راهکارهای اقتصاددان آمریکایی برای تحریم/ بانک مرکزی به جای تورم، رشد را هدف قرار دهد

ال کمپبل با تأکید بر اینکه آمریکا  هر کاری انجام میدهد و تحریم نمیشود، بر این باور است که ایران نباید زیر فشارهای آمریکا برای انطباق با سیاستهای نئورالیستی برود. وی با ارائه راهکارهایی برای مقابله با تحریمها، به ارائه توصیه هایی به رئیس کل بانک مرکزی ایران و وزیر اقتصاد پرداخت.

 با توجه به پیروزی دکتر روحانی، پیشنهادات اقتصادی شما برای دولت جدید ایرانی چیست؟ 

کمپبل: به عنوان مقدمه باید بگویم که من یک اقتصاد مردمی را به اقتصادی با دیدگاه اصلاحطلبانه ترجیح میدهم، سیستمی بر اساس آزادی اقتصادی که در آن به کمک شوراهای کارگری و مشارکت، محل کار در کنترل مردمی است که به صورت دموکراتیک فعالیت میکند،  البته این سیستم مد نظر دولت جدید نیست و با ماهیت اصلاحطلبانه آن در تضاد است.

بنابراین من پاسخم را با یک سوال آغاز میکنم، یک دولت اطلاحطلب باید کدام اقتصاد ممکن را انتخاب کند؟ پاسخ بسیار ساده است، نئولیبرالیسم و نوعی از سیاست اقتصادی کینزی. موسسات مالی و جامعه بینالمللی، کشورهای در حال توسعه را برای بهکارگیری سیاستهای اقتصادی نئولیبرالیسم تحت فشار شدید قرار میدهد. بسیاری از کشورهای در حال توسعه ( و حتی توسعهیافته) معتقدند این انتخاب بسیار بدی است. افریقای جنوبی که دولت اصلاحطلب خود را با فرآیندی انقلابی به کار گماشت، نمونه بسیار خوبی از ناکارآمدی سیاستهای نئولیبرال اجباری برای کشورهای در حال توسعه است. سیاستهای کینزی آرژانتین و اکواردور و حتی نزدیکتر از آنها ازبکستان، بهتر از تقریبا همه کشورهای در حال توسعه نئولیبرال عمل کردهاند. میرسیم به چین. لازم نیست همیشه در پی سیاستهای کارآمد باشیم. کشورهایی هستند که سیاستهایی بهتر از نئولیبرالیسم دارند. سیاستهایی که با تنظیمات ملی قابل تقلیدند. باید به تغییرات سیاستهای اصلاحطلبانهی سادهای توجه کرد که برای مردم و کشور بهتر از نئولیبرالیسم عملمی کند (و برای سرمایهی بینالمللی نیز بهتر است) و مهمتر از همه، باید فشارهای شدید بینالمللی برای انطباق با سیاستهای نئولیبرالیسم را رد کرد.

• آمریکا خواهان تبدیل اقتصاد کشورهایی مانند ایران به نئولیبرالیسم مستقل است

به نظر شما ایران چگونه میتواند بر تحریمهای سیاسی غلبه کند؟

کمپبل: اگرچه به طور رسمی این تحریمها بینالمللی هستند، محرک اصلی آنها آمریکاست و آمریکا به وضوح خواهان تبدیل اقتصاد به نئولیبرالیستی مستقل است.البته این خواسته فقط مختص ایران نبوده و ریشه در دین نیز ندارد.امریکا خواهان همین تغییرات در آرژانتین، اکوادور، ازبکستان و چین و همچنین هر کشور در حال توسعهای است که سیستم اقتصادی به غیر از نئولیبرالیسم داشته و از نظر سیاسی دستنشانده خود امریکا نباشد. همه آگاه هستیم که امریکا در صورت امکان بر همین اساس اقدام خواهد کرد، همانطور که  در افغانستان، عراق و لیبی و به تازگی سوریه  و همچنین در کشورهای غیرمسلمان مانند هندوراس در سال 2009 عمل کرده است.

• راهکارهای ایران برای غلبه بر تحریمها

بنابراین با توجه به اهداف اصلی امریکا، هر تلاشی برای دستیابی به اهداف رسمی تحریمها، تلاشی بیهوده خواهد بود. انتشار اینکه ایران آنچه را که در واقع به انجام آن متهم است، انجام نمیدهد این کار از نظر سیاسی برای یافتن همپیمانان سودمند است و باید صورت گیرد، هرچند این کار تاثیری بر سیاستهای آمریکا ندارد. ایران برای غلبه بر تحریمها باید دو کار را انجام دهد، اول اینکه باید برای همکاری با کشورهایی تلاش کند که به تحریمها اهمیت نمیدهند و یا گاهیاوقات و به طور نامنظم تحریمها را در نظر میگیرند. این کار برای حفاظت از ایران در برابر تحریمهای آتی و همنین تهدید به تحریم اهمیت دارد. دوم اینکه ایران باید کمپین سیاسی دایمی خود را در هر کجای جهان و با هر گروه بینالمللی ممکن بر ضد ماهیت ریاکارانه و غیرمنصفانه تحریمها ادامه دهد. در حالی که آمریکا خود هر کاری را انجام میدهد و عملا تحریم نمیشود!

 وضعیت کنونی اقتصاد در جهان را چگونه تحلیل میکنید؟ وضعیت ایران را چطور؟

کمپبل: هر اشارهای که به این موضوع شده، از جمله از طرف مدافعان سیستم بینالمللی نئولیبرالیسم مانند IMF و مجلهی اکونومیست نشان میدهد که در 2 تا 3 سال آینده فقط بهبود بسیار ضعیفی در وضعیت اقتصادی ایجاد خواهد شد. بهبود ناچیز ژاپن پس از انفجار حباب اقتصادی که دو دهه به طول انجامید دلیل واضحی است که کارکرد ضعیف اقتصاد جهانی بیش از این باقی خواهد ماند. عملکرد ایران به وضعیت اقتصاد جهانی (که به نظر ما خوب نخواهد بود!) و سیاستهای منتخبش بستگی خواهد داشت. همانطور که پیشتر بیان کردم، در صورت انتخاب سیاستهای کینزی به جای سیاستهای نئولیبرالیسم انتظار وضعیتی بهتری را خواهیم داشت.

• توصیه به وزیر اقتصاد ایران: تحریک تولید به کمک افزایش دموکراسی اقتصادی

• توصیه به رئیس کل بانک مرکزی ایران: به جای تورم، رشد و توسعه را هدف قرار دهد

 وزیر اقتصاد و رئیس کل بانک مرکزی ایران انتخاب شدهاند، پیشنهاد شما به آنها چیست؟ 

کمپبل: توصیه من به وزیر اقتصاد همان چیزی است که پیشتر برای سیاست اقتصادی ایران بیان کردم. اولویت من تحریک تولید به کمک افزایش دموکراسی اقتصادی از طریق شوراهای کارگری در محل کار، مدیریت مشارکتی و غیره خواهد بود، ولی با توجه به اینکه دولت اصلاحطلب این اقدامات را در نظر نمیگیرد، پیشنهاد میکنم سیاستهای آرژانتین، اکوادور و چین را با تغییرات لازم به کار گیرند و زیر بار فشار بینالمللی برای به کارگیری سیاستهای نئولیبرالیسم نروند.

توصیهی من به رئیس بانک مرکزی استفاده از این بانک برای بهبود توسعهی ملی است. به طور دقیقتر، هدف عملیاتی این بانک نباید هدف قرار دادن تورم باشد بلکه باید رشد و توسعه را در نظر بگیرد. یک بانک مرکزی باید از ابرتورم (تورم فزاینده) جلوگیری کند چرا که این اتفاق، به رشد و توسعه آسیب میزند.

• تورم تا 15 درصد تأثیر چندانی بر رشد و توسعه ندارد

ولی تحقیقات نشان میدهند تورم تا %15 تاثیر انچنانی بر رشد ندارد. جلوگیری از تورم 3 درصدی یا کمتر که به طور معمول در هدف قرار دادن تورم انجام میشود، فقط به نفع مردمی با سرمایه آنچنان زیادی است که به رشد و توسعه آسیب میزند. بانک ونزوئلا در اواسط دهه گذشته سیاست خود را از هدف قرار دادن تورم به بهبود رشد و توسعه تغییر داد. بررسی این مورد نیز خالی از لطف نخواهد بود.