عقبگرد جهانی در تولید غلات

براساس این گزارش، فائو تولید گندم ایران در ۲۰۲۲ را با ۶/ ۲میلیونتن افزایش نسبت به سالقبل ۱۳میلیونتن پیشبینی کرده است. این درحالی است که تولید غلات سخت ایران بدون تغییر نسبت به سالگذشته ۳/ ۴میلیون تن پیشبینی شده است. تولید برنج کشور اما با اندکی کاهش نسبت به سالگذشته در ۲۰۲۲ حدود ۳میلیون تن پیشبینی شده است. براساس این گزارش چین با تولید ۴/ ۱۳۸میلیون تن بزرگترین تولیدکننده گندم ۲۰۲۲ خواهد بود، پس از آن نیز به ترتیب اتحادیه اروپا با ۱/ ۱۳۲میلیون تن، هند با ۸/ ۱۰۶میلیون تن، روسیه با ۵/ ۸۶میلیون تن، آمریکا با ۵/ ۴۸میلیون تن، کانادا با ۵/ ۳۴میلیون تن، استرالیا با ۳/ ۳۰میلیون تن، پاکستان با ۱/ ۲۶میلیون تن، اوکراین با ۲۰میلیونتن و آرژانتین و ترکیه با ۵/ ۱۹میلیون تن به ترتیب در رتبهها دوم تا دهم بزرگترین تولیدکنندگان گندم جهان در ۲۰۲۲ قرار دارند.

یافتههای این گزارش نشان میدهد؛ شرایط خشکسالی مداوم در کشورهای نیمکرهشمالی علت کاهش قابلتوجه تولید خواهد بود. با ثبت ۲۷۷۴میلیون تن، تولید جهانی غلات در سال۲۰۲۲ نسبت به پیشبینی قبلی فائو که در ژوئیه منتشرشده بود، ۲/ ۱۷میلیونتن کمتر بوده است و اکنون تخمین زده میشود که دچار کاهش سالانهای به میزان ۴/ ۱درصدی (۹/ ۳۸میلیون تن) شود.

بخش عمدهای از کاهش پیشبینی شده اخیر مربوط به غلات سخت است؛ تولید جهانی ۱۴۸۳میلیونتن پیشبینی شده است، بهطوریکه ۹/ ۱۷میلیونتن از انتظارات در ژوئیه و ۸/ ۱درصد (۸/ ۲۶میلیون تن) نسبت به آمار ۲۰۲۱ کمتر خواهد بود. بخش اعظم کاهش پیشبینی شده مربوط به تولید ذرت در اتحادیه اروپاست. به دلیل شرایط آبوهوایی فوقالعاده گرم و خشک که از اواخر بهار بر اروپا حاکم بود، تخمین زده میشود که میانگین محصولات تا ۱۶درصد در مقایسه با میانگین پنجساله قبلی کاهش داشته باشد. چشمانداز تولید ذرت در آمریکا نیز بهطور متوسط کاهش یافته و گفته میشود به دلیل وضعیت آبوهوایی نامطلوب در غربمیانه است. کمبود بارندگی همچنین تاثیرات منفی بر بازده موردانتظار جو و ذرت خوشهای در اتحادیه اروپا و آمریکا داشته است که علت اصلی آن کاهش پیشبینیهای تولید جهانی برای هر دو گروه این غلات بوده است. کاهشهای غیرقابل جبرانی نیز در پیشبینی تولید ذرت، در آرژانتین و اوکراین به ثبت رسیده است و انتظار میرود تولید در کشور اوکراین همچنان به میزان سالانه ۳۸درصد کاهش یابد.

در مقابل پیشبینی تولید جهانی گندم در ۲۰۲۲ نسبت به جولای، ۷/ ۶میلیون تن افزایش یافته است و اکنون انتظار میرود به ۷۷۷میلیونتن برسد که تنها اندکی از رقم تولیدی در ۲۰۲۱ کمتر است. چشمانداز بهبود یافته عمدتا به دلیل شرایط آبوهوایی مساعد در کانادا و آمریکا است که موجب تقویت انتظارات برای بهبود تولید در ۲۰۲۲ شده است. در حالحاضر انتظار میرود در روسیه تولید گندم به بالاترین حد خود برسد و علت آن تقویت انتظارات عملکرد محصول بهاره به دلیل ادامه وضعیت آبوهوای مطلوب اعلامشده است.

برآوردهای رسمی که اخیرا منتشرشده نیز به تولید بیشتر از انتظار قبلی در چین اشاره دارد. برخلاف بهبود وضعیت در سایر نقاط جهان، تداوم کمبود بارندگی در بسیاری از کشورهای اتحادیه اروپا اثرات نامطلوبی بر تولید گندم داشته و بهطور میانگین تولید را کاهش داده است. فائو پیشبینی تولید جهانی برنج در ژوئیه۲۰۲۲ را به میزان ۶میلیون تن کاهش داده و به ۵/ ۵۱۴میلیون تن رسانده است. این رقم به کاهش ۱/ ۲درصدی از بالاترین رکورد ثبتشده در ۲۰۲۱ اشاره دارد، با این حال همچنان بالاتر از میانگین است. بازنگری دادههای سهماهه اخیر در درجه اول منعکسکننده اثرات توزیع ناهموار بارندگی در جنوب آسیا بهویژه هند و بنگلادش است. گفته میشود در صورتیکه شرایط آبوهوایی در هفتههای آینده بهبود نسبی یابد میتوان به جبران عقبماندگیهای اولیه امید داشت. پیشبینی فائو برای مصرف جهانی غلات در ۲۰۲۲-۲۰۲۳ به میزان ۱/ ۵میلیون تن از رقم اعلامی در ژوئیه به ۲۷۹۲میلیونتن کاهش یافته است که نشاندهنده کاهش ۱/ ۰درصدی (۸/ ۲میلیون تن) نسبت به سطح ۲۰۲۲-۲۰۲۱ است.

چشمانداز افزایش تولید گندم، پیشبینی مصرف گندم در ۲۰۲۳-۲۰۲۲ را به میزان ۲/ ۲میلیونتن از گزارش منتشرشده در ژوئیه افزایش داده است و اکنون نزدیک به ۷۷۳میلیونتن در ۲۰۲۲-۲۰۲۱ برآورد میشود و پیشبینی میشود رشد مصرف سالانه مواد غذایی کاهش موردانتظار مصرف خوراک را متعادل خواهد کرد. بهدنبال کاهش ۸۰۰هزار تنی در گزارش جدید، فائو اکنون پیشبینی میکند که مصرف برنج در جهان در ۲۰۲۳-۲۰۲۲ حدود ۲/ ۵۲۲میلیونتن ثابت باقی بماند، چراکه تقاضای بالای مصرف غذایی میتواند کاهشهای احتمالی استفاده از برنج، بهویژه برای خوراک دام را جبران کند. با توجه به تجدیدنظر کاهشی در تولید جهانی غلات در ۲۰۲۲ پیشبینی ذخایر جهانی غلات تا پایان فصول ۲۰۲۳ نیز از ماه ژوئیه ۳/ ۹میلیونتن کاهش یافته و به ۸۴۵میلیون تن رسیده است، در نتیجه فائو انتظار دارد نسبت ذخایر جهانی غلات به مصرف از ۹/ ۳۰درصد در ۲۰۲۲-۲۰۲۱ به ۵/ ۲۹درصد در ۲۰۲۲-۲۰۲۳ برسد که پایینترین سطح از ۲۰۱۴-۲۰۱۳ است؛ اما از منظر تاریخی همچنان بالاست.

تعدیل کاهشی ذخایر جهانی غلات عمدتا بهدنبال پیشبینی کاهش ذخایر ذرت در اتحادیه اروپاست که ناشی از کاهش چشمانداز تولید نسبت به گزارش قبلی این سازمان است. فائو در این گزارش ذخایر جهانی غلات را با بازنگری کاهشی نسبت به قبل ۳۵۵میلیونتن پیشبینی کرده است. ذخایر جهانی گندم نیز در پایان فصل ۲۰۲۳حدود ۲۹۹میلیونتن پیشبینی شده است که نسبت به پیشبینی قبلی بدون تغییر بوده است. با اینحال بیشتر افزایش سالانه پیشبینی شده در چین و فدراسیونروسیه و به میزان کمتر در کانادا و اوکراین متمرکز شده است، در مقابل اما تولید غلات در اتحادیه اروپا و هند با کاهش قابلملاحظهای پیشبینی شده است و تولید در استرالیا، ایالاتمتحده آمریکا و کشورهایی در آسیا، خاورنزدیک و شمالآفریقا نیز اندکی کاهش خواهد داشت.

همچنین با وجود چشمانداز افزایش صادرات گندم برای کانادا و روسیه، صادرات این محصول از اتحادیه اروپا و هند کاهشی پیشبینی شده است. گرچه اوکراین در اوت۲۰۲۲ ارسال محمولههای غلات از بنادر دریای سیاه را از سر گرفت، اما فائو همچنان پیشبینی خود از صادرات گندم این کشور را بدون تغییر روی ۱۰میلیونتن حفظ کرده است.