سریع‌ترین و بهترین روش برای تولید مسکن

با روی کار آمدن دولت سیزدهم به نظر میرسد روند نوسازی و بهسازی بافتهای فرسوده، سکونتگاههای غیررسمی و مرمت بافتهای تاریخی تسریع شده است. شرکت بازآفرینی شهری ایران، سیاستهای دولت که توسط ستاد ملی بازآفرینی شهری با حضور ۲۱ دستگاه و ارگان به تصویب میرسد را اجرا میکند.

طبق آخرین آمار ۱۶۷ هزار هکتار بافت ناکارآمد در کشور وجود دارد که حدود ۲۰ میلیون نفر جمعیت را در خود جای داده است. دو وزارتخانهی راه و شهرسازی و کشور به عنوان دو بال اصلی اجرای برنامههای بازآفرینی شهری به ترتیب موضوعات کالبدی و اجتماعی را پیگیری میکنند.

در طرح مسکن مهر دولتهای نهم و دهم که عمدتا در اطراف شهرها بود بیش از دو برابر هزینه احداث واحدهای مسکونی صرف ایجاد زیرساختها، خدمات، امکانات و توسعه حمل و نقل شد و هنوز آنطور که باید و شاید، امکانات زندگی در این نقاط تکمیل نشده است. بررسیها نشان میدهد به دلیل دوری سایتهای مسکن مهر از شهرهای مادر، طرف تقاضا ترجیح میدهد به جای مالکیت واحدهای مسکن مهر در شهرهای بزرگ، اجارهنشین باشد.

طی حدود دو سال گذشته بسترسازی لازم از طریق قوانین و مقررات و همچنین تسهیلات برای تسریع فرآیند نوسازی و بهسازی ایجاد شده است. ابلاغ بسته ۱۹ بندی مشوقهای شهرسازانه، تصویب سند ملی سکونتگاههای غیررسمی، دو برابر شدن سقف تسهیلات ودیعه مسکن در بافت فرسوده، تهاتر زمینهای واقع در بافت فرسوده با اراضی خارج از محدوده شهرها، همافزایی با شهرداریهای سراسر کشور و کاهش مدت زمان صدور پروانه منجر به آن شده تا ۱۳۸ هزار واحد در بافتهای ناکارآمد به مرحلهی ساخت برسد که در مقایسه با گذشته بیش از ۱۳ برابر رشد نشان میدهد.
رییسجمهور در آخرین نشست شورای عالی مسکن عنوان کرد کاری که در نوسازی بافتهای فرسوده شروع شده با قوت ادامه پیدا کند؛ او همچنین از فرمانداران و شهرداران خواست در ارتباط با این موضوع مهم شهری، کمک و حمایتهای لازم را داشته باشند.

بنا به گفتهی محمد آیینی ـ معاون وزیر راه و شهرسازی در بافت فرسوده، تاریخی و عمدتا حاشیه شاهد یک «کلونی محرومیت» هستیم. ۳۵ شهر را بررسی کردیم که متوجه شدیم در بافتهای ناکارآمد این شهرها بجز سرانه مذهبی و کارگاهی، مابقی سرانهها مثل آموزشی، بهداشتی، درمانی، ورزشی و انتظامی حدود یک سوم متوسط شهر است. طبق چشمانداز سند ملی بازآفرینی شهری باید این سرانهها در این محلات در پایان سال ۱۴۰۴ به متوسط همان شهر برسد. برای اینکه این اتفاق بیفتد در محدوده ۶۰ هزار هکتاری حاشیه ای (سکونتگاه های غیررسمی) که ۱۱۵۳ محله در آن وجود دارد باید حداقل ۱۳ هزار پروژه محلهای اجرا شود که طی یک سال گذشته شاهد افتتاحات زیادی در این عرصه بودیم.

او میگوید: هدف اصلی ما در حوزه بازآفرینی شهری این است که سقفهای لرزان در بافتهای فرسوده برچیده شود.

آئینی با بیان اینکه ۴۰۰ شهرداری در سطح کشور آمار پروانه ساخت در محدودههای بافتهای فرسوده را در سامانه ستاد ملی بازآفرینی شهری پایدار ثبت کردهاند، عنوان کرد: سال ۱۴۰۰ تعداد ۶۰ هزار و ۷۸۸ پروانه ساخت و در سال ۱۴۰۱ نیز ۶۰ هزار و ۴۸۵ واحد مسکونی در بافتهای فرسوده در سامانه ستاد ملی بازآفرینی شهری پایدار ثبت شده است که به لحاظ تعداد پروانه ۱۵ درصد رشد نشان میدهد. از شهرداریها انتظار داریم پروانه ساخت در بافتهای فرسوده را به صورت روزانه ثبت کنند.

معاون وزیر راه و شهرسازی با تاکید بر این که در سال ۱۴۰۲ در حوزه بازآفرینی شهری باید جهش اتفاق بیافتد، گفت: دکتر بذرپاش، مقام عالی وزارت راه و شهرسازی به اهمیت نوسازی بافتهای فرسوده واقف هستند و حوزه بازآفرینی شهری را بهترین و سریعترین روش تولید مسکن اعلام کرده است.

آئینی با یادآوری اینکه در سطح کشور ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار بنای ناپایدار وجود دارد که اگر مورد نوسازی قرار نگیرند، جان ۱۰ میلیون نفر از هموطنمان به خطر میافتد، بیان کرد: ۷۰ درصد از مشوقهای بافتهای فرسوده شهری منوط به اجرای بسته تشویقی ۱۹ بندی شورای عالی شهرسازی و معماری ایران است.

وی معتقد است اگر ۲۵۰ هزار واحد فرسوده به صورت هدفمند و مکانمند نوسازی شود میتوان در اکثر محلات تعداد واحدهای ناپایدار به زیر ۵۰ درصد رساند که به طور نسبی از خطر گریختهایم و کار سنگینی نیست. در نهضت ملی مسکن، ساخت ۶۰۰ هزار واحد بر عهدهی ما قرار داده شده اما اگر دو بسته تسهیلات ودیعه اسکان موقت و تسهیلات نوسازی به اندازه کافی از سوی بانکها برای ما فراهم و یارانه داده شود ما یک میلیون واحد را در چهار سال میسازیم. با ۱۵۰ هزار واحد شروع میکنیم، سال دوم ۲۰۰ هزار واحد، سال سوم ۳۰۰ هزار و سال چهارم قابلیت ساخت ۳۵۰ هزار واحد را داریم. اگر این اتفاق بیفتد این چالش را به طور محسوسی کاهش میدهیم.