آیا عربستان می‌تواند ۱۵ میلیون بشکه در روز نفت تولید کند؟

اکثر تحلیلگران میگویند بعید است عربستان سعودی و امارات متحده عربی صرفنظر از اعمال فشار آمریکا برای تولید نفت بیشتر، تمایلی به بهرهبرداری از ظرفیت مازاد تولید خود داشته باشند. ظرفیت مازاد تولید جهانی اندک، ضربه شوکهای عرضه را شدیدتر خواهد کرد.

اما رمز و رازی که ظرفیت واقعی تولید نفت عربستان سعودی را احاطه کرده است، چندین دهه است در انتظار است تا برملا شود.

پس از سفر جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا به خاورمیانه، مقامات آمریکایی ابراز امیدواری کردند که سعودیها و سایر تولیدکنندگان خاورمیانه اقدامات بیشتری برای افزایش تولید انجام خواهند داد. آموس هوچ استاین، مقام ارشد وزارت خارجه آمریکا در امور انرژی بینالمللی در مصاحبه با شبکه سی بی اس بدون ارائه توضیح، اظهار کرده بود: ظرفیت مازاد تولید وجود دارد. فضا برای افزایش تولید نفت وجود دارد.

در سال ۲۰۰۵ که شبح به اوج رسیدن تولید نفت بر بازارهای نفت سایه افکنده بود، خود عربستان سعودی اطمینان داده بود که میتواند به مدت چندین دهه ۱۵ میلیون بشکه در روز نفت تولید کند.

اما جدیدترین اطلاعاتی که از عربستان سعودی به گوش میرسد این است که محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی اوایل ماه میلادی جاری اعلام کرد: این کشور ظرفیت بیشتری برای افزایش تولید بالاتر از ۱۳ میلیون بشکه در روز که وعده داده بود تا سال ۲۰۲۷ خواهد داشت، ندارد.

ولیعهد عربستان سعودی در نشستی در جده که رئیس جمهور آمریکا هم در آن شرکت داشت، گفته بود: عربستان سهم خود را در این خصوص ایفا خواهد کرد. وی اعلام کرده بود ظرفیت تولید به ۱۳ میلیون بشکه در روز افزایش پیدا خواهد کرد و پس از آن عربستان سعودی ظرفیت بیشتری برای افزایش تولید نخواهد داشت.

به گفته وائل مهدی، تحلیلگر مالی، ممکن است این استدلال مطرح شود که عربستان سعودی ادعا کرد قادر است ۱۵ میلیون بشکه در روز نفت تولید کند تا نگرانیهای بازار و مهمتر از آن نگرانیهای داخلی درباره به اوج رسیدن تولید جهانی و تولید آرامکوی سعودی را آرام کند. آرامکوی سعودی در سال ۲۰۰۸ ناچار شد از خود در برابر این ادعاها که بحران نفتی ناشی از عدم ظرفیت مازاد تولید اوپک بوده است، دفاع کند. این شرکت در همین راستا مدعی شد میتواند ظرفیت تولیدش را افزایش داده و تا پایان سال ۲۰۰۹، حدود ۱۲.۵ میلیون بشکه در روز نفت تولید کند که این رقم بسیار بالاتر از سطح تولید فعلی آرامکو است. آرامکو مدعی شد اگر بازار نیاز داشته باشد، میتواند ظرفیت تولیدش را به ۱۵ میلیون بشکه در روز افزایش دهد.

علی نعیمی، وزیر نفت وقت عربستان سعودی در آن زمان گفته بود آرامکو میتواند با افزایش تولید در میادین نفتی خود، ۱۵ میلیون بشکه در روز نفت تولید کند. اما عربستان سعودی بعدا از این ادعا عقبنشینی و اعلام کرد این تنها یک سناریوی پیشنهادی بوده و یک برنامه واقعی نیست. برنامهها برای افزایش تولید در میادین خریص و الشیبه محقق شد اما به جای این که تولید کلی عربستان سعودی را افزایش دهد، ظرفیت تولید ۱۲ میلیون بشکه در روز این کشور را حفظ کرد.

با در نظر گرفتن افت تولید در میادین دیگر، تنها میادین زولوف و سفانیه ماندند که میتوانند تولید عربستان سعودی را به ۱۳ میلیون بشکه در روز برساند.

عربستان سعودی اکنون مدعی است ظرفیت تولیدش به ۱۳ میلیون بشکه در روز محدود است. با این حال حتی نمیگوید اکنون چنین ظرفیتی دارد و میگوید میتواند در آینده نزدیک، چنین ظرفیت تولیدی داشته باشد. از دو ادعای جداگانه، این سناریو محتملتر از این باور به نظر میرسد که آرامکو میتواند ۱۵ میلیون بشکه در روز نفت تولید کند.

به گفته مهدی، تاسیسات آرامکو اجازه میدهد این شرکت حداکثر ۱۵ میلیون بشکه در روز تولید کند. البته این به معنای ظرفیت پایدار حداکثری برای تولید در این نرخ نیست و تنها به ظرفیتی اشاره میکند که احتمالا میتواند چنین حجم تولیدی را تجربه کند اما لزوما میزان تولید روزانه نخواهد بود.

برآوردها از ظرفیت مازاد تولید اوپک مختلف است. طبق گزارش آژانس بین المللی انرژی، اداره اطلاعات انرژی آمریکا و اوپک، ظرفیت مازاد تولید این گروه سه میلیون بشکه در روز است. با این حال، بعضی از تحلیلگران بر این باورند که اوپک بیش از یک میلیون بشکه در روز ظرفیت مازاد تولید ندارد.

بر اساس توافق اوپک پلاس، هدف تولید نفت عربستان سعودی، ۱۱.۰۰۴ میلیون بشکه در روز برای اوت است. این کشور به ندرت به این سطح تولید رسیده و این سطح تولید برای مدت طولانی ادامه پیدا نکرده است. بنابراین قطعی نیست که سعودیها ظرفیت تولید ۱۱ میلیون بشکه در روز را به شکل پایدار داشته باشند. حتی معلوم نیست که عربستان سعودی اگر بخواهد، بتواند تولیدش را آن طور که ادعا میکند، سریعا به ۱۲ میلیون بشکه در روز افزایش دهد. اما عربستان سعودی میتواند عرضه به بازار را با برداشت از ذخایر نفت خود و کاهش مصرف نفت تولید نیروگاههای داخلی، افزایش دهد.

منابع صنعتی اخیرا به شرکت انرژی اینتلیجنس گفتهاند عربستان سعودی انتظار دارد با کاهش مصرف نفت در تولید نیرو و استفاده از سوختهای مایع، گاز طبیعی و تجدیدپذیرها، حداکثر یک میلیون بشکه در روز نفت برای صادرات تا سال ۲۰۳۰ آزاد کند. این کشور در حال حاضر ۵۱ درصد از برق خود را با سوختهای مایع و ۴۹ درصد را با گاز طبیعی تولید میکند. عربستان سعودی تا سال ۲۰۳۰ قصد دارد سهم هر کدام از تجدیدپذیرها و گاز در تولید برق را به ۵۰ درصد برساند.

بر اساس گزارش اویل پرایس، این برای بلندمدت است. در کوتاه مدت عربستان سعودی بعید است از ظرفیت مازاد تولید خود به طور کامل استفاده کند. حتی اگر ظرفیت مازاد تولید جهانی کاهش پیدا کرده باشد، در ماههای آینده ضروری خواهد شد زیرا با وجود نگرانیها از رکود اقتصادی، هنوز تاثیر کامل تحریم اتحادیه اروپا علیه نفت روسیه که تا پایان سال ۲۰۲۲ اجرایی میشود، ملموس نشده است.