خودروسازان منتظر مجوز افزایش قیمت نباشند/ عرضه خودرو فقط از طریق سامانه یکپارچه

آلبرت بغزیان، دبیر هیأت تجدیدنظر شورای رقابت طی گفتوگویی به بحث در مورد احکتار خودرو توسط خودروسازان و درخواست آن ها برای افزایش قیمت ها پرداخته است.

تصاویر ماهوارهای نشان میدهد که شرکتهای خودروسازی به سمت احتکار خودرو رفتهاند و میخواهند بعد از آنکه بهطور مجدد مجوز افزایش قیمت خودرو را در سالجاری گرفتند، عرضه خودرو را آغاز کنند. در این خصوص چه نظری دارید و آیا خودروسازان میتوانند برای خود چنین امری را متصور باشند؟
تحت هیچ شرایطی احتکار خودرو توسط شرکتهای خودروسازی، به بهانه افزایش قیمتها، قابل قبول و پذیرش نیست. شورای رقابت در کمتر از سه ماه پیش قیمتهای جدید خودروهای داخلی و مونتاژی را اعلام کرد و تولیدکنندگان موظف هستند از قیمتهای ابلاغ شده، تمکین کنند، لذا عدم عرضه خودرو با هدف اصلاح قیمتها تحت هیچ شرایطی قابل پذیرش نیست و تخلف محرز محسوب میشود. بر این اساس از خودروسازان میخواهیم که مانند هفتههای گذشته عرضه خودرو را دنبال کنند تا بازار خودرو از تعادل خارج نشود. در حال حاضر وضعیت بازار خودرو به گونهای نیست که خارج از سامانه یکپارچه، خودرو به مردم عرضه شود لذا همچنان در قالب سامانه یاد شده باید عرضه خودرو به متقاضیان پیگیری شود. شرکتهای خودروسازی موظف هستند بر اساس تاریخی که در سامانه یکپارچه آمده، عرضه خودرو به مردم را دنبال و عملیاتی کنند و منتظر تغییر قیمتها نباشند. با توجه به شواهد موجود و وضعیت عرضه خودرو، خودروسازان نمیتوانند خارج از سامانه یکپارچه نسبت به عرضه خودرو در بازار اقدام کنند.

طی چند روز گذشته خبرهای ضد و نقیضی منتشر شد مبنی بر اینکه دیگر عرضه خودرو از طریق سامانه یکپارچه خودرو نیست، اما به طور حتم چنین امری تا آرامش کامل بازار خودرو دنبال خواهد شد. هدف اصلی از ایجاد سامانه یاد شده، توزیع عادلانه خودرو به مردم است لذا دلیلی ندارد سامانه یکپارچه حذف شود و خودروسازان به صورت مستقل نسبت به فروش خودرو اقدام کنند، آن هم در شرایطی که موضوع احتکار خودرو توسط خودروسازان شنیده میشود. خودروسازان تأکید دارند که تولید خودرو نسبت به گذشته افزایش پیدا کرده است از این رو باید بدون تأخیر، خودروهای متقاضیان (در موعد تحویل) را تحویل دهند و اگر خللی در این بخش وجود دارد یا تولید مناسب نیست یا اینکه بحث احتکار خودرو مطرح است. به همین دلیل از خودروسازان میخواهیم به وعدههای داده شده خود عمل کنند و خودروهای ثبتنامی را به مردم تحویل دهند. تأکید میکنم خودروسازان اخیراً هیچ مجوزی برای افزایش قیمت محصولات خود از شورای رقابت دریافت نکردند و خبرهای مطرح شده در مورد افزایش قیمت برای هفتههای آتی کذب است.

پارکینگ خودروسازان نشان میدهد که خودرو دارند، اما نمیخواهند عرضه کنند. این احتکار چگونه دنبال خواهد شد، آیا شورای رقابت یا سازمان حمایت میتوانند در این خصوص ورود کنند و اجازه ندهند که حق مردم پایمال شود؟

قطعاً هم شورای رقابت و هم سازمان حمایت میتوانند در این خصوص ورود کرده و اجازه ندهند شرکتهای خودروسازی به خواسته خود برسند و خودروهایی را که در پارکینگها آماده است با قیمتهای بالاتر به فروش برسانند. اگر خودروسازان نسبت به عرضه محصولاتشان به مردم اقدام نکنند، چند روز میتوانند خودروها را احتکار کرده یا چند وقت میتوانند از قانون تمکین نکنند، از این رو شرکتهای خودروساز مجبور هستند هم خودروهای موجود در پارکینگ را به دست ثبتنامکنندگان برسانند و هم اینکه دست از احتکار بردارند. فضایی که اکنون توسط خودروسازان شکل گرفته عملاً به معنای عدم تمکین از قیمتهای ابلاغی شورای رقابت و تحت فشار قرار دادن شورای رقابت برای بازنگری قیمتهاست.

آیا احتکار خودرو توسط خودروسازان، میتواند شورای رقابت را تحت فشار قرار دهد که برای بار دوم برای ایرانخودرو و سایپا و برای بار سوم برای مونتاژکاران، قیمتها افزایش پیدا کند؟
خیر به هیچ عنوان چنین اتفاقی رخ نخواهد داد. شورای رقابت در فواصل زمانی مشخص قیمتها را بر اساس مستندات ارائه شده توسط خودروسازان، بررسی میکند. قرار نیست هر زمان که خودروسازان خواستند و تمایل داشتند، قیمت نهایی خودروها مورد بازنگری قرار گیرد، بنابراین تصور میکنم اگر بازنگری در قیمتها بخواهد اتفاق بیفتد در ماه آبان یا بعد از آن خواهد بود. سؤال ما از خودروسازان این است؛ از زمانی که قیمت خودرو در سالجاری اصلاح شد، چه اتفاقاتی رخ داد؟ آیا قیمت ارز افزایش یافته است؟ آیا محصولات پلیمری و پتروشیمی گرانتر شده است؟ آیا حقوق و دستمزد کارگران بیشتر شده است؟ هیچکدام از موضوعات عنوان شده اتفاق نیفتاده است حال چرا خودروسازان به دنبال افزایش قیمت هستند؟ وقتی تغییری در حوزه تولید و مواد اولیه رخ نداده است قاعدتاً خودروسازان، نباید توقع افزایش قیمت داشته باشند یا با عدم عرضه خودرو، بازار را دچار آشفتگی کنند. از آنجا که تغییراتی در فرایند کلی اقتصاد بخصوص نرخ ارز، نرخ تورم و دستمزد رخ نداده و همچنین قیمت مواد اولیه دستخوش تغییر نشده، شورای رقابت با افزایش قیمتها موافقت نخواهد کرد. مگر آنکه خودروسازان ادلهای داشته باشند که در راستای آن شورای رقابت با اصلاح قیمتها موافقت کند اما در شرایط موجود گرانی دوباره خودروها دور از تحقق است. خودروسازان تحت هیچ شرایطی نمیتوانند قیمتهای گذشته خودرو را تغییر دهند و باید بر اساس فرمول شورای رقابت، محصولات را قیمتگذاری و به متقاضیان عرضه کنند.

به نظر میرسد خودروسازان در حال فشار وارد کردن به وزارت صمت و حتی شورای رقابت هستند تا فروش خودرو از طریق سامانه یکپارچه خودرو نباشد و خودشان به صورت مستقیم نسبت به عرضه خودرو اقدام کنند. چنین امری قابل قبول است؟

تا زمانی که بازار خودرو به آرامش کامل نرسد، خودرو از طریق سامانه یکپارچه خودرو عرضه خواهد شد و تحت هیچ شرایطی با عرضه خودرو توسط سایت خودروسازان موافقت نمیشود. هدف از ایجاد سامانه یکپارچه خودرو، حذف دلالان و برگشت آرامش به بازار خودرو بود، بنابراین دلیلی ندارد در مقطع فعلی، سامانه بسته شود و مردم برای خرید خودرو، سراغ سایتهای فروش خودروسازان بروند. این امر میتواند باعث برگشت سفتهبازان به بازار خودرو شود. سامانه یکپارچه خودرو باعث شد تا قیمت خودرو در کارخانه و بازار نزدیک شود و دیگر دلالان در این بازار تعیینکننده قیمتها نباشند. با توجه به اینکه تا حدودی آرامش به بازار خودرو برگشته است، چرا خودروسازان ترجیح میدهند فروش خودرو از سایتهای خودشان باشد؟ وزارت صمت هم قطعاً مخالف چنین رویهای است و ترجیح میدهد تا آرامش کامل بازار، فروش خودرو از طریق سامانه یکپارچه باشد.

به نظر شما سامانه یکپارچه خودرو باعث شده قیمت خودرو در بازار به قیمت کارخانه نزدیک شود؟

قطعاً چنین امری اتفاق افتاده است. اگر خودرو از طریق شرکتهای خودروسازی و از طریق سایتهای فروش این مجموعهها عرضه میشد، همچنان شاهد فساد، تخلف و رانت بودیم و همچنان فاصله معنادار قیمتی بین خودروهای کارخانه و بازار وجود داشت و دست خیلی از مردم از خرید خودرو کوتاه بود. عرضه خودرو از طریق بورس کالا هم چالشهای خود را داشت و قابل پیشبینی است که این روش هم منجر به کاهش قیمتها نمیشد، لذا بهترین شیوه برای کاهش قیمتها، سامانه یکپارچه خودرو بود. در این سامانه عرضه خودرو شفاف است و امکان سودجویی در آن نیست.

آیا شورای رقابت یا سازمان حمایت جلو احتکار خودروسازان را خواهند گرفت؟

احتکار خودرو توسط شرکتهای خودروسازی، تخلف محرز است، از این رو هر گونه امتناع از فروش خودرو باید مشمول مجازات شود. وظیفه شورای رقابت است که در این حوزه به سرعت ورود کند و اجازه ندهد احتکار خودرو ادامه پیدا کند. زمانی که واردات خودرو به صورت کامل آزاد نشد و حمایتها از صنعت خودرو بیشتر شد هدف این بود که تولید خودرو افزایش پیدا کند و بازار خودرو از التهاب و تلاطم فاصله بگیرد لذا وقتی صحبت از احتکار است چرا باید حمایتها ادامه پیدا کند؟ بنابراین از خودروسازان میخواهیم به تعهدات خود پایبند باشند و خودروهای متقاضیان را تحویل دهند.