مسافرت‌های مصلحتی هم سیاحت هم درآمد

با این وجود بسیاری از کارشناسان هنوز بر این باورند که تحلیل رفتن قیمتها موقتی است و اثر زودگذر اولتیماتوم بانک مرکزی به حساب میآید، به این ترتیب به احتمال فراوان پس از فروکش کردن این التهاب، قیمتها دوباره راه خود را به سوی اوج پیدا خواهند کرد.
به هر حال، اگرچه دلار دو روزی است که رو به نزول گذاشته اما هنوز شکاف قیمتی دو بازار آزاد و رسمی آنچنان عمیق است که بسیاری را تشویق میکند نه تنها سرمایه خود را به بازار ارز بیاورند بلکه حتی قادر هست بار و بنه یک خانواده را برای یک مسافرت از نوع مصلحتی ببندد.
بانک مرکزی در آخرین ماه بهاری ناگهان تصمیم گرفت بازار ارز را تکنرخی کند اتفاقی که قرار بود نه با تقلیل قیمتهای بازار غیررسمی بلکه با بالا رفتن قیمتهای رسمی محقق شود واکنش بازار، مردم و حتی مجلس نسبت به تبعات این تصمیم بالاخره بانک مرکزی را وادار کرد قیمتها را پلهپله تعدیل کند و سرجای خود برگرداند بعد از آنهم نهتنها تصمیمی برای رشد دوباره قیمتها اتخاذ نشد بلکه نهاد تصمیمگیرنده بر حفظ وضعیت ثبات اصرار داشت و با آمدن موج دوم گرانی هم از رای خود منصرف نشد.
همین موج دوم قیمتها را دوباره به مرز هزار و ۲۰۰ و بعد هزار و ۳۰۰ تومان حرکت داد در نتیجه شکاف قیمتها در شعب بانکها و صرافیها و دستفروشهای چهارراه استانبول بعد از سالها به ردهای عمیق تبدیل شد.
با این تفاسیر جای تعجب نیست مسافرانی که تا همین سال گذشته و حتی چند ماه پیش برای خرید ارز دولتی وقت صرف نمیکردند این روزها حاضر میشوند از نیمههای شب در مقابل شعبهها به صف شوند و سیاههای بنویسند تا شاید نیمههای روز بعد موفق به خرید ارز شوند.
اما این تنها بعد رایج و قانونی است مشتریان خلاق ارز مسافرتی صدها راه و بیراه یافتهاند تا بتوانند ارز و به خصوص دلار را به قیمت دولتی بخرند و به قیمت آزاد بفروشند خلاقانهترین و تازهترین این راهها هم خروج از مرز و بازگشتن به کشور فقط برای چند ساعت ناقابل است.
مسوول باجه تحویل ارز مسافرتی یکی از شعب ارزی بانکملت گفت: مردم برای دریافت ارز مسافرتی از سه یا چهار صبح در مقابل شعبه بانک صف میکشند و اگر خوششانس باشند بعدازظهر موفق به خرید میشوند.
به گفته او البته تعداد کمی از متقاضیان، این شانس را دارند که با دست پر راهی خانه شوند، به همین علت نامشان وارد فهرست انتظار میشوند. مسوول باجه تحویل ارز مسافرتی این شعبه تاکید کرد: مسافرتیهای مصلحتی برای کسب درآمد افزایش یافته چون افراد بسیاری برای دریافت ارز مسافرتی از مرزهای زمینی خارج شده و جالب اینکه بلافاصله برمیگردند و در این میان درآمد ناشی از فروش دلار در بازار آزاد را به جیب میزنند.
به گفته او همین امر باعث شده بسیاری از شعب در شهرهای مرزی یا از تحویل ارز خودداری کنند یا اساسا چون ارزی برای تحویل ندارند متقاضیان را به دیگر شهرها بفرستند. او تاکید کرد: مسافران به دلیل کمبود ارز حتی به دریافت 300 یا 500 دلار به جای هزار و 200دلار سهمیه مسافرتی رضایت میدهند.
اینهمه در حالی است که بانکمرکزی بعد از یک دوره سختگیری دوباره در تلاش است راههای دستیابی به ارز مسافرتی را افزایش دهد، چه از طریق شعب بانکها چه صرافیها. در هر حال دیروز در کنار افت سهتومانی ارزش دلار هر پوند انگلیس دوهزار و 25تومان از سوی صرافها خریداری میشد و دوهزار و 45تومان فروش میرفت، یعنی 20 تومان بیشتر از روز سهشنبه.
با این حال عبدالرضا امیرتاش، کارشناس اقتصادی معتقد است که هرچه اختلاف قیمتی بین ارز دولتی و آزاد بیشتر شود این امر به ایجاد رانت و سفتهبازی دامن خواهد زد و دراین رابطه اظهار کرد: یکی از تاثیرات منفی بالا رفتن قیمت ارز بر واردات کشور خواهد بود. بهدلیل حجم بالای واردات در کشور این امر بیشترین تاثیرپذیری را در افزایش نرخ تورم خواهد داشت به همین دلیل دولت سعی دارد که با پایین نگه داشتن قیمت ارز درصد کاهش قیمتها در این راستا شود.
او با تاکید براینکه با توجه به شرایط فعلی قیمتها همچنان روند صعودی خواهد داشت، گفت: به همین دلیل بانک مرکزی برای کنترل این وضعیت باید ارز دولتی را افزایش دهد چون در غیر این صورت این امر به افزایش شکاف قیمتها دامن خواهد زد که این امر پیامدها و تبعات بدتری را به دنبال خواهد داشت.
وی معتقد است که هرچه افزایش اختلاف قیمتها در بازار ارز افزایش یابد این امر باعث ایجاد سفتهبازی در بازار خواهد شد و افراد سعی میکنند که به هر طریقی اقدام به خریداری ارز دولتی کنند تا بتوانند با فروش آن در بازار آزاد سود بیشتری عاید خود کنند.
امیرتاش با تاکید براینکه بانک مرکزی برای کنترل بازار،عرضه ارز دولتی را برای مسافران با دریافت مدارک فراهم کرده است، گفت: البته این امر نیز ممکن است فضایی را برای برخی از سودجویان فراهم کند تا بتوانند با دریافت ارز دولتی و فروش آن در بازار آزاد سود بیشتری دریافت کنند.
او دلیل به وجود آمدن شرایط فعلی را کاهش نرخ سود سپردههای بانکی دانست و گفت: این امر باعث کاهش سپردهگذاری در بانکها شده بهطوریکه هر کسی با کوچکترین سرمایهای که دارد راهی بازار سکه وارز شده است تا بتواند سود بیشتری بهدست آورد.
همچنین محمدحسن اعتضادی، کارشناس اقتصادی با تاکید براینکه اختلاف قیمت در بازار ارز وهمچنین سکه تبعات نامطلوبی را به همراه خواهد داشت گفت: بهدلیل پایین بودن نرخ ارز دولتی این امر باعث خواهد شد که مردم اقدام به مسافرتهای صوری و مصلحتی کنند که در نهایت این امر به ایجاد رانت خواهد انجامید.
او با تاکید براینکه بهدلیل افزایش تقاضا در بازار ارز این امر به گران شدن قیمتها دامن میزند، گفت: بانک مرکزی برای اینکه بتواند این وضعیت را کنترل کند قیمت ارز دولتی را پایین نگه داشته، غافل از اینکه این امر باعث اختلاف قیمتها در بازار خواهد شد چون قیمت ارز همچنان در حال افزایش است.
این کارشناس اقتصادی ایجاد رانت و سفتهبازی و افزایش تعداد دلالان در صفهای خرید ارز دولتی را از تبعات نامطلوب شکاف دو نرخ رسمی و غیررسمی دانست و یکی از راهکارهای خروج از این وضعیت را جذب سرمایهگذاری در کشور دانست و گفت: با ورود سرمایهگذاران خارجی ارز زیادی وارد کشور خواهد شد که کاهش تقاضا و افزایش عرضه در کشور خواهد انجامید که در نهایت قیمتها کنترل خواهد شد.