محاسبه زیان اقتصادی هر روز تعطیلی در کشور

تجربه تعطیلی کشور در دوران سهساله فراگیری کرونا برای شهروندان هم محدودیتهای بسیاری ایجاد کرد، هر بار تعطیلات باعث گلایه و شکایت اصناف میشد و آنها از سخت شدن معیشتشان میگفتند. این موضوع اما سوی دیگری هم داشت که کمتر به چشم شهروندان میآمد، اینکه هر بار با تعطیل اعلام شدن کشور چقدر اقتصاد ایران دچار آسیب میشود؟ این موضوع تنها معطوف به بزنگاههای مهمی اجتماعی همچون ناآرامیها، فراگیری کرونا، برودت سرما، مصرف گاز و آلودگی هوا نمیشود.

اساسا تقویم ایرانی روزهای قرمز بسیاری دارد و بدون هیچکدام از چالشهای شهری هم روزهای تعطیلی ایران بسیار بیشتر از کشورهای دیگر بوده است. هر چند برخی هم در میانه این بحثها با مقایسه روزهای تعطیل کشورهای دیگر چنین استدلال کردهاند که چندان هم تعطیلات ایرانیها (باتوجه به یک روز تعطیلی هفتگی نسبت به دو روز اروپاییها) زیاد نیست. به عنوان مثال ایرانیها در حالی ۷۸روز تعطیلی در سال دارند که این میزان به عنوان مثال در عربستان ۱۲۶ روز و در ایتالیا ۱۱۵روز است. آنها میگویند اوضاع اقتصادی کنونی کشور به گونهای است که مشکل تعدد تعطیلات نیست، بلکه در عوامل تولید اختلال وجود دارد، هر چند

استدلال اغلب آنها این است که تعطیلات پیشبینینشده زیانده است، چراکه در برنامهریزی فعالان اقتصادی خلل وارد میکند. محاسباتی هم در این میان صورت گرفته است.

به عنوان مثال موسسهای اقتصادی منسوب به دانشگاه تهران در سال ۹۹ در پژوهشی نوشته است رقم تولید ناخالص ملی نشان میدهد که در طول سال چه میزان فعالیت اقتصادی و ارزش افزوده در اقتصاد کشور ایجاد شده است. هشت سال پیش ابتدا تعداد روزهای تعطیل و سپس روزهای کاری محاسبه شد و در ادامه هم تولید ناخالص سال قبل بر تعداد روزهای کاری تقسیم و مشخص شد هر روز تعطیلی، ۱۲۶۶ میلیارد تومان به اقتصاد کشور ضرر وارد میکند. این رقم اما حالا پس از گذشت دو سال از آن پژوهش به گونهای دیگر از زبان معاون رئیسجمهور اعلام شده است. میثم لطیفی، معاون رئیسجمهور و رئیس سازمان اداری و استخدامی گفته است: «هر روز تعطیلی در کشور ۲۴۰۰ میلیارد تومان هزینه برای دولت برجا میگذارد.» این زیان البته که در حوزههای مختلف با ارقام متفاوتی هم روبهروست. به این مفهوم که زیانهای معطوف به تعطیلات، تنها محدود به حوزه تولید نیست و حتی نظام آموزشی کشور هم ضررهای اقتصادی بسیاری در این میان میبیند.

به عنوان مثال میتوان از میانه حرفهای لطیفی اینطور متوجه شد که ۴۰ درصد نیروهای دولتی در وزارت آموزش و پرورش مشغول به فعالیت هستند که هر روز تعطیلی در این بخش، قریب به ۱۰۰۰ میلیارد تومان برای دولت هزینه دارد. حالا باتوجه به این ملاکها باید کمی حق بدهیم به تصمیم تعطیلی یا عدم آن که شاید در نگاه هرکدام از ما آسان به نظر برسد اما برای اداره کشور تصمیم سختی خواهد بود. این چند روز گفتههای وزیر کشور در رابطه با تغییر استاندارد شاخص آلودگی و البته پیشنهاد وزارت آموزش و پرورش مبنی بر اینکه تصمیم تعطیلی مدارس را به این وزارتخانه بسپرند، واکنشهای بسیاری به همراه داشته است اما اگر چند قدم عقبتر بگذاریم، متوجه میشویم حتی یک روز تعطیلی کشور به معنای کوچکتر شدن سفره جامعه ایرانی خواهد بود.