۴عامل موثر در گرانی کود و سم

در حالی که بررسیها نشان میدهد بدون استفاده از کود شیمیایی کشاورزی در اکثر مواقع صرفه اقتصادی ندارد و مهمتر از آن امنیت غذایی مردم جهان با حذف کود شیمیایی از بخش کشاورزی به خطر میافتد، این نگرانی نیز وجود دارد که استفاده از کود شیمیایی نه تنها کیفیت محصولات را پایین میآورد که ممکن است به بیماریهای خطرناکی مانند سرطان دامن بزند. به همین دلیل است که در سراسر جهان قوانین ویژهای درباره میزان مصرف کود شیمیایی در بخش کشاورزی وجود دارد و استفاده بیش از حد مجاز از این نوع مکملها، تخلف محسوب شده و حتی پیگرد قانونی دارد.

اتفاقاتی که در روزهای اخیر در زمینه تهیه کود شیمیایی در ایران رخ داده از چند جهت نگرانیهایی ایجاد کرده است. برای پیگیری وضعیت بازار کود کشور «سید مهدی حسینی، رئیس انجمن واردکنندگان سم و کود ایران» پاسخگوی سوالات ما بوده است.

در حال حاضر وضعیت بازار کود کشور در چه شرایطی است و فعالان بخش با چه چالشهایی روبهرو هستند؟

در مورد کود الان چند مساله داریم؛ اولا ارز ۴۲۰۰ تومانی را برداشتهاند و ارز نیمایی شده است. با نیمایی شدن ارز ما با شرکتهای دولتی و خدمات حمایتی مواجه هستیم که الان آنها یارانههایی میدهند و به همان حمایتهایی برمیگردد که در مقابل بخش خصوصی ایستادگی کردهاند. مساله بعدی این است که تا پیش از این سم، کود و بذر مالیات ارزش افزوده نداشت اما حال مالیات ۹درصدی را برای این محصولات اعلام کردهاند. با این وجود ۹درصدی که میگویند نیست و در حقیقت ۱۲ تا ۱۳درصد است چون روی قیمتهای تمام شده مالیات حساب میشود. از سوی دیگر به کشاورز میگویند شما مالیات ۹درصد را پرداخت نکنید در صورتی که کشاورز در همان ابتدا وقتی جنس را خریداری میکند این ۹درصد را پرداخت میکند.

از دیگر مسائل این روزهای بخش کود و سم کشور به طور خاص این است که مالیات گمرکی را از ارز ۴۲۰۰ تومانی برداشتهاند و به ارز نیمایی تبدیل کردهاند. حال ما باید بابت گمرکی به جای ۴۲۰۰ تومانی، ۲۵ تا ۲۷هزار تومان بدهیم و حالا باید ببینیم که تعرفهاش چقدر است. این در شرایطی است که مواد اولیه کود هم در تمام دنیا کمیاب و گران شده است. به این ترتیب کشاورز باید ۱۰ تا ۱۱ برابر گرانتر از قبل کود کشاورزی موردنیاز خود را خریداری کند.

با این تفاسیر حرف ما این است که اگر قرار است بابت کود یارانه بدهند به خود کشاورز بدهند که خود تعیین کند چه کودی میخواهد استفاده کند. نه اینکه با این سوبسید کشاورز را وادار به خرید کودهایی که شاید علاقه ندارد یا حتی موثر نباشد، کنند.

الان روی کدام کودها یارانه میدهند و از نظر قیمتی چه تفاوتی با کودهایی که بخش خصوصی وارد میکند دارد؟

در حال حاضر روی ۵ رقم کودی که بخش خدماتی دولت میدهد یارانه میدهند که برای ترغیب کشاورزان به خرید و استفاده از این کودها، درصد قابلتوجهی تخفیف میدهند.

دلیل این تخفیفها در مورد برخی کودها چیست و چه تبعاتی میتواند در پی داشته باشد؟

این به بیبرنامگی متولیان برمیگردد چون همانطور که میدانید کود متناسب با نیاز خاک باید داده شود نه اینکه هر کودی را به دلیل پایینتر بودن قیمت خریداری و به خاک بدهند. اینکه از یکسری کودها به دلیل ارزان بودن بیش از اندازه در مزارع و باغات استفاده شود از یک طرف توازن خاک از نظر مواد مغذی و کودهای موردنیاز را به هم میریزد و از سوی دیگر این شرایط فراهم میشود که کشاورزان کودها را ارزان خریداری و به صورت آزاد بفروشند. در حقیقت موضوع مهم در رابطه با کودها بحث آلودگی خاک، عناصر سنگین و همچنین این است که خاک از موادی بیش از حد دارد که به گیاه و محصول صدمه میزند.

در حال حاضر از نظر قیمتی وضعیت بازار جهانی کود چگونه است؟

با توجه به کمبود فسفر زرد کود گران شده و جالب اینکه حالا به جای اینکه بیاییم از کشاورز حمایت کنیم دولت روی واردات عوارض گذاشته است.

اینکه گفته میشود به دلیل محدودیتهای صادراتی کود از روسیه، قیمتها بالا رفته چقدر صحت دارد؟

چندان دخیل نیست. چون کودهای کشاورزی غالبا از چین، هند و اروپا به بازارهای جهانی ارسال میشود. البته روسیه یکسری کودهای نیتراته دارد که در آن مورد تاثیر دارد اما در مورد کلیه کودها بحث محدودیتهای صادراتی روسیه موثر نیست. با این وجود به دلیل اینکه مواد اولیه کم شده انواع کودهای کشاورزی گران شده است.