ثروتی که احمدی‌نژاد بر باد داد تا ترکیه مدعی شود/ روسیه نمی‌تواند ایران را تضعیف کند

فیروز دولتآبادی، در ارزیابی پیشنهاد پوتین در زمینه هاب گازی شدن ترکیه و تاثیر آن بر برنامههای صادراتی ایران اظهار داشت: پیشنهاد روسیه با سرعت زیادی قابل اجرا است و ترکها نیز از آن استقبال زیادی خواهند کرد. روسیه صادرات گاز را متوقف کرده اما به درآمد آن نیاز مبرمی دارد و نمیتواند سیستم را بسته نگه دارد، روسیه سه خط تا ترکیه دارد که میتواند ظرفیت آن را اضافه کند، ترکها هم نزدیکی زیادی به اروپا دارند. بنابراین اجرای پروژههایی در حد چند صد کیلومتر کار دشواری نیست، در نتیجه این پروژه سریع قابل اجرا است.

وی با بیان اینکه برنامه گازی روسیه و ترکیه فعلا تاثیر خاصی روی بازار انرژی ما ندارد، افزود: ما همین میزان گازی را هم که صادر میکنیم به سختی و با حذف بخشی از نیازهای داخلی انجام میدهیم، بنابراین اکنون پروژه یاد شده تاثیر خاصی روی صادرات گاز ما ندارد. دوم اینکه ما پلن جامعی برای صادرات گاز نداریم، چند پروژه گازی داریم اما چون توانایی اجرایی کردن را در کشور فراموش کردهایم، سرانجامی نداشته است. در نتیجه اگر هم اقدامی برای این کار شروع کنیم حداقل یک برنامه 5 ساله برای افزایش ظرفیت تولید گازمان نیاز داریم، ما باید ابتدا مصرف را که به طور روزافزون در حال افزایش است کنترل کنیم به گونهای که رشد مصرف متوقف شود تا افزایش تولید، قابلیت صادرات داشته باشد. این را در کنار هزینه و دوره ساخت خطوط انتقال قرار دهیم حتی اگر همزمان هم انجام شود ما در حداقل زمان ممکن 5 سال زمان نیاز داریم.

سفیر اسبق ایران در ترکیه تصریح کرد: نکته بعدی اینکه روسها همیشه تمایل داشتند به خاطر مسائل ژئوپلیتکی خودشان و تاثیراتی که اروپا روی امنیت ملی روسیه دارد، انرژی و نفت و گاز اروپا را به خودشان وابسته کنند و حتی زمان فروپاشی شوروی که وضعیت بهم ریخته بود، خرید خطوط لوله انتقال گاز در اروپا توسط روسها به 60 درصد رسید. یعنی تمرکز روسها برای توسعه انتقال انرژی و وابسته کردن اروپا به انرژی روسیه بسیار جدی و جزء اولویت اصلی دولتهای روسیه است، البته ترکیه هم در این مسیر ارتقاء جایگاه خواهد داشت.

وی با یادآوری اینکه در کوتاهمدت ایران از پروژههای گازی منطقه تاثیرپذیر نخواهد بود، گفت: در بلندمدت هم اگر سیاست ما همچنان بر همین قاعده کنونی استوار باشد، تاثیری نمیگیریم، زیرا ظرفیتی برای این کار نداریم. بنابراین بهتر است واقعبینانه با این مسائل برخورد کنیم.

دولتآبادی گفت: واقعیت اینکه تولید ما بالا نیست اما موضوع این است که روسها و ترکها هم دشمنی تاریخی دیرینه دارند و اقدامات و برنامههای اینچنینی نمیتواند در چارچوب کنار گذاشتن ایران از برنامههای صادرات گازی تلقی شود، ضمن اینکه ترکیه با ایران هم قراردادهای متعدد دارد هرچند به اجرا نرسیده است.

وی با اشاره به تعلل ایران در توسعه زیرساختها بیان داشت: مثلا سال گذشته ما برای انتقال 10 میلیون تن زغالسنگ از روسیه به چین قرارداد منعقد کردیم اکنون 8 ماه از قرارداد گذشته فقط یک واگن رسیده است، چون ظرفیت زیرساختی رشد پیدا نکرده و ظرف 16 سال اخیر توجه سیستم دولتی از زیرساختها و افزایش توان و ظرفیت خارج شده است، متاسفانه از زمان دولت احمدینژاد فعالیت اصلی دولت به سمت تامین نیازهای اولیه مصرفی مردم رفته است که لطمات زیادی وارد کرده و پتانسیل ما را به تحلیل برده است، اکنون سرعت حمل و نقل ریلی برای بار 3.6 کیلومتر در ساعت است و ما این ظرفیت را برای مسافر تخصیص میدهیم و فضا برای حمل بار کاهش پیدا میکند همین مسئله در تولید انرژی نیز حاکم است. پتروشیمیها هنوز در سطح اولیه باقی ماندهاند، با اینکه در زمان احمدینژاد ثروت بزرگی به میزان 800 میلیارد دلار به کشور رسید ولی تحولی در زیرساخت و ظرفیت ایجاد نشد.

سفیر اسبق ایران در ترکیه تاکید کرد: در هر حال ما هر قدر ظرفیت انرژی داشته باشیم روسها از آن غفلت نمیکنند و برای همکاری آمادهاند و این در استراتژی روسیه است، هرچند در این پروژه موقعیت ترکیه بهبود پیدا میکند اما هیچ کشوری جایگزین ایران نمیشود، روسها هم نمیتوانند دنبال تضعیف ما باشند چون در این صورت بحران خودشان تشدید میشود. مثلا شاهدیم که اوپک گازی هم راهاندازی شد اما با وجودی که ایران محور ایده بود به دلیل مسائلی که اتفاق افتاد، دستاوردی نداشت و نتوانستیم به یک برنامهای برای راهبرد اوپک گازی برسیم چون ما برای اقدامات استراتژیک و مهم، ساختار و ساز و کار مناسب نداریم.