میشد اگر قیمت ارز ده تا بیست درصد افزایش پیدا کند ما یک جهش عمده صادراتی خواهیم داشت اما به دلیل عدم کششپذیری صادرات ما و عدم سرمایهگذاری روی زیرساختهای صادراتی، درآمدهای ارزی حاصل از صادرات ما کماکان افزایش پیدا نکرده و بین چهل تا ۴۵ میلیارد دلار است و باید دید چقدر از این مبلغ با توجه به مقررات بانک مرکزی به سیستم برخواهد گشت تا مدیریت آن در بازار نیمایی صورت گیرد.

راه نجات اقتصاد ما کجاست؟

معاون ارزی اسبق بانک مرکزی در ادامه افزود: من گمان میکنم که تنها راهحل کاهش تنشهای بینالمللی و امضای برجام و نهایتاً موافقت با افایتیاف است و راه نجات ما آنجا قرار دارد و به گمان بنده امضای برجام به معنای کاهش عزت و اقتدار ما نیست.

دلار پنجاه هزار تومانی چقدر به واقعیت نزدیک است؟

معاون ارزی اسبق بانک مرکزی در ادامه افزود: به گمان بنده، دلار پنجاه هزار تومانی محقق نخواهد شد. این نرخ ارز باز هم به تنشهای بینالمللی و شرایط بستگی دارد و به نظر بنده این اعداد درست نیست.

وی در ادامه افزود: قیمت ارز درحالحاضر در بازارهای واردات کالای قاچاق، خروج سرمایه، سفتهبازی و افزایش تقاضا برای ارز در حال شکلگیری است و بانک مرکزی قیمت را تعیین نمیکند و مداخلات بانک مرکزی نیز نمیتواند این حجم تقاضا برای ارز را مدیریت کند در نتیجه بگیر و ببند بیشتر خواهد شد.

سیدعلی در آخر افزود: به نظر بنده، دولتمردان حتماً بهنحوی عمل خواهند کرد که به دلار پنجاه هزار تومانی نخواهیم رسید و باید بازار را مدیریت کنند و آستانه تحمل مردم به جایی رسیده که افزایش بیشتر نرخ ارز وضعیت مردم را بدتر خواهد کرد و مشکلات دولت را تشدید خواهد کرد و دولت حتماً باید به این موضوع ورود کند.