عرضه خودرو در بورس کالا به‌منظور مقابله با شکل‌گیری تقاضای کاذب و افزیش قیمت‌ها

روزنامه «اعتماد» در مطلبی با عنوان «وعده رئیس سازمان خصوصیسازی چه تأثیری در بازار خودرو دارد؟ آزادسازی قیمت خودرو با مکانیسم بورس کالا» مواردی را مطرح کرده که نیازمند توضیح است.

درپی ارائه طرح پیشنهادی در کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی برای عرضه خودرو در بازار سرمایه و پس از آن، موافقت وزیر صنعت، معدن و تجارت با عرضه برخی از کلاسهای خودرویی در بورس کالا در نشست ۲۱ تیر شورای عالی بورس، عرضه خودرو در بورس کالا بهطور رسمی آغاز شد تا بهعنوان یکی از شیوههای قیمتگذاری و عرضه خودرو به بازار، در کنار افزایش تولید خودروسازان و تنظیمگری وزارت صنعت، معدن و تجارت و شرکت بورس کالای ایران، پاسخگوی بخشی از تقاضای مصرف کنندگان واقعی باشد.

عرضه محصولات خودروسازان در بورس کالا در راستای تنظیم بازار با رعایت این شرایط صورت میپذیرد:

۱- حداقل عرضه هر محصول در هر دوره به تعداد ۲ هزار دستگاه در هر محصول برای دو شرکت بزرگ خودروساز و برای سایر شرکتهای خصوصی حداقل به میزان ۵۰۰ دستگاه است.

۲- شرکتهای خودروساز موظفاند فهرست خریداران محصولات درطی ۴۸ ماه گذشته را پیش از هر عرضه به بورس کالا اعلام کنند تا همه افراد فهرست تجمیع شده مذکور و همچنین خریداران دورههای پیش در بورس کالا (که اطلاعات آنها نزد سازمان بورس موجود است) از شمول خرید در هر عرضه جدید خارج شوند.

۳- خودروسازان موظفاند تعهدات قانونی ابلاغی (نظیر طرح جوانی جمعیت، اسقاط خودرو و غیره) را متناظر با عرضهها در بورس کالا انجام دهند.

۴- خودروسازان موظفاند برنامه ریزی لازم درخصوص عرضه در بورس را مطابق مجوزهای فروش اعطا شده به گونهای انجام دهند که خدشهای در تعهدات پیشین ایشان ایجاد نشده و یا تعهدات معوق جدید ایجاد نشود.

۵- هرگونه عرضه خودرو فراتر از مجوز اخذ شده و یا مشتقات مالی وابسته به خودرو اعم از گواهی سپرده، معاملات سلف و سلف موازی استاندارد و یا هر نوع اوراق بهادار و یا پشتوانه دارایی (ABS) مبتنی بر خودرو در بورس کالا با توجه به آنکه بر تعهدات آتی هر خودروساز تأثیر میگذارد، مستلزم اخذ مجوز از وزارت صنعت، معدن و تجارت است.

همچنین درپی تجربه ۴ ماهه عرضه خودرو در بورس کالا، نشست هماهنگی برای تعادل بازار خودرو با حضور معاونان "معادن و فرآوری مواد" و "صنایع حمل و نقل" وزارت صنعت، معدن و تجارت و مدیران ارشد شرکت بورس کالای ایران در روز ۲۶ آذر برگزار شد، که در نتیجه آن ۶ توافق مهم حاصل شد:

۱- مقرر شد جدول کف عرضه خودرو و برنامه تولید ماهانه به تفکیک مدل توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت به بورس کالا اعلام شود و مبنای تأیید عرضهها و معاملات قرار گیرد.

۲- بورس کالا میزان عرضهها را بهصورت هفتگی، دو هفتهای و ماهانه به گونهای تأیید کند تا کف عرضههای ماهانه رعایت شود.

۳- درخصوص نحوه عرضهها نیز قرار شد تجمیع عرضهها بر اساس کلاس خودروها، پر تیراژها و کم تیراژها و خودروهای تجاری انجام شود.

۴- تعیین پیش دریافت خرید خودرو به گونهای متناسب با شرایط بازار باشد تا تقاضای خودرو متعادل تر شود.

۵- آن دسته از کدهای ملی در بورس کالا امکان خرید خودرو دارند که از ابتدای سال ۱۳۹۸ از بورس کالا یا سامانههای وزارت صنعت، معدن و تجارت خرید نداشتهاند.

۶- مقرر شد شرایط ضمانت خودروسازان برای عرضه در بورس به منظور رشد عرضهها تسهیل شود.

بر این اساس، نهادهای حاکمیتی ناظر و تنظیم گر بازار کالای فیزیکی خودرو با رصد دقیق و بررسی نحوه عرضه خودرو در بورس کالا، از همه امکانات و اختیارات خود برای مقابله با شکل گیری تقاضای کاذب در دوگانه "قیمت بورسی ـ قیمت بازار" و افزیش قیمتها استفاده میکنند تا از بروز رفتارهای انحصاری و شبه انحصاری پس از عرضه خودرو در بورس کالا جلوگیری شود.