بازنگری در عرضه تلفیقی محصولات پتروشیمی مورد نیاز صنعت نساجی در بورس کالا

میز اقتصاد 28 مرداد با حضور محسن گرجی مدیرکل صنایع منسوجات و پوشاک وزارت صنعت، شاهین کاظمی نایب رئیس هیئت مدیره انجمن صنایع نساجی و احمد مهدوی ابهری دبیر انجمن صنفی کارفرمایان صنعت نساجی، با موضوع «مشکلات تأمین مواد اولیه صنعت نساجی» روی آنتن شبکه خبر رفت.

مجری: در صنعت نساجی چقدر به واردات وابستگی داریم؟

محسن گرجی مدیرکل صنایع منسوجات و پوشاک وزارت صنعت گفت: واردات در حوزههای مختلف صنعت بزرگ نساجی که بخشهای مختلفی دارد و مواد اولیه مختلفی استفاده میکند را باید از هم تفکیک کنیم.

وی افزود: در مواد طبیعی، الیاف پنبه کاربرد بالایی دارد که از 150 میلیون تن حدود 100 میلیون تن واردات و حدود 50 میلیون تن تولید داخل داریم که بیش از دو برابر تولید داخل را باید وارد کنیم.

گرجی با بیان اینکه میزان تولید در حوزه پلی استر مطلوب است، اما همچنان به واردات نیاز داریم، گفت: درهفته هفت تا هشت هزار تن نیاز داخل است که نزدیک به 30 درصد از نیاز از طریق واردات تأمین میشود

مدیرکل صنایع منسوجات و پوشاک وزارت صنعت اضافه کرد: آخرین راه حلی که پیشنهاد شده است ارائه تلفیقی در بورس بوده که طرح خوبی است ضمن اینکه این شیوه در صنایع دیگر اجرا شده و توانسته بازار را کنترل کند، اما در حوزه عرضه پلی استر به خوبی عمل نشده است.

مجری: بیشترین مشکل در تأمین کدام مواد اولیه پنیه بوده است، طبیعی یا مصنوعی؟

شاهین کاظمی نایب رئیس هیئت مدیره انجمن صنایع نساجی دیگر مهمان میز اقتصاد در پاسخ به این سوال گفت: در زنجیره صنعت نساجی، از مواد اولیه در حوزه طبیعی، پنبه و در مصنوعی، پلی استر است که تا انتهای زنجیره، نیازمند واردات هستیم.

وی افزود: آمار نشان میدهد که در سال 1400 حدود یک میلیارد و 650 میلیون دلار ارزش واردات صنعت نساجی بود که بخشی مربوط به مواد اولیه و بخش زیادی مربوط به صنعت پارچه بوده است.

کاظمی اضافه کرد: در حوزه پنبه ممکن است شرایط محیطی مانند سیل آسیب بزند و اینگونه اتفاقات میتواند بر منابع طبیعی تاثیر مستقیمی داشته باشد.

نایب رئیس هیئت مدیره انجمن صنایع گفت: آمارهای مختلف نشان میدهد حدود 50 هزار تن در داخل کشور تولید میشود و صدهزار تن باید از طریق واردات تأمین شود.

کاظمی با اشاره به اینکه براساس آمار، , سال گذشته حدود 90 هزار تن پنبه وارد شده است، افزود: در حوزه پلی استر موضوع خیلی حادتر است، از این جهت که ما در حوزه پلی استر به عنوان یک کشور نفتی و دارای صنایع پتروشیمی مدعی تأمین نیاز داخل هستیم.

وی گفت: اواخر خرداد ماه (23 - 3- 1401) دفتر معادن و فرآوری وزارت صمت نامهای را به کارگروه تنظیم بازار پتروشیمی ارسال و درخواست میکند که عرضه تلفیقی را در حوزه پلی استر شروع کنیم.

کاظمی افزود: بیش از 50 پلیمر داریم که در بورس عرضه میشوند، از بین این 50 پلیمر، پلی استر را به عنوان نخستین گزینه انتخاب میکنند که این وارد بحث عرضه تلفیقی میشود و نشان میدهد که اوضاع در این زمینه خوب نبوده که ما به دنبال این قضیه رفته ایم.

نایب رئیس هیئت مدیره انجمن صنایع نساجی گفت: طبق آمار پتروشیمی در بهار 1400 حدود 64 هزار و 944 تن عرضه داشته و در بهار 1401 حدود 65 هزار تن و رقابت 19 درصدی را شاهد بودیم درحالی که در بهار 1401 تولید به 72 هزا رو 622 تن و رقابت به حدود 7 درصد رسید.

کاظمی با بیان اینکه در پایان فصل بهار مصوبهای ابلاغ و موجب میشود میزان سهم پتروشیمی داخلی در عرضه هفتگی کاهش پیدا کند، افزود: سقف عرضه افزایش پیدا نکرد، سهم پتروشیمی داخلی کاهش پیدا کرد، بنابراین اول تیرماه نامهای به کارگروه تنظیم بازار پتروشیمی ارسال کردیم و آنها اعلام کردند که این درخواست وزارت صمت بوده و ما مجری بودیم.

وی گفت: همچنان به افراد و سازمانهای مختلف از جمله 12 تیر نامهای به آقای مخبر معاون اول رئیس جمهور و رونوشت آن را هم برای نهادهای مختلف مانند وزارت صمت، مجلس ارسال کردیم تقریباً به فاصله چند روز، 21 تیرماه پتروشیمی تندگویان که تنها تأمین کننده این ماده بود نامهای ارسال کرد که این بر هم زننده تعادل بازار بود.

نایب رئیس هیئت مدیره انجمن صنایع نساجی افزود: با اجرای عرضه تلفیقی و ارسال نامههای مختلف بلاخره 22 تیر دفتر آقای مخبر نامهای را به وزیر صمت پاراف کرد که با پیگیریهای زیاد تا به امروز متأسفانه هیچ پاسخ صریحی برای این موضوع دریافت نکردیم ضمن اینکه هر هفته اعضای ما با این چالش مواجه بودند و عرضه تلفیقی به آنها فشار وارد میکند.

مجری: افزایش قیمت با عرضه تلفیقی چقدر بوده است؟

کاظمی گفت: آخرین قیمت پایهای که در خرداد ماه 29 هزار تومان در بورس ثبت شده، اول تیرماه با عرضه تلفیقی قیمت به 34 هزار تومان افزایش پیدا کرد یعنی حدود 5 هزار تومان افزایش قیمت داشت.

وی افزود: این ماده اولیه، سرشاخه صنعت نساجی است هر چقدر به پایین حرکت میکنیم این متورمتر میشود تا به انتهای بازار میرسیم عدد بزرگ میشود.

مجری: آقای گرجی؛ ظاهراً بنا به گفته ها، وزارت صمت متقاضی این ساز و کار بوده چرا؟

مدیرکل دفتر صنایع نساجی و پوشاک وزارت صمت گفت: دفتر نساجی و پوشاک بعنوان متولی تسهیل گری حوزه نساجی و پوشاک تلاش دارد تا تأمین مواد اولیه زنجیره تأمین و تولید را یکپارچه ببیند و تولید به نحوی باشد تا محصولی که به دست مصرف کننده نهایی میرسد بهترین کیفیت را داشته باشد.

مجری: شما با چه هدفی این ساز و کار را انتخاب کردید؟

گرجی افزود: بر این اساس ارائه تلفیقی در بورس، تجربهای بوده که در بعضی از صنایع جواب داده و در دفتر نساجی و پوشاک هم هر تصمیمی که گرفته میشود معمولاً با مشورت انجمنها و اتحادیه هاست.

مجری: شما در این تصمیمگیری حضور داشتید؟

کاظمی گفت: وزارت صمت، دفتر صنایع نساجی، معاونت صنایع عمومی متولی مستقل ما هستند و ما جایی هستیم که در این مسئله مشترک المنافع هستیم، اما بخشهای دیگری در وزارت صمت وجود دارد که این تصمیمات را میگیرد و ما بعداً متوجه میشویم آن زمانی که این اتفاق افتاد ما خیلی پیگیری کردیم و صراحتاً اعلام شد که دفتر معادن و فرآوری تصمیم گیر بوده و خود دفتر اداره نساجی پیگیر ملغی کردن این قضیه بوده یعنی با نامهنگاری که با آنها انجام دادیم هم معاونت صنایع عمومی و هم دفتر نساجی موافق حذف عرضه تلفیقی بودند.

مجری: قاعدتاً معاونت معدنی هم میخواست تصمیم بگیرد باز باید بخش خصوصی آن حوزه را دعوت میکرده و طبق قانون نظرش را دریافت میکرد.

گرجی گفت: عرضه تلفیقی یک مدل انجام شده و پاسخ گرفته شده بوده در بعضی از صنایع به ویژه فولاد که بازار را کنترل کرده، اما اجرای آن به خوبی اتفاق نیفتاد ظاهراً مجتمع پتروشیمی شهید تندگویان آن ظرفیت هفت هزارتایی که داشته را کاهش داده است.

مجری: احتمالاً، چون در فولاد اجرا شده بوده و معاونت معدنی آن را پیگیری میکرد طبیعتاً این بخش را هم به معاونت معدنی واگذار کردند، اگر با این افزایش قیمت روبرو شده اگر تصمیم اشتباه بوده و باید آن مواد داخلی به صورت داخلی قیمتگذاری میشده است وارداتی به صورت جدا، نه این که با هم در عرضه تلفیقی قیمت اینقدر افزایش پیدا کند چرا این تصمیم ملغی نشده و تا الان این طور باقی مانده است؟

مدیرکل دفتر صنایع نساجی و پوشاک وزارت صمت گفت: چرا در حقیقت اخیراً با دبیر انجمن نساجی و همکاران دیگر طرح و موضوع را جمع بندی کردیم، به این صورت نبوده که وضعیت قبل هم وضعیت مطلوبی باشد، ما باید برنامه و طرح کامل و خردمندانهای داشته باشیم که اصل مسئله را بتوانیم حل کنیم.

مجری: فکر میکنید چه زمانی این تصمیمها مشخص شود؟

گرجی افزود: موضوع به صورت کلان، بخشهای مختلفی دارد ما شاید مجبور شویم و نیاز باشد ظرفیت تولید داخلیمان را در حوزه پلی استر بهبود ببخشیم که پیگیریهایی در این زمینه برای جذب سرمایهگذار با سایر نهادهای حاکمیتی که فعالند، انجام دادیم.

مجری: بلندمدت یا کوتاه مدت، یک ماه است نامهنگاری انجام شده و این افزایش قیمت، در نهایت به ضرر مردم خواهد شد.

مدیرکل دفتر صنایع نساجی و پوشاک وزارت صمت گفت: بله همین طور است و ما هم دغدغه اساسی مان قیمت تمام شده محصول است که به دست مشتری خواهد رسید.

وی افزود: روی طرح پیشنهادی انجمن، سناریوهای مختلفی داریم به این صورت که ما تولیدی پتروشیمی تندگویان را با همان قیمت قبل در بورس عرضه کنیم و آن بخشی که مربوط به واردات است را با کیفیت بالاتری از خارج تأمین کنیم.

مجری: برنامهتان این است که از این پس بزودی مواد وارداتی تان به صورت مجزا قیمتگذاری و در بورس عرضه شود و مواد تولید داخل هم به صورت مجزا؟ پس ظرفیت تولید داخل هم افزایش پیدا میکند؟

گرجی گفت: بله ضمن این که ظرفیت تولید داخل حداکثری باشد.

مجری: چقدر زمان میبرد تا این اجرا شود؟

مدیرکل دفتر صنایع نساجی و پوشاک وزارت صمت افزود: امیدوارم که در فاصله یک ماهه بتوانیم این را تعیین تکلیف کنیم.

مجری: اگر رویکردی که وزارت صمت دارد اجرا شود، فکر میکنید مشکل برطرف میشود؟

نایب رئیس هیئت مدیره انجمن صنایع نساجی گفت: ماده 2 و 3 قانون بهبود مستمر فضای کسب و کار میگوید تصمیمات باید با مشاورت ذینفعانشان در بخش خصوصی انجام شود، ما بعد از این که با این موضوع مواجه شدیم دیدیم که پس این قانون اجرا نمیشود و ما در جریان خبر قرار نمیگیریم بعد از این که عرضه میشود ما در جریان خبر قرار میگیریم، اما وقتی هم در وزارت صمت از کسانی که مسئول کار ما هستند پیگیری میکردیم متوجه میشدیم که در خود وزارتخانه هماهنگی به خوبی انجام نمیشد و همه مکاتباتمان در آخر به دفتر آقای مفتح واگذار میشد.

کاظمی اضافه کرد: بیش از ده مکاتبه در این خصوص داشتیم و خواستار برگزاری جلسه شدیم، زیرا هر هفته روزهای سه شنبه و چهارشنبه مواد پلیمری در بورس عرضه میشد و هر هفته اگر 5 تا 6 هزار تن عرضه میشد افزایش قیمت را باید واحدهای تولیدی من متقبل میشدند.

وی گفت: جا دارد از واحدهای صنعت نساجی هم تشکر کنیم که با ما هماهنگ بودند و برای نشان دادن اعتراض، در شش هفتهای که این اتفاق افتاد خرید خارجی انجام نشد تا نشان داده شود که به عرضه تلفیقی اعتراض داریم و خواستار اجرای روش قبلی هستیم و حالا با انتصاب جدید آقای گرجی به سمت مدیر کل این دفتر و قول همکاری که آقای برادران داده اند امیدواریم صورت قانونی این موضوع برطرف شود، زیرا اگر به صورت قانونی برطرف نشود دوباره این اتفاق میافتد.

مجری: اگر این اتفاقی که آقای گرجی گفتند بیفتد قاعدتاً مشکل باید حل شود؟

کاظمی: صد در صد

مهدوی دبیرکل انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی (ارتباط تلفنی)

مجری: میزان واردات درمواد اولیه الیاف مصنوعی در صنعت نساجی آنچنان زیاد نیست، اما اتخاذ این رویکرد باعث افزایش قیمت شده و مشکلاتی را ایجاد کرده است در این باره توضیحاتی بفرمایید.

مهدوی ابهری دبیر انجمن صنفی کارفرمایان صنعت نساجی گفت: وزارت صمت یک نیت خیری داشت، اما در عمل وقتی که همه مسائل دیده نشد دچار مشکل شد، وزارت صمت قصد داشت مواد اولیه بیشتری را در اختیار صنایع پایین دستی بخصوص نساجی قرار دهد تا آنها بتوانند با ظرفیت بیشتری کار کنند، اما مسئله این است وقتی واردات صورت میگیرد هزینههای حمل و سایر هزینهها موجب افزایش 50 تا 60 درصدی قیمت میشود.

مجری: بررسیها خیلی شفاف و مشخص بوده قاعدتاً نباید در ابتدا در زمان تصمیمگیری به آن توجه میشد؟

مهدوی با اشاره به اینکه نمیگویم تلفیقی همه جا بد است، گفت: صنایع پایین دست در هیچ چیزی که داخل تولید میکنیم کفاف نمیدهد، بنابراین برای کسی که میخواهد برای نساجی اش خرید کند اصلاً صرفه اقتصادی ندارد.

مجری: آنچه که از توضیحات شما و آقای مهدوی بر میآید کاملاً مشخص است میزان واردات با میزان تولید داخل هیچ همخوانی نداشته، درباره مواد اولیه طبیعی توضیحاتی بفرمایید؟

کاظمی گفت: ما جایی داریم به اسم کارگروه تنظیم بازار موادپتروشیمی که از انجمن کارفرمایی پتروشیمی، وزارت صمت، بورس و پتروشیمی در آن عضو هستند جز ما که مصرفکننده هستیم.

وی افزود: مصوبات مربوطه در کارگروه تنظیم بازار پتروشیمی تصویب میشود و ما بعنوان ذینفع در مرحله آخر خبردار میشویم.

کاظمی اضافه کرد: همانطور که آقای مهدوی اشاره کرد تصمیم، تصمیم خوبی بوده، اما به بدترین روش ممکن انجام شده است و در مدت سه ماه که این روش اجرا شده همه آسیبها را به کارگروه تنظیم بازار انتقال دادیم، اما از آنجا که ما را عضو خود نمیدانند به ما هیچ توجهی نمیکنند.

مجری: برنامههایتان برای افزایش تولید پنبه چیست؟

مدیرکل دفتر صنایع نساجی و پوشاک وزارت صمت گفت: ما باید بتوانیم زنجیره متنوع صنعت نساجی را هم در بحث اشتغال، هم در بحث تولیدکنندگان مواد اولیه بویژه درحوزه پنبه و هم مصرفکننده نهایی هماهنگ کنیم.

وی افزود: با راهاندازی کانون هماهنگی دانش صنعت و بازار نساجی و پوشاک در معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری امیدواریم بتواند نقش فرانهادی و بالادستی انجام دهد ضمن اینکه تمام اتحادیه و انجمنهای حوزه نساجی هم در آن کانون نماینده دارند.

گرجی اضافه کرد: در بحث تولید پنبه فعالیتهای متنوعی شده، اما پنبه موضوعی است که از چند بعد باید بررسی شود مثلاً میزان مصرف آب برای کشت، که آیا برای کشاورز صرفه اقتصادی دارد یا خیر؟

وی گفت: یکی از کارهایی که وزارت جهاد کشاورزی انجام داده، بررسهایی روی کاشت گونههای مختلف پنبه و نوع بذر است تا بهترین گونهها را انتخاب و روی آنها کار کنند.

مجری: الان بزرگترین مشکل واردات بحث تعرفه هاست؛ در این خصوص توضیحاتی بدهید؟

مدیرکل دفتر صنایع نساجی و پوشاک وزارت صمت گفت: راه حل پیشنهادی ما برای بحث پنبه که یکی از اتحادیههای ما، گونهای با مصرف کم آب و بازدهی بالا را در یک سال گذشته در سطح پایلوت کشت کرده و پاسخ خیلی خوبی در دفتر نساجی گرفته، ما حمایت میکنیم و پیگیریم که جذب سرمایه شوند، این در یک بازه میان مدت انجام خواهد شد.

گرجی افزود: تعرفه هم جزو مواردی است که ما هماهنگ کردیم و پذیرفتیم که تعرفه باید زنجیرهای دیده شود؛ اگر فقط تعرفه نخ را بخواهیم افزایش دهیم در حوزه پارچه و قاچاق با مشکل مواجه خواهیم شد.

مجری: وقتی به این کالای داخل نیاز داریم چرا با تعیین تعرفه موجب افزایش قیمت میشویم؟

وی گفت: همانگونه که در گزارش اشاره شد دفتر نساجی پوشاک با کاهش تعرفه پنبه موافق است.

مجری: با توجه به توافق شما، هم اکنون چرا باید ادامه پیدا کند؟ آیا قرار نیست اصلاح شود؟

گرجی گفت: ما تا حدی در کاهش تعرفه پنبه و تا حدی افزایش تعرفه نخ پنبهای را در دستور کار قرار دادیم.

مدیرکل دفتر صنایع نساجی و پوشاک وزارت صمت گفت: بنابراین ما حدود 400 مجموعه صنفی و اتحادیه در حوزه نساجی و پوشاک داریم که اگر قرار باشد تصمیمی گرفته شود باید در این زنجیره صورت گیرد.

در ادامه نایب رئیس هیئت مدیره انجمن صنایع نساجی گفت: در حوزه پنبه موضوع تعرفه یک چیزیست که بعد از این که نرخ ارز از 4200 به ارز نیمایی (ای تی اس)تغییر کرد، زنجیره، متناسب تعرفه هایش تغییر نکرد و روی الیاف تقریباً به نخ نزدیک شد و چالشهای خیلی زیادی را در این قضیه ایجاد کرد.

کاظمی افزود: ما در صنعت نساجی نیازمند واردات پنبه هستیم، اما کشورهای بزرگ تولیدکننده پنبه مانند چین، هند، پاکستان و ترکیه خودشان بزرگترین مصرف کنندگان پنبه هم هستند.

وی اضافه کرد: ازبکستان سال 2020 اعلام کرد پنبه به ایران صادر نمیکند همچنین از سال 2024 صادرات نخ هم نخواهد داشت و در عوض پارچه صادر میکند حالا سیاست ما این است که شرکتهای ریسندگی ما با توجه به حجم پنبهای که نیاز دارند برایشان خیلی به صرفه نیست از کشورهای خیلی دوردست مثل برزیل و استرالیا پنبه بیاورند.

کاظمی افزود: پیشنهاد میکنیم بازرگانی دولتی ایران همانطوری که برای بعضی از نهادههای اصلی، این عملیات را انجام میدهد، آن پنبهها را با توجه به این که صددرصد خریدش را ما در صنعت نساجی تضمین میکنیم، وارد و در بورس خیلی شفاف عرضه کنند و این نگرانی که ممکن است کشاورز پنبه کار، داشته باشد که با واردات پنبه، پنبه او خریداری نشود آن را هم بازرگانی دولتی وارد بورس کند.

نایب رئیس هیئت مدیره انجمن صنایع نساجی ادامه داد: در این صورت یک نظام شفافی برای همه ایجاد میشود و شرکتهای ریسندگی دیگر نیازمند پذیرش این ریسک و چالش نیستند که از یک کشور دوردستی که احتمالاً به دلیل تحریمها و نبود نظام بانکی و هزار مشکل دیگر مراوده نداریم و امکان از بین رفتن سرمایههای مملکت در آن وجود دارد، وارد معامله با این شرایط شویم.

وی گفت: بنابراین راه حل سادهای دارد که باز بدنه دولت میتواند در آن ورود کند و این موضوع را حل کند.

گرجی هم گفت: ما در دفتر نساجی پوشاک با همه توان در یک فضای تعاملی هر آنچه که مجموع زنجیره تأمین نساجی و پوشاک به خصوص در نقاط تضاد منافع شان تصمیمگیری کنند، آن را تسهیلگری خواهیم کرد.