تاریخ انقضای نفت ایران، 116 سال دیگر

طبق اعلام اوپک ایران با روند فعلی تولید نفت تا 116 سال آینده نفت دارد. اوپک میزان ذخایر نفتی اثبات شده ایران را بیش از 157 میلیارد بشکه گزارش داده که با توجه به تولید روزانه بیش از 3 میلیون و 700 هزار بشکهای نفت ایران، میتوان محاسبه کرد که با ادامه روند فعلی ایران تا 42 هزار و 432 روز(معادل بیش از 116 سال) دیگر میتواند نفت تولید کند. در حالی که پیش از این برخی مسئولان ارقام مربوط به بخشی از ذخایر نفتی ایران و میزان تولید را محرمانه عنوان میکردند، اوپک در تازهترین گزارش خود به این 2 رقم اشاره کرده و رتبه سوم ذخایر نفتی جهان را به نام ایران به ثبت رسانده است. اهمیت ارقام اعلام شده از آن جهت است که پیش از این رتبه ایران در تولید نفت در رده دوم بود که برخی آن را رتبه سوم میدانستند اما گزارش اخیری که از سوی اوپک منتشر شده حاکی از آن است که با وجود رتبه خوب ایران در تولید نفت و ذخایر نفتی، کشورهایی همچون روسیه، عربستان و آمریکا با تولید بیشتر نسبت به ایران وضع بهتری دارند. در این میان، ایران با 2 رتبه کاهش در جایگاه پنجم تولید نفت جهان قرار گرفته است. چین با تولید 4 میلیون و 106 هزار بشکه در روز ، ایران با تولید 3 میلیون و 739 هزار بشکه، کویت با تولید 2 میلیون و 977 هزار بشکه، عراق با تولید 2 میلیون و 943 هزار بشکه ، ونزوئلا با 2 میلیون و 803 هزار بشکه، امارات با 2 میلیون و 652 هزار بشکه و مکزیک با 2 میلیون و 547 هزار بشکه در روز در جایگاههای چهارم تا دهم قرار دارند.

تناقض آماری 2 نهاد انرژی

اما در این میان باید به تناقض آماری 2 مرکز بینالمللی انرژی نیز اشاره کرد چراکه با وجود تایید اوپک بر کاهش رتبه ایران در تولید نفت، اداره اطلاعات انرژی آمریکا اعلام کرده است که ایران با تولید روزانه 2/3 میلیون بشکه نفت در جایگاه دوم اوپک باقی مانده است. به گزارش تسنیم، اداره اطلاعات انرژی آمریکا متوسط تولید نفت ایران در ۵ ماه نخست ۲۰۱۳ را 2/3 میلیون بشکه در روز اعلام کرد و از حفظ رتبه دومی ایران در اوپک از نظر میزان تولید نفت طی این دوره خبر داد. اداره اطلاعات انرژی آمریکا که به وزارت انرژی این کشور وابسته است در جدیدترین گزارش خود موسوم به «مرور ماهانه انرژی» متوسط تولید نفت ایران در 5 ماه نخست سال جاری میلادی را 2/3 میلیون بشکه در روز اعلام کرد. به اذعان این سازمان، تولید نفت ایران در این دوره نسبت به مدت مشابه سال قبل یعنی پیش از اجرای تحریم نفتی غرب علیه ایران تنها 504 هزار بشکه در روز کاهش داشته است. کشورهای غربی از اول جولای 2012 تحریم نفتی غرب علیه ایران را به اجرا گذاشتند. بر اساس این گزارش تولید ماهانه نفت ایران در 5 ماه نخست سال جاری میلادی به ثبات رسیده و در سطح 2/3 میلیون بشکه در روز باقی مانده است. آمارهای ارائه شده در گزارش «مرور ماهانه انرژی» از تولید نفت ایران با آماری که اداره اطلاعات انرژی آمریکا در گزارش دیگر خود موسوم به «دسترسیپذیری نفت» منتشر میکند تفاوت دارد. در گزارش «دسترسیپذیری نفت» تولید نفت ایران طی ماههای اخیر 8/2 میلیون بشکه در روز اعلام شده است.

ذخایر خوبی که به تولید نرسید

اما گزارش دیگر اوپک در خصوص میزان ذخایر نفتی کشورهای اوپک است که بر این اساس، ایران در رتبه دوم خاورمیانه و سوم جهان در میزان ذخایر نفتی قرار داد. این یعنی نفت لازم برای رشد جایگاه تولیدی ایران در اوپک وجود دارد اما در نهایت بازدهی مناسبی از آن دیده نشده است چراکه رتبه ایران تنها در میزان ذخایر نفتی حائز اهمیت است. اوپک در گزارش آماری سالانه خود برای سال ۲۰۱۳، میزان ذخایر نفتی اثبات شده ایران را در سال گذشته میلادی، بیش از 157 میلیارد  بشکه و در سال پیش از آن 154 میلیارد بشکه برآورد کرده است. این ذخایر در سال 2012 نسبت به سال پیش از آن 8/1 درصد رشد داشته است. تخمین 157 میلیارد بشکهای ذخایر نفتی اثبات شده ایران در سال گذشته میلادی از رشد 8/1درصدی آن نسبت به سال ۲۰۱۱ حکایت دارد و رتبه دوم در خاورمیانه و سوم در جهان از این لحاظ را به ایران اختصاص داده است. مساله میزان تولید نفت از جمله مواردی است که زنگنه از زمان وارد شدن خود به ساختمان طالقانی نیز به آن اشاره و تاکید کرده بود که قصد دارد این میزان تولید را به ابتدای دولت نهم یعنی حدود 4 میلیون بشکه برساند. در همین میان، گزارش اوپک حاکی از آن است که تولید نفت ایران با رشد 6/4 درصدی به میزان 739/3 میلیون بشکه رسیده است. این در حالی است که پیش از این بسیاری از مقامات ایرانی، میزان تولید نفت را محرمانه دانسته و از بیان ارقام آن خودداری میکردند. گزارش اوپک همچنین حاکی از آن است که از میزان ذخایر نفتی کشورهای مختلف، ایران توانسته رتبه دوم ذخایر نفتی اثبات شده در خاورمیانه را به خود اختصاص دهد. به گزارش فارس، همچنین عربستان با ذخایر 265 میلیارد بشکهای در جایگاه اول قرار دارد. پس از ایران، عراق، کویت، امارات، قطر، عمان و سوریه به ترتیب در جایگاه سوم تا هشتم قرار دارند.

تنزل در جایگاه صادراتی نفت

مساله صادرات نفت ایران نیز از دیگر بخشهایی است که در گزارش اوپک دیده میشود. بر اساس این گزارش، اوپک صادرات نفت ایران در سال ۲۰۱۲ را بالغ بر 102/2 میلیون بشکه برآورد کرد و ایران را در جایگاه ششم کشورهای صادرکننده قرار داد. به گزارش فارس، اوپک در گزارش سالانه خود موسوم به «گزارش آماری سالانه اوپک» برای سال 2013 اعلام کرد: ایران در سال گذشته میلادی، 102/2 میلیون بشکه نفت در روز صادر کرده است که نسبت به سال پیش از آن 2/17درصد کاهش را نشان میدهد. از مجموع کل صادرات ایران، 162 هزار بشکه نفت در روز به اروپا، 839/1 میلیون بشکه نفت در روز به آسیا و 101 هزار بشکه نفت در روز به آفریقا صادر شده است. همچنین این گزارش صادرات ایران در سال 2011 را بالغ بر 537/2 میلیون بشکه در روز برآورد کرده است. بر اساس این گزارش، عربستان با صادرات 557/7 میلیون بشکه در روز در رتبه نخست صادرات نفت در جهان قرار دارد؛ پس از آن روسیه با 857/5 و امارات با 657/2 میلیون بشکه در رتبههای دوم و سوم قرار گرفتهاند.