زمزمه های ورود اقتصاد ایران به دوره رونق/ شامخ بهبود یافت

اتاق بازرگانی ایران شاخص شامخ (شاخص مدیران خرید) را به شکل ماهانه و بر اساس ارزیابی از وضعیت بنگاههای اقتصادی ارائه میکند.

شامخ در بازهای میان صفر تا ۱۰۰ تعریف میشود و هرچه این عدد پایینتر از ۵۰ باشد به معنی ورود به دوره رکود و هرچه بالاتر از ۵۰ باشد به معنی ورود به رونق است. این عدد در ماههای قبل روندی نزولی داشت، اما آمارهای شهریور ماه نشان از بهبود نسبی شرایط دارد.

با وجود تداوم برخی مشکلات بنگاههای اقتصادی، شامخ اقتصاد در شهریورماه ۱۴۰۱ به ۵۲.۰۸ واحد و شامخ صنعت به ۵۳.۲۵ واحد رسید که به ترتیب نسبت به مردادماه، ۴.۰۲ و ۴.۸ واحد افزایش نشان میدهد. البته این بهبود برای همه صنایع و بخشهای اقتصادی محقق نشد و در شرایطی که برخی با بهبود قابلتوجه شاخص شامخ مواجه بودند برخی نیز وضعیت بدی را تجربه کردند.

کارشناسان مرکز پژوهشهای اتاق ایران شامخ ۴ گروه از صنایع حاضر در شامخ شهریور ۱۴۰۱ اعم از گروههای «صنایع فلزی»، «وسایل نقلیه و قطعات وابسته»، «پوشاک و چرم» و «پالایش و پتروشیمی» را تحلیل و عوامل بهبود یا افت شامخ این گروهها را بررسی کردهاند. طبق این گزارش در شهریورماه، بالاترین عدد شامخ بهدستآمده متعلق به گروه «صنایع فلزی» بوده و در مقابل صنعت «پوشاک و چرم» کمترین عدد بهدستآمده در شامخ شهریورماه را به خود اختصاص داده است.

در شهریورماه ۱۴۰۱ بالاترین عدد شامخ بهدستآمده مربوط به گروه صنایع فلزی بوده است. (۵۹.۴) مقدار تولید محصولات بهبود قابلملاحظهای داشته است (۶۳.۳) و میزان سفارشهای جدید نیز با ثبت عدد ۶۰.۳ بیشترین میزان در بین تمام صنایع را رقم زده که حاکی از رشد قابلملاحظه سفارشهای ثبت شده در شهریورماه نسبت به مردادماه است. سرعت انجام و تحویل سفارشها نیز افزایش یافته (۵۹.۳) و موجودی مواد اولیه کاهش اندکی را تجربه کرده است (۴۵.۹). میزان استخدام و بهکارگیری نیروی کار نیز افزایش قابلتوجهی داشته است (۶۰).

در این ماه ۱۴۰۱، علیرغم افت قیمت محصولات فلزی در بازارهای جهانی، گزارشهای بهدستآمده از مدیران خرید حکایت از این دارد که در بازارهای داخلی شاهد بهبود در وضعیت عمومی کسبوکارهای این صنعت بودهایم. اما دلایل این نتایج را باید در عوامل اصلی مؤثر بر محیط کسبوکار این صنعت در کشور جستجو کرد.

در شهریورماه ۱۴۰۱ عدد شامخ بهدستآمده برای گروه وسایل نقلیه و قطعات وابسته نشان از بهبود در وضعیت عمومی کسبوکارهای این گروه داشته است (۵۸.۵). عدد بهدستآمده برای شامخ این گروه بعد از گروه صنایع فلزی بالاترین عدد در میان گروههای مختلف است. مقدار تولید محصولات حکایت از بهبود قابلملاحظهای دارد (۶۴.۵) و میزان سفارشهای جدید نیز که به دلایلی که بدان اشاره خواهد شد نشان از رشد در شهریورماه دارد (۵۴.۸). سرعت انجام و تحویل سفارشها نیز افزایش یافته (۵۱.۳) و موجودی مواد اولیه کاهش اندکی را تجربه کرده است (۴۵.۳). میزان استخدام و بهکارگیری نیروی کار نیز افزایش قابلتوجهی داشته است (۶۱.۳). اما دلایل این نتایج چه بوده است؟

بر اساس اطلاعات موجود در گزارش عملکرد ماهانه شهریورماه برخی از شرکتهای خودروسازی که در سامانه کدال منتشر شده است، اعطای مجوز عرضه برخی محصولات شرکتهای خودروسازی در بورس کالا نیز تا حدودی بر قیمت خودرو در بازار آزاد و افزایش فروش تأثیرگذار بوده است. همچنین بر اساس اعلام شرکت سایپا، مجوز شمارهگذاری برخی محصولات این شرکت که پیشتر لغو شده بود در شهریورماه از مبادی ذیربط اخذ شده است. از سوی دیگر افزایش فروش برخی از محصولات خودرویی و محصولات قطعه سازان مربوط به نوسازی ناوگان حملونقل عمومی درونشهری (فروش ۲۵۰۰ دستگاه اتوبوس درونشهری دیزلی به وزارت کشور) و انعقاد قرارداد با برخی از دستگاههای دولتی (فروش ۵۰۰۰ دستگاه ون درونشهری بنزینی به وزارت کشور) است که توسط برخی از شرکتها گزارش شده است. از سوی دیگر اخبار منتشر شده در خصوص احتمال افزایش قیمت انواع خودرو در پاییز، نیز بر افزایش تقاضای خودرو در شهریورماه مؤثر بوده است.

در میان گروههای مختلف مورد بررسی در شامخ شهریورماه، کمترین عدد به دست آمده برای شامخ گروه صنایع پوشاک و چرم است. عدد شامخ این صنعت ۴۱.۶ است که به معنی افت قابلتوجه در وضعیت عمومی کسبوکارهای این صنعت نسبت به ماه گذشته است. میزان تولید در شهریورماه نسبت به ماه گذشته بهشدت کاهش یافته (۳۷.۵) و سفارشهای جدید نیز به طور جدی افت داشته است (۳۱.۳). سرعت تحویل سفارشهای جدید اندکی کاهش یافته (۴۳.۸) و موجودی مواد اولیه بدون تغییر بوده است (۵۰). اعداد بهدستآمده برای این صنعت دلالت بر افت قابلملاحظه در فروش (۳۱.۳)، کاهش بسیار در میزان صادرات (۳۱.۱) علیرغم تنزل قیمت محصولات تولیدی (۳۷.۵) دارد.