نقشی که «ارز»در اقتصاد کشور بازی می‌کند

مرتضی افقه در خصوص تاثیر نرخ ارز بر ثبات و توسعه اقتصادی کشور، اظهار کرد: ثبات اقتصادی از عوامل توسعه است. یعنی جامعه به جایگاهی برسد که مردم برای تامین نیازهای رفاهی و اساسی خود هیچ دغدغهای نداشته باشند.

وی افزود: پیشنیاز توسعه اقتصادی، سرمایهگذاری است. یعنی تولید ملی و درآمد سرانه افرایش پیدا کند و در کنار افزایش درآمد، توزیع درآمد نیز بهبود پیدا کند تا حداکثر مردم از افزایش تولید ملی بهرهمند شوند. چون امکان دارد تولید ملی افزایش پیدا کند اما افراد کمی از آن بهرهمند شوند و عده زیادی محروم بمانند.

عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز با بیان اینکه حتی اگر سرمایهگذاری انجام شود باید اشتغالزا باشد، تصریح کرد: در مرحله بعد دولت و حاکمیت باید تلاش کند که تولید ملی را به نحو نسبتا برابری توزیع کند. به این معنا که باید فاصله طبقاتی کمتری میان مردم وجود داشته باشد که این موضوع از طریق افزایش اشتغال امکانپذیر است. بنابراین مجموع این عوامل سبب میشود که سطح رفاه جامعه افزایش پیدا کند.

با تشدید تحریمها اغلب متغیرهای اقتصادی تحت تاثیر تغییرات نرخ ارز بی ثبات شدند

افقه با اشاره به اینکه برای سرمایهگذاری پیش نیازهایی وجود دارد که مهمترین آنها ثبات اقتصادی، ثبات قوانین و ثبات مدیریتی است، عنوان کرد: برای اینکه سرمایهگذار تمایل به سرمایهگذاری داشته باشد باید حداقل بتواند دو دهه آینده را پیش بینی کند تا سرمایه آن دچار مشکل نشود.

وی با بیان اینکه نرخ ارز نقش بسزایی بر ثبات اقتصادی کشور دارد، گفت: با توجه به اینکه اقتصاد کشور یک اقتصاد نفتی و وابسته به معاملات خارجی است و به دلیل اینکه نفت توسط کشورهای خارجی خریداری میشود و در مقابل فروش آن ارز دریافت میکنیم، نیازهای بخش تولید و مصرف کشور با همان ارزها تامین میشود.

عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز با بیان اینکه هر عامل و اتفاقی که باعث شود درآمدهای ارزی کشور دچار مشکل شود مستقیما بر ثبات اقتصادی کشور تاثیرگذار است، تصریح کرد: از ابتدای انقلاب، کشور تحریم شده بود اما این تحریمها محدود بودهاند. با تشدید تحریمها از سال ۱۳۹۷ اغلب متغیرهای اقتصادی کشور تحت تاثیر تغییرات گاه و بیگاه نرخ ارز بی ثبات شدند و این مساله باعث شد که سرمایهگذار نتواند بازار ارز را پیش بینی کند و ریسک سرمایهگذاری بالا رفت و تمایل به سرمایهگذاری کمتر شد.

تعدیل قیمت ارز چگونه؟

افقه گفت: زمانی که سرمایهگذاری کم میشود اشتغال نیز کمتر میشود و همچنین فقر افزایش مییابد و نابرابری بالا میرود. بنابراین نرخ ارز یکی از فاکتورهای اساسی و تاثیرگذار در روند پیشرفت اقتصاد کشور است.

وی افزود: زمانی که تقاضای یک کالا افزایش پیدا کند و یا عرضه کم باشد، قیمت آن کالا افزایش مییابد و از تعادل خارج میشود. در حال حاضر کشور ما با تحریم مواجه است و دیگر نمیتوانیم نفت خود را بفروش برسانیم و در این شرایط عرضه ارز و درآمدهای ارزی به شدت کاهش مییابد و زمانی که درآمدهای ارزی کاهش پیدا کرده و قیمت ارز افزایش پیدا کند، دیگر نمیتوانیم نیازهای بخش مصرف و تولید کشور را تامین کنیم.

عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز بیان کرد: در صورتی که نتوانیم نیازهای بخش مصرف و تولید را تامین کنیم تولید کم میشود و قیمت کالاها افزایش مییابد و سبب تورم اقتصاد کشور میشود.

وی عنوان کرد: برای تعدیل قیمت ارز باید روابط تجاری و نفتی را با کشورهای دیگر عادیسازی کنیم تا بتوانیم محصولات داخلی و نفت کشور را بفروشیم. یکی دیگر از مشکلات نیز این است که روابط بانکی به دلیل مساله FATF دچار مشکل شده است. پول ناشی از فروش کالاهای داخلی و نفت را از طریق سیستم بانکی باید وارد کنیم و در این صورت زمینه ثبات نرخ ارز فراهم میشود و در غیر اینصورت کشور همچنان با بی ثباتی نرخ ارز مواجه خواهد بود.

بی ثباتی نرخ ارز مهمتر از افزایش نرخ آن است

افقه با اشاره به اینکه بی ثباتی نرخ ارز مهمتر از افزایش نرخ ارز است، گفت: زمانی که نرخ ارز افزایش پیدا کند کالا گران میشود اما بعد از مدتی اقتصاد کشور خود را با قیمت جدید وفق میدهد اما زمانی که نرخ ارز بی ثبات باشد باعث سردرگمی کارگزاران اقتصادی میشود و سبب میشود که نتوانند برای سرمایهگذاری برنامهریزی کنند و در این صورت اقتصاد کشور دچار مشکلات بیشتری میشود؛ زمانی که نرخ ارز بی ثبات باشد در نهایت رشد و توسعه اقتصادی کشور دچار مشکل و اختلال میشود.

وی با بیان اینکه امکان توسعه اقتصادی، بدون ثبات نرخ ارز وجود ندارد، اظهار کرد: در شرایط فعلی که اقتصاد کشور به شدت به درآمدهای ارزی وابسته است توسعه اقتصادی امکانپذیر نیست. با وجود اینکه در سه دهه گذشته تلاش کردیم که پیشرفت اقتصادی کشور مستقل از درآمدهای نفتی باشد یا وابستگی آن کمتر شود اما نتوانستیم این وابستگی را کم کنیم و در حال حاضر بیثباتی نرخ ارز در اقتصاد کشور از نقش کلیدی برخوردار است.