استفاده ایران از گاز مازاد روسیه برای توسعه بازارهای صادراتی

جنگ روسیه و اوکراین عواقب مختلفی برای کشورهای درگیر داشت. یکی از پیامدهای این جنگ، تحریمهایی است که غرب علیه مسکو اعمال کرد. به این ترتیب، صادرات گاز روسیه به اروپا محدود شد.

خرابکاری در خط لوله نورد استریم به صورت کامل صادرات گاز روسیه به این منطقه را مختل کرد. حالا مسکو به دنبال بازارهای جایگزین است و ظرفیت همسایگان برای خرید یا سوآپ گازش بهترین گزینه پیش رو محسوب میشود. در میان همسایگان روسیه، ایران شرایط خوبی برای همکاری در این طرح دارد. با توجه به نزدیکی مواضع تهران و مسکو طی ماههای اخیر، نزدیکی بیش از پیش دو کشور و تحت تحریم قرار گرفتن مسکو و تهران که وجه تشابهی میان آنها ایجاد کرده، امکان دستیابی به توافق در این زمینه پدید آمده است.

کارشناسان اعتقاد دارند همکاری ایران با روسیه در زمینه خرید یا سوآپ گاز این کشور یک بازی برد-برد است. در این سناریو، روسیه به فروش گاز تحریم شدهاش میپردازد و ایران نیز حق ترانزیت دریافت میکند و در هزینه انتقال گاز از جنوب به شمال صرفهجویی میشود. همچنین ممکن است تهران بتواند از این گاز در داخل کشور استفاده کند و کسری ترازش را جبران کرده و از تعطیلی صنایعش در زمستان جلوگیری کند.

مهراد عباد، عضو اتاق بازرگانی تهران با اشاره به این موضوع که روسیه یکی از کشورهای پیشرفته دنیا در زمینه گاز است و میتواند تکنولوژیهای خوبی را در اختیار ما قرار دهد، اظهار کرد: ما تحت تحریم هستیم و نمیتوانیم با کشورهای زیادی کار کنیم. با توجه به اینکه روسیه کشور قویای است و در زمینه گاز نیز فعالیت خوبی دارد، افزایش روابط ما با این کشور میتواند برایمان سودآور باشد.

وی افزود: روابط دو طرف در هر سطحی که باشد، برای صنعت گاز ما مفید است، اما موضوع این است که ایران هم تحت تحریم قرار دارد و حتی تحریمهای بیشتری به نسبت روسیه داریم، در بحثهای مالی بینالمللی با مشکلاتی مواجهیم که موانع مهمی برای همکاری با روسیه در پروژههای انرژی محسوب میشود. اگر بتوانیم برای این مسائل چارهاندیشی کنیم و راهی برای ارتباط با مسکو بیابیم، همکاری در فروش گاز این کشور در شرایطی که تحت تحریمها نمیتواند آن را به اروپا صادر کند، برایمان سودآور است.

این فعال اقتصادی تاکید کرد: به دو روش میتوانیم از گاز روسیه استفاده کنیم. اولین مدل این است که گاز را از این کشور وارد کنیم و از آن برای رفع کسری خود در زمستان بهره ببریم و جلوی تعطیلی صنایع را بگیریم. در این طرح، با استفاده از گاز روسیه از ضرباتی که قطع گاز صنایع به اقتصاد کشورمان میزند، جلوگیری میکنیم و این برایمان بسیار منفعت زاست.

عباد گفت: پیشبینی میشود که با روال فعلی طی ۱۰ سال آینده به واردات گاز نیازمند باشیم که استفاده از گاز مازاد روسیه میتواند این نیاز ما را برآورده کند.

وی اضافه کرد: روش دوم این است که به ترانزیت و صادرات گاز روسیه بپردازیم. اکنون در روشهای مدرن به فشرده سازی گاز میپردازند و آن را در قالب ال ان جی و ال پی جی انتقال میدهند. خوب است در حمل و نقل میعانات گازی از مسکو کمک بگیریم. آنها تکنولوژیهای لازم را در این زمینه دارند.

عضو اتاق بازرگانی تهران بیان کرد: طی سالهای اخیر چین پروژههای خوبی در حوزه گاز سرد در ایران انجام داده است و از فناوریهای این کشور هم میتوانیم استفاده کنیم. ما نیازمند بهروزسازی کامل صنعت گاز در کشورمان هستیم و از این طریق میتوانیم بیشتر از قبل از پتانسیلهای این حوزه بهره ببریم. زیرساختهای زیادی برای تبدیل شدن به هاب گازی و انرژی منطقهای مورد نیاز است. سوآپ یا خرید گاز روسیه میتواند قدمی در این راستا باشد.

عضو کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران خاطرنشان کرد: افزایش تعاملات با کشورهای منطقه در حوزه انرژی میتواند به لحاظ سیاسی منافع ما را تأمین کند و از طریق افزایش در هم تنیدگی روابط سیاسی و اقتصادی ما با کشورهای دیگر به تقویت موقعیت سیاسی کشورمان منجر شود.

عباد گفت: سوآپ یا خرید گاز روسیه نیز میتواند در این زمینه مفید باشد. هر رابطهای که به افزایش تأمین منافع کشورمان بیانجامد، باید پیگیری شود. قراردادهایی که اخیراً با کشورهای منطقه در حوزه انرژی منعقد کردهایم، سودآور است و باید گسترش یابد. تجارت بینالملل طی سالهای اخیر تغییرات اساسی داشته و به سمت استفاده از ظرفیتهای الکترونیکی رفته است. باید این روشهای مدرن را به کار بگیریم و به ارتقای صنعت نفت و گاز و حمل و نقل آن بپردازیم.

وی تاکید کرد: شواهد نشان میدهد عملکرد دولت فعلی در زمینه دیپلماسی انرژی نسبت به دولتهای قبل کارآمدتر است. وزارت نفت توانسته بخشی از نقطه ضعفها را پوشش دهد، البته هنوز باید در این زمینه بیشتر تلاش کنیم تا به دیپلماسی اقتصادی واقعی موردنیاز کشور دست پیدا کنیم. اتفاق مثبتی رخ داده است و آن اینکه در گذشته رایزنهای اقتصادی توسط دولت انتخاب میشد که دید اقتصادی نداشتند.

عضو اتاق بازرگانی تهران اظهار داشت: توقع از رایزنهای اقتصادی این است که بتوانند در بازارهای هدف مشتریان بیشتری برای تولیدات پیدا کنند و ورود مواد اولیه را برای واردکنندگان تسهیل کند که این نتیجه قبلاً حاصل نمیشد. الآن افراد با دید بهتری به لحاظ اقتصادی به عنوان رایزن انتخاب میشوند. ادامه این روندها در صنایع مختلف میتواند برای کشور مفید باشد.