ارزآور بودن ۹۵ درصد از تولید فرش دستباف کشور

آقای عبدالله بهرامی فرش دستبافت را پرچم هنری و فرهنگی ایران برشمرد و افزود: فرش دستباف همه مولفههای اقتصاد مقاومتی را دارد و تنها کالایی است که حدود ۸۰ درصد ارزش افزوده ایجاد میکند.

وی با اشاره به اینکه فرش دستباف در ایران سابقه چند هزار ساله دارد. اضافه کرد: همه دنیا فرش را با ایران و ایران را با فرش میشناسند و نخستین فرش جهان به نام ایران، فرش پازیریک است که مشخص میکند این هنر نمایی و این کالای بسیار فاخر چند هزار سال سابقه دارد.

بهرامی گفت: در دهه هفتاد حدود ۳۵ درصد از صادرات غیر نفتی مربوط به صادرات فرش دستباف بوده است و سالانه ۶ میلیون متر مربع فرش دستباف توسط ۲ میلیون بافنده متمرکز در شهرها و روسناهای مولد این کالای، عرضه و سالانه یک میلیارد و ۲۰۰ تا یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار، فرش دستباف صادر میشد. در حالیکه با بی توجهی به این هنر صنعت هم اکنون صادرات این محصول به ۵۰ تا ۶۰ میلیون دلار کاهش یافته است.

 

وی افزود: صادرات فرش دستباف زمانی کاهش چشمگیری یافت که در دهه نود به ویژه سال ۹۷ آمریکا بعد از تحریم موشکهای ایرانی، فرش دستباف ایران را به فهرست تحریمها اضافه کرد و حدود ۲۰ درصد بازار جهانی در آمریکا را از دست دادیم.

بهرامی ادامه داد: انتظار میرفت که با تسهیل گری و حمایت از تولید کنندگان و بازرگانان بتوان ۲۰ درصد کاهش صادرات از این محل را پوشش دهیم، اما متاسفانه یک ماه بعد از تحریم، بانک مرکزی بحث تعهد ارزی را مصوب و اجرا کرد و باعث کاهش صادرات شد.

مدیر عامل اتحادیه سراسری تعاونیهای فرش دستباف با بیان اینکه در طول تاریخ، نخستین تولیدکننده و نخستین صادر کننده فرش دستباف جهان بودیم گفت: متاسفانه با بی توجهی مسئولان و خود تحریمی, ۴ سال است که جایگاه رتبه نخست را در دنیا از دست دادهایم.

 

بهرامی با اشاره به اینکه با کاهش صادارت متوقف، تولید هم کاهش مییابد افزود: هم اکنون کمتر از ۷۰۰ هزار بافنده در این صنعت فعال هستند و سالانه حدود ۲ میلیون متر مربع فرش دستباف تولید میشود که در انبارهای بخش خصوصی و تعاونیها انباشت شده وسرمایههای کلانی در حال از بین رفتن است.


وی گفت: با از دست دادن بازارهای جهانی، رقبا از نبود ما در این بازارها نهایت استفاده را بردند و با برنامه ریزی دقیق توانستند جایگاه فرش دستباف ایرانی را بگیرند، زیرا به راحتی نقشها و طرحهای ما که جزء گنجینههای فاخر ما محسوب میشدند در دسترسشان قرار گرفت و هم اکنون فرشهای ترکیه ای، پاکستانی، مصری، هندی به اسم فرش ایرانی صادر و عرضه میشود.

بهرامی افزود: هیچ کشوری از لحاظ کیفیت تولید از لحاظ کیفیت رنگرزی به پای ایرانیان نمیرسد، اما مصرف کننده وجه تمایز را نمیداند، چون فرشها تا به امروز در کشورهای خارچی بدون شناسنامه عرضه میشود.

مدیر عامل اتحادیه سراسری تعاونیهای فرش دستباف با بیان اینکه یکی از اقدامات بسیار خوب وزارت صمت در سال ۱۴۰۱، صدور شناسنامه برای فرشهای ایرانی است گفت: صدور شناسنامه فرایند بسیار مهمی دارد که میتواند جایگاه فرش را در حد بالایی نگه دارد ضمن اینکه به فرش دستباف ایرانی هویت میدهد تا از صدور و عرضه فرش غیر ایرانی به نام ایرانی جلوگیری شود.

بهرامی با بیان اینکه بحث دوم داشتن یک برنامه بلند مدت و راهبردی برای این صنعت است افزود: در یک ونیم سال گذشته با همکاری متخصصان، حوزه تعاونیهای بخش خصوصی و دانشگاهیان، سند خوبی تدوین و مصوب شد، اما هنوز به مرحله اجرایی نرسیده است.

وی گفت: فرش دستباف تنها کالایی است که مزیت نسبی دارد، و در هر نقطه از کشور، میتوان برای آنها اشتغال و تولید ایجاد کرد و صادرات داشت.

بهرامی همچنین افزود: سازمان تامین اجتماعی تا سال ۹۲ , چهار صد و پنجاه هزار بافنده را تحت پوشش بیمه قرار دارد، اما از سال ۹۲ به بعد، بیمه ۲۵۰ هزار بافنده را به علت تامین نشدن بودجه قطع کرد و تاکنون هیچ مسئولی پاسخگو نیست که پولهای که بافندهها بابت ۵ تا ۶ سالی که پرداخت کردند چه شد؟ هزاران میلیارد تومان پول وارد سازمان تامین اجتماعی شد، اما بیمه این بافندهها قطع شد و هیچ کس هم پاسخگو نیست.

وی با اشاره به اینکه دولت مکلف است حدود دو میلیون بافنده را بیمه کند گفت: بحث بیمه در امنیت اجتماعی بافنده بسیار مهم است که میتواند انگیزه برای ادامه بافت داشته باشد.

بهرامی افزود: متولی صنعت فرش در کشور، مرکز ملی فرش است ما هم به عنوان تشکلهای بخش خصوصی بارها در جلسات، این موضوع را مطرح کردیم، اما تا کنون به نتیجه نرسیدم. چون این صنعت مدافع ندارد، در دهه هشتاد برای کسانیکه صادارت داشتند ۵ درصد جایزه صادراتی لحاظ میشد، اما در دهه نود نه تنها جایزه صادراتی را حذف کردند بلکه با مشکل بزرگ بحث تعهد ارزی و پرداخت مالیات هم روبرو شدیم. امسال مالیات و تعهد ارزی برای صنایع دستی حذف شد؛ انتظار داریم که برای فرش دستباف هم حذف شود. فقط امسال مواد اولیه فرش دستباف معاف از مالیات مصوب شده است.

وی گفت: ایران در دو دهه قبل بزرگترین تولید کننده ابریشم جهان بود، اما در حال حاضر بزرگترین واردکننده ابریشم جهان هستیم سالانه حددود ۵۰۰ تا ۶۰۰ تن ابریشم از کشورهای ژاپن، چین و ازبکستان وارد کشور میشود.

بهرامی افزود: ایران مزیت بسیار بالای در حوزه پشم دارد، زیرا تنوع پشم ایرانی زیاد است هر منطقهای برای خود خواستگاه نوعی پشم است و برای یک نوع فرش، کاربرد دارد، اما به دلیل فراوری نشدن، تا سال قبل به صورت خام و بعضا قاچاق صادر میشد و بقیه پشمها در دست دامداران باقی میماند، زیرا مرکزی برای فراوری پشم وجود ندارد.

مدیر عامل اتحادیه سراسری تعاونیهای فرش دستباف گفت: حدود ۷۰ درصد پشم مورد استفاده در تولید فرشهای ریز بافت را با ارز آزاد وارد میکنیم که همین عامل قیمت تمام شده این کالا را افزایش داده است.

بهرامی افزود: کشورهایی مثل هند و پاکستان خود، پشم دارند و ابریشم هم به راحتی در دسترس شان قرار دارد آنها نوسانات ارزی و بحث تورم را ندارند و همین مولفهها در ثبات قیمت تمام شده آنها تاثیر دارد؛ اما تولیدکنندگان و صادرگان فرش دستباف در ایران به علت تورم و نوسانات ارزی با چالش مواجه هستند.

وی گفت: نوغانداری یکی از صنایع بسیار بزرگ استانهای شمالی ما بود، اما به علت نبود حمایت از نوغانداران هم به لحاظ تسهیلاتی هم به لحاظ بیمه ای، کارخانجات نوغان غیر فعال و ویلاها و شهرکها جایگزین آنها شد و به همین راحتی در یک دهه (هشتاد) این صنعت از بین رفت.

مدیر عامل اتحادیه سراسری تعاونیهای فرش دستباف افزود: ۴ سال قبل قرار بود از محل منابع صندوق توسعه ملی ۱۲۰۰ میلیارد تومان تسهیلات به صنعت فرش دستباف تخصیص پیدا کند از این مبلغ شاید کمتر از ۱۰۰ میلیارد تومان تخصیص داده شد.