ایست ارزی به ریزش خودرو

بازار خودرو در بهار۱۴۰۱ روزهای داغی را پشت سر گذاشت. حالا اما دستاندرکاران بازار تاکید دارند که در شرایط کنونی ریسک معاملات خودرویی افزایش یافته و متقاضیان در فضای کنونی حاضر به خرید نیستند.

روند کاهش قیمت خودرو که به تبعیت از نزولی شدن قیمت ارز از اوایل هفته جاری تسریع شده بود، متوقف شد. بنا به گفته فعالان بازار، در حال حاضر منحنی قیمت به ثباتی نسبی رسیده، هرچند ممکن است با ادامهدار شدن روند صعودی قیمت ارز، این ثبات از بین برود. بازار خودرو در بهار امسال روزهای داغی را در قیمت پشت سر گذاشت که اصلیترین عوامل این ماجرا، رشد انتظارات تورمی (ناشی از توقف مذاکرات برجام در وین)، صعود قیمت ارز، اخبار مربوط به منتفی شدن واردات خودرو و البته کمبود عرضه بود.

هرچند وزارت صنعت، معدن و تجارت و خودروسازان سعی کردند ابتدا با فروشهای هفتگی و سپس از مسیر سامانه یکپارچه، از التهاب بازار بکاهند و مانع رشد قیمت شوند، اما اثر انتظارات و ارز بر عرضه چربید و صعود قیمت ادامه یافت. در این بین، انتشار خبر لغو ازسرگیری واردات خودرو که در مقطعی منتشر شد نیز نقش مهمی در صعود قیمت داشت. بعدا البته اعلام شد واردات خودرو قطعا انجام میشود و وزارت صمت مشغول تدوین آیین نامه مربوطه است. هرچه بود، بازار خودرو تحت تاثیر عوامل مذکور، روندی صعودی در فروردین، اردیبهشت و هفتههای ابتدایی خرداد داشت؛ اما تکذیب خبر لغو ازسرگیری واردات، افت مقطعی قیمت ارز و همچنین عرضه قابل توجه خودرو از طریق سامانه فروش، برای مدتی کوتاه از سرعت رشد قیمت کاست و در مقاطعی افت را نیز رقم زد. در نخستین فروش خودرو از مسیر سامانه یکپارچه، بیش از ۱۷۰هزار دستگاه خودرو در قالب طرحهای مختلف اعم از فوق العاده، فروش و مشارکت در تولید عرضه شد، اما نتوانست عطش کاذب بازار را فرو بنشاند و منحنی قیمت تحت تاثیر انتظارات تورمی و قیمت ارز باز هم بالا رفت. البته نمیتوان عرضه بیش از ۱۷۰هزاردستگاهی را بیتاثیر در بازار خودرو دانست و این اتفاق احتمالا از سرعت رشد قیمت کاسته، اما بههرحال آنقدر قدرت نداشته که مانع صعود منحنی قیمت شود.

این شرایط (روند صعودی قیمت) اما کموبیش ادامه داشت، تا اینکه اولا بانک مرکزی در بازار ارز دخالتی ویژه کرد و پس از آن نیز سفرهای برجامی و سیاسی به ایران آغاز شد و روند را عکس کرد، البته تنها برای چند روز. ابتدا این وزیر خارجه روسیه بود که پنجشنبه به ایران آمد و پس از آن نیز جوزپ بورل، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا راهی کشور شد. در ادامه نیز نخستوزیر عراق در راستای مذاکرات ایران و عربستان به تهران آمد. مهمترین اتفاق در سفر این مقامات اما اعلام ازسرگیری مذاکرات بر سر احیای برجام بود. چند روز پس از سفر مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به تهران، مذاکرات احیای برجام برگزار شد، منتها اینبار به جای وین در دوحه. از همان روزی که خبر ازسرگیری مذاکرات توسط بورل اعلام شد، سرعت کاهش قیمت ارز کمی بیشتر و به تبع آن، قیمت خودرو در بازار هم روند نزولی به خود گرفت. آنطور که فعالان بازار میگویند، قیمت خودرو تا همین یکی دو روز گذشته و تحت تاثیر کاهش قیمت ارز (که از هفته گذشته با خبر ازسرگیری مذاکرات سرعت گرفت) رو به افت بوده است. این در حالی است که با توجه به افزایش دوباره قیمت ارز در یکی دو روز گذشته، روند کاهشی قیمت خودرو متوقف شده و ممکن است در صورت تداوم این وضع، بازار از مرحله ثبات وارد فاز افزایشی شود.

در حال حاضر بازار خودرو تحت تاثیر چهار عامل قرار دارد که با هرگونه تغییر در آنها، دچار افتوخیز میشود. انتظارات تورمی، قیمت ارز، اخبار واردات و افت و خیز عرضه، چهار عامل موردنظر به شمار میروند که در این بین، انتظارات و ارز دست بالا را دارند. طبق گفته نمایشگاهداران خودروی پایتخت، در حال حاضر تقاضا در بازار افت کرده که دلیل اصلی آن خوشبینی بخشی از شهروندان به آینده برجام است. این موضوع کاملا با ازسرگیری مذاکرات برجامی در قطر ارتباط دارد و بخشی از شهروندان منتظرند تا ببینند نتیجه مذاکرات چه خواهد شد و آنگاه دست به خرید یا حتی فروش بزنند.

بدیهی است که در صورت به نتیجه رسیدن مذاکرات و لغو تحریمها، انتظارات تورمی کاهش خواهد یافت و به تبع آن، قیمت ارز هم نزولی میشود. تاثیر این دو اتفاق بر بازار خودرو، کاهشی شدن قیمت خواهد بود. بنابراین برخی امیدوار به نتیجه مذاکرات، دست از خرید کشیدهاند تا با نزولی شدن قیمت، خودرویی بهتر یا با قیمتی کمتر از مقطع فعلی خریداری کنند. از آن سو اما در سمت فروش نیز احتیاط وجود دارد. نگاه بخشی از فروشندگان کاملا به بازار دلار است؛ بهنحویکه با نزولی شدن قیمت دلار، فروش را متوقف و با صعودی شدن آن، از سر میگیرند. در مجموع فعلا تقاضا در بازار افت کرده و تقریبا همه منتظرند تا ببینند سرنوشت مذاکرات چه خواهد شد؛ هرچند البته نیمنگاهی به داستان واردات نیز وجود دارد. تصور کلی این است که با اجرایی شدن واردات، قیمت نه فقط در بازار خودروهای خارجی کشور، بلکه در بازار داخلیها نیز نزولی خواهد شد. این در حالی است که وزارت صمت هنوز آییننامه واردات خودرو را ابلاغ نکرده و این بلاتکلیفی در افتوخیز تقاضای بازار خودرو بیتاثیر نبوده و نیست.

با ورود خودروهای جدید، قیمت فعلی خودروهای خارجی در بازار کشور خواهد شکست. بنابراین شهروندان میتوانند در آینده چنین خودروهایی را با قیمتی کمتر خریداری کنند و مدل مدنظر خود را برای خرید ارتقا بدهند. از طرفی، با کاهش قیمت خودروهای خارجی (چه مدلهای نو و چه کارکردهها) بازار داخلیها نیز تحت تاثیر این ماجرا روندی نزولی را به خود میگیرد. البته قطعا میزان و سرعت کاهش قیمت در بازار خودروهای داخلی (پس از ورود خودروهای جدید) به اندازه بازار وارداتیها نیست.

افت قیمت تا ۲۰میلیون

اما طبق آنچه فعالان بازار میگویند، در هفته گذشته افت قیمتی تا ۲۰میلیون تومان دامان بازار خودروهای داخلی را گرفته که ناشی از نزولی شدن قیمت ارز بوده، اما این روند فعلا متوقف است. در این مورد، یکی از فعالان بازار خودرو به «دنیایاقتصاد» میگوید: هفته گذشته و تا قبل از افزایش قیمت دوباره ارز، خودروهایی مانند تیبا و کوئیک کاهش قیمتی حدودا سه میلیون تومانی داشتند و امثال دنا و پژو ۲۰۷ نیز کمتر از ۱۰میلیون تومان افت کردند. علیرضا پورحسنی با بیان اینکه در سطح خودروهایی با قیمت یکمیلیارد تومان و کمی بالاتر، افت قیمت تا مرز ۲۰میلیون تومان نیز بوده است، میافزاید: در بازار خودروهای وارداتی، مشتری کلا کم است؛ چون اولا خودرو زیادی برای عرضه وجود ندارد و ثانیا آنقدر قیمت آنها بالا رفته که خیلیها نه توان خرید دارند و نه حاضرند با قیمتهای فعلی اقدام به خرید کنند. وی میگوید: بهعنوان مثال، خیلیها حاضر نیستند برای خرید خودرویی که قبلا ۴۰۰میلیون تومان بوده و حالا چهار میلیارد تومان قیمت دارد هزینه کنند، زیرا معتقدند با ازسرگیری واردات، میتوانند مدل جدید آن را با قیمتی کمتر بخرند. پورحسنی اما در پاسخ به این پرسش که در حال حاضر اوضاع تقاضا در بازار خودرو به چه شکل است، تاکید میکند: بهطور کلی تقاضا پایین است و میل به فروش هم چندان بالا نیست؛ آنهایی که در این فضای بلاتکلیف و نابسامانی اقتصادی اقدام به خرید خودرو میکنند، نیاز فوری دارند و آنهایی هم که میفروشند، به نوعی پول لازم هستند.