افشای پشت پرده سناریو دولت در تعیین دستمزد ۱۴۰۲

تورم ۵۰ درصدی در مقابل افزایش حقوق ۲۰ درصدی، این روزها باعث شده که کارگران دوباره خواستار تغییر نرخ دستمزد باشد؛ اتفاقی که حتی هفته گذشته باعث شد که در روزهای میانی خردادماه باعث شد که کارگران به دیوان عدالت شکایت کنند تا مزد ۱۴۰۲ باطل شد و نشستهای شورای عالی کار برای افزایش مزد به اندازه تورم و سبد معیشت برگزار شود.

این در شرایطی است که وزارت کار در واکنش به این درخواست جامعه کارگری، اعلام کرد که روند کاهشی تورم آغاز شده و خلف وعدهای درباره جلسه شورای عالی کار صورت نگرفته است.

با این حال، بیست و نهم خردادماه مهدی دربین، معاون قضایی در امور هیات عمومی و هیاتهای تخصصی در یک نشست خبری اعلام کرد که شکایت از مصوبه شورای عالی کار در خصوص نرخ حداقل دستمزد کارگران در هیئت تخصصی دیوان عدالت اداری بررسی شد که رای به رد این شکایت داده شده است.

علی خدایی، نماینده کارگران در شورای عالی کار در واکنش به این رای دیوان عدالت اداری عنوان کرد: حدس میزدیم شکایت امسال درباره مزد کارگران در رابطه با سال ۱۴۰۲ به همان سرنوشت سال ۱۳۹۹ دچار شود.

فرامرز توفیقی، فعال کارگری هم متذکر شد: دولت قوانین مزدی و وظایف حاکمیتی خود را زیر پا میگذارد، نمایندگان مجلس سکوت میکنند و قوه قضاییه نیز شکایتِ قانونی کارگران را که دلایل آن اظهر منالشمس است، مردود میداند.

با این وجود، سید صولت مرتضوی، وزیر تعاون، کار و رفاهاجتماعی در مقابل این اعتراضات تاکید کرد: قانونگذار برای تعیین حقوق کارگران چارچوبی مشخص کردهاند که ما براساس آن اقدام کردیم؛ ضمن اینکه این میزان حقوق در حضور نمایندگان کارگران در جلسه شورای عالی کار به تصویب رسیده است.

به گفته او، من تعجب میکنم فردی که صورت جلسه شورای عالی کار برای تعیین دستمزد سال ۱۴۰۲ کارگران را امضا کرده است، الان میگوید این مصوبه غیرقانونی است.

دولت دنبال سرکوب دستمزد بوده است

در همین رابطه، حمید حاجاسماعیلی، کارشناس بازار کار گفت: گفت: کارگران در خصوص دستمزد، درخواستی قدیمی است که از گذشته هم این مساله وجود داشته و هیچگاه دولت زیر بار آن نرفته است.

وی افزود: در سالهای گذشته هر بار با افزایش تورم، کارگران خواستار بازنگری دستمزد بودند که دولت این کار را قبول نمیکرد.

این کارشناس بازار کار عنوان کرد: به نظر من وقتی که تورم در طول سال افزایشی است و خود دولت مبادرت به افزایش قیمت کالاها و تعرفه خدمات میکند، این مساله در خصوص بازنگری دستمزد نیز از طرف کارگران کاملا مشروع و قانونی است، اما متاسفانه هیچگاه دولت زیر بار این کار نرفته و همیشه مقاومت کرده است.

حاجاسماعیلی تصریح کرد: در خصوص سالجاری، موضوع جنبههای متعددی دارد که باید مورد توجه قرار گیرد. اولین نکته این است که دولت دنبال سرکوب دستمزد بوده و این را در قالب یک سناریو از پیش تعیین شده انجام داد و متاسفانه نمایندگان کارگری، فریب خوردند و کاملا تحت مدیریت دولت، به مساله فرآیند تعیین دستمزد تن دادند و آن را امضا کردند؛ برخلاف شرایط و شاخصههای اقتصادی که ماده ۴۱ قانون کار بر آنها تاکید میکند.

وی متذکر شد: متاسفانه دولت هدفی را که برای تعیین دستمزد در سالجاری طراحی کرده بود، محقق کرد. آنچه که باید در این مساله مورد تذکر قرار گیرد و به آن اشاره شود، دو سه جنبه متفاوت است. اول اینکه اعتراض کارگران نباید جدی گرفته شود؛ آن هم به دلیل اینکه آنها تحت یک شرایط خاص با مدیریت دولت مصوبه دستمزد را امضا کردند و با دولت همراه شدند و این برخلاف شرایط قانونی بود.

این کارشناس بازار کار بیان کرد: اعتراض آنها جدی نیست و این ناشی از آن است که نمایندگان کارگری در ایران مستقل نیستند و کاملا تحت مدیریت دولت و نهادهای خاص حاکمیتی فعالیت میکنند. سوم اینکه نهادهای کارگری در ایران به شدت ضعیف و زرد هستند و امکان پیگیری مطالبات کارگران را ندارند، بنابراین اعتراض آنها در روزهای اخیر بیشتر جنبه تبلیغی و سیاسی دارد.

حاجاسماعیلی متذکر شد: در خصوص دولت نیز کاملا پافشاری وجود دارد و امکان اینکه در دستمزد تجدیدنظر کند، وجود ندارد.

وی یادآور شد: براساس سوابق قبلی دیوان عدالت اداری، وقتی یک طرف دعوا دولت و یک طرف مردم باشند، به طور معمول دیوان به نفع مردم و به ضرر نهادهای حاکمیتی و دولت موضعگیری نکرده است.

مزد ۱۴۰۲ کفاف زندگی کارگران را نمیدهد

این کارشناس بازار کار در ادامه گفت: نکته مهمی که وجود دارد، این است که دولت نمیخواهد به موضوع افزایش دستمزد تن دهد، چون تعیین دستمزد را براساس یک اهداف خاص تعیین کرده و آن را محقق کرده بود. حالا چطور امکان بازنگری دستمزد را فراهم کند!؟

حاجاسماعیلی افزود: اما اینکه این حق در خصوص بازنگری دستمزد براساس شرایط قانونی و طبق شرایط واقعی اقتصادی و صنفی برای کارگران فراهم است یا خیر، باید گفت این حق کارگران است.

وی عنوان کرد: در شرایطی که تورم روند تصاعدی دارد و آمارهای رسمی هم آن را تایید میکند و مرکز پژوهشهای مجلس هم در روزهای اخیر روند تورم را بالاتر از ۷۰ درصد اعلام کرد، نشان میدهد که دستمزد باید مورد بازنگری قرار گیرد و شرایط برای کارگران نسبت به سال گذشته سختتر شده است و حداقل دستمزد کفاف زندگی مردم را نمیکند.

این کارشناس بازار کار تاکید کرد: من فکر میکنم اگر کارگران دنبال ترمیم دستمزد هستند، باید بتوانند از پشتوانهها و پتانسیل جمعی کارگران استفاده کنند.

دیوان وجاهت لازم را برای ورود به دستمزد ندارد

حاجاسماعیلی همچنین با بیان اینکه در تشکیلات کارگری هم به لحاظ حرفهای مشکل داریم و هم به لحاظ دانش، گفت: من قبلا هم گفته بودم که شکایت به دیوان عدالت اداری راه به جایی نمیبرد. الان هم دیدیم که دیوان عدالت اداری در رد دادخواست گروههای کارگری، اشاره به ماده ۱۶۷ میکند که ترکیب شورای عالی کار چگونه است و مصوبهای که اتفاق میافتد، دیوان نمیتواند در آن مداخله کند.

وی افزود: به لحاظ شکلی زمانی ما میتوانیم از مصوبه دستمزد شکایت کنیم که یک مصوبه صرفا دولتی باشد. دستمزد یک مصوبه سهجانبه است و دیوان وجاهت لازم را برای ورود به این کار ندارد.