بازگشت فضای هیجانی به بازار

فضای روانی ناشی از سایه جنگ در منطقه و افزایش قیمت جهانی طلا، از دلایل افزایش 90 تومانی نرخ دلار و بازگشت فضای هیجانی به بازار عنوان میشود. این در حالی است که ظرف سه ماه گذشته و پس از انتخاب حسن روحانی به عنوان ریِیسجمهور جدید ایران، در بازارهای مالی رسمی و غیررسمی نشانههای مثبتی از ثبات بازار و کاهش تاثیرگذاری مسائل حاشیهای دیده میشد. رونق بازار سهام و کاهش نرخ دلار به 3 هزار تومان این امیدواری را به وجود آورده بود که دولت روحانی میتواند برای کاهش نوسانهای جدی در بازار ارز گامهای موثری بردارد. حال با افزایش تنشهای بینالمللی، در شرایطی که دولت جدید به تازگی کار خود را آغاز کرده است؛ به نظر میرسد که باید این موضوع را جزو «بدشانسیهای» تیم اقتصادی جدید دانست؛ چرا که از روز دوشنبه که فضای سیاسی خاورمیانه با ادبیات تند و موضع گیری سران منطقه و غرب شاهد خشونتهایی بوده و دولت ایالات متحده نیز 48 ساعت برای تعیین تکلیف موضوع، در نظر گرفته است؛ علاوهبر بازارهای جهانی، بازار داخلی نیز با شوکهای جدید قیمتی مواجه شده است. روز گذشته نیز با بالا گرفتن فضای روانی موجود، دلار 90 تومان، یورو 140 تومان و پوند انگلستان نزدیک به 200 تومان رشد قیمت نسبت به روز سهشنبه داشت. ضمن اینکه سکه بهار آزادی نیز تا 35 هزار تومان بالاتر از روز سهشنبه فروخته شد. این در حالی است که فضای روانی موجود به بازار بورس نیز سرایت کرده و موجب شده تا شاخص کل که طی هفته جاری با پشت سر گذاشتن قلههای 59، 60 و 61 هزار واحدی رکورد شکنی کرده بود دیروز در بازگشت به قله 58 هزار واحد رکورد بیشترین کاهش شاخص را در تاریخ معاملات بازار سهام رقم زد.
از بازار تهران خبر میرسد که در ساعاتی از دیروز معاملات ارز متوقف شده بود؛ قیمت درهم امارات تا بیش از 900 تومان رشد کرده و صرافان به دلیل اختلاف قیمت این ارز با دلار، از معامله درهم امارات که یکی از مهمترین ارزهای مورد تقاضای بخش واردات است، خودداری کردند. صرافان از موج جدید تقاضا به بازار ارز خبر داده و میگویند که در شرایط فعلی تقاضای ارز که به دلیل محدودیتهای بخش واردات تاکنون کاهش پیدا کرده بود بار دیگر رشد کرده و بازار ارز با «صف خرید» روبهرو است. آنها اعتقاد دارند که در شرایط کنونی هجوم سرمایهها برای خرید ارز و سکه، نشان از نگرانی صاحبان آنها برای نقدشوندگی سرمایه است. از دیدگاه فعالان بازار، با توجه به بالا بودن درجه نقدشوندگی سکه و دلار، تقاضای خرید در روزهای اخیر بالاتر رفته است. بازگشت فضای روانی به بازار غیررسمی ارز و سکه میتواند آزمونی دشوار برای بانک مرکزی در دوره جدید خود باشد که به تازگی ریِیس کل آن تغییر کرده و احتمالا بازار باید منتظر تغییر نگاه و سیاستگذاری در این مورد باشد.
بانک مرکزی و نوسان ارزی
تحولات منطقهای و رفتارهای هیجانی در بازارها تاثیر خود را در نوسان ارزی نیز نشان داده است. کارشناسان با اشاره به سه متغیر توان مدیریتی بازار، منابع در دسترس و جریان نقل و انتقال وجوه معتقدند: مداخله در بازار باید با ملاحظه این سه متغیر صورت گیرد. به گفته آنان در شرایط کنونی هیجان بهوجود آمده موقتی است و در روزهای آینده فروکش خواهد کرد. برخی از کارشناسان در خصوص احتمال تداوم نوسان در صورت حمله نظامی به سوریه معتقدند: افزایش قیمت در بازار را باید در چارچوپ یک اتفاق قطعی قلمداد کرد. به گفته تحلیلگران بازارها در شرایطی که پیشبینی میکنند یک اتفاق محتوم است قبل از بروز عینی به آن واکنش نشان میدهند. کارشناسان تاکید دارند: اثر قیمتی برای برخی اتفاقات در آینده در بازار لحظهای و آنی است و هنگام رخداد، روند نوسان تعدیل شده خواهد بود. از این رو تحلیل آن است که در هفتههای پیش رو با فرض انجام حمله، شدت واکنش بازارها نسبت به هفته جاری کمتر خواهد بود. تحلیلگران به بانک مرکزی توصیه میکنند: در شرایط موجود منابع بانک مرکزی را صرف مدیریت هیجان نکند و برای مداخله در بازار تامل کند. بر اساس نگاه فعالان اقتصادی در حال حاضر با توجه به برخی محدودیتها در نقل و انتقال وجوه و وضعیت حاکم بر بازار ارز ابتدا باید تلاش کند مدیریت بازار را به طور قاطع در دست گیرد، پس از آن بهدنبال هدفگذاری قیمتی باشد. فعالان بازار شرایط روانی موجود را زود گذر و موقتی عنوان میکنند و معتقدند با رفع ابهام از اتفاقات منطقه بازار دوباره به یک اطمینان خاطر دست مییابد. آنان با اشاره به روند رشد منفی شاخص بورس در داخل و کشورهای منطقه و افزایش قیمت نفت و طلا تاکید دارند: شرایط موجود محدود به بازار ارز نیست؛ بنابراین نباید بهصورت تک بعدی و یکجانبه در بازار دخالت شود.
در بازارهای جهانی
همانگونه که گفته شد روز گذشته نیز قیمت جهانی طلا در پی تشدید بحران در خاورمیانه و رشد شکننده اقتصاد آمریکا در مدار صعودی قرار گرفت و کارشناسان پیشبینی میکنند در صورت وقوع جنگ در منطقه و ادامه وضع موجود اقتصاد آمریکا، قیمت هر اونس طلا تا سطح ۱۴۹۰دلار افزایش یابد. سایت «طلا» گزارش داده که افزایش احتمال مداخله نظامی در خاورمیانه موجب کاهش تقاضای خرید سهام و رشد میزان تقاضای خرید طلا توسط سرمایهگذاران بینالمللی شده است. همچنین انتشار آمار ناامیدکننده از اقتصاد آمریکا موجب شده تا با افزایش امیدها به ادامه اجرای سیاستهای انبساطی بانک مرکزی این کشور، قیمت طلا افزایش یابد.  قیمت جهانی هر اونس طلا در بازار لندن تا ساعت 10 صبح
(به وقت تهران) تا سطح 1434 دلار بالا رفته بود و به بالاترین سطح در بیش از 80 روز گذشته رسید. اما در ادامه معاملات تا ساعت 18 به وقت تهران تا 1421 دلار در هر اونس کاهش یافت. یک دلار بیشتر از رقمی که برای روز سهشنبه ثبت شده بود.
مطابق تازهترین آمار منتشر شده، میزان فروش مسکن در بازار آمریکا طی ماه جولای بیش از 13 درصد کاهش داشته همچنین سفارش کالاهای صنعتی و بادوام در بازار آمریکا طی همین ماه به پایینترین حد خود در یک سال اخیر رسیده است. این امر نشان داد که روند رشد و رونق اقتصادی این کشور هنوز به شدت بی ثبات و شکننده است و فدرال رزرو(بانک مرکزی آمریکا) باید به اجرای برنامه محرک پولی 85 میلیارد دلاری ادامه دهد.
خبرگزاری «رویترز» به نقل از «کامرز بانک» گزارش داده که تشدید تنشهای سیاسی به نفع قیمت طلا بوده است. «اوگن واینبرگ» کارشناس ارشد کامرز بانک در این باره تاکید کرده که تقاضای سفته بازان و دلالان در روزهای اخیر تاثیر زیادی بر افزایش قیمت جهانی طلا داشته است. افزایش ذخایر طلا در صندوق اس پی دی آر و انتشار آمارهای ناامید کننده اقتصادی آمریکا نیز در افزایش قیمت طلا موثر بوده است.