تبعیض مالیاتی بودجه ۱۴۰۳ میان مالکان و مستاجران/ دولت چگونه مستاجران را در تور مالیاتی اسیر کرده است؟

بررسی جزئیات لایحه بودجه 1403 نشان میدهد حقوقبگیران اجارهنشین نیز سال آینده باید معادل اجارهبهای هفت مترمربع آپارتمان، مالیات بر درآمد بپردازند. مالیات بر دستمزد و انواع درآمد حقوقبگیران بهگونهای چیده شده است که مستاجران تهرانی، صرف نظر از هزینه اجارهبها باید هشت درصد مالیات هم بپردازند و این در حالیست که مالکان همچنان خارج از تور مالیاتی دولت برای حسابکشی از املاک قرار دارند.

بر اساس گزارشی که دنیای اقتصاد منتشر کرده است، این بند اگرچه در صورت تصویب، در ظاهر یک مصوبه مالیاتی متعارف به نظر میرسد که به ازای میزان درآمد افراد اخذ خواهد شد، اما اگر ارزش ریالی این مالیات برای یک فرد حقوق بگیر، با حداقل درآمد لازم برای زندگی یک مستاجر در شهر تهران مقایسه شود، معنای متفاوتی پیدا میکند، بهگونهای که پرداخت آن بهطور مستقیم رفاه زندگی مستاجران را تحت تاثیر خود قرار میدهد.

تنبیه مالیاتی مستاجران در سال 1403

اجاره ماهانه یک واحد مسکونی 60 مترمربعی در تهران در حال حاضر به حدود ماهانه 15 میلیون تومان افزایش یافته و با فرض اینکه همین رقم برای سال آینده ثابت بماند و سطح درآمد خانوار نیز به قیمت امروز در محاسبات لحاظ شود، مستاجرهای تهرانی با کسب کمترین درآمد لازم برای ادامه سکونت در تهران، باید سالانه 21 میلیون تومان و به عبارت دیگر ماهانه یک میلیون و 750 هزار تومان مالیات به دولت بپردازند.

این تنبیه مالیاتی برای مستاجرهایی که به دلیل جهش قیمت مسکن واجارهبها در سالهای اخیر، با دشواری زیادی تاکنون توانستهاند در تهران دوام بیاورند و شهر خود را به مقصد شهرهای اقماری اطراف تهران ترک نکنند، در حالی در لایحه بودجه پیشبینی شده است که هیچ خبری از وضع و اجرای مالیاتهای موثر ملکی نیست و چند خانهایها در حال حاضر از پرداخت مالیات به کلی معاف هستند.

اتکای دولت به درآمدهای مالیاتی پایدار به جای درآمدهای ناپایداری مثل درآمد حاصل از فروش نفت، حتما خوب است؛ اما مشروط بر اینکه سرفصلهای درآمد مالیاتی به نحوی تعریف شود که به تبعیض بیش از پیش بین مالک و مستاجر در جامعه نینجامد.

اشتباه دولت در سیاستهای مالیاتی سال آینده

آنچه موجب میشود سیاست مالیاتی سال آینده، یک سیاست بد تعبیر شود این است که سیاستگذار سادهترین مسیر را برای درآمدسازی از محل مالیات در پیش گرفته است و آن «اخذ مالیات از حقوقبگیران و کارمندان» است.

واضح است که اخذ این مالیات نیازی به کار ویژه ندارد و به راحتی از فیشهای حقوقی افراد کسر میشود. این در حالی است که اخذ مالیات از سایر اقشار بهویژه آن دسته از صاحبان سرمایه که حضور در بخش غیرمولد اقتصاد را در پیش گرفتهاند، نیازمند فرآیند پیچیده شناسایی این افراد و دریافت اطلاعات موثق از میزان درآمد آنها بوده و پروسه وصول درآمد نیز کار ویژهای میطلبد.

معافیت گسترده مالیاتی ملاکان در حالی است که مستاجرها باید حتی بخشی از 40 درصد درآمد خود را که صرف خوراک، پوشاک و به طور کلی هزینههای جاری زندگی به جز تامین مسکن میکنند را هم با دولت تقسیم کنند.

مالیات مستاجران چقدر است؟

مالیاتی که دولت از این قشر دریافت میکند معادل اجارهبهای هفت متر مربع آپارتمان مسکونی است و به این ترتیب گویی مستاجرها ناگزیر هستند سال آینده هفت متر مربع از زیربنای خانه خود بکاهند تا بتوانند درآمد آن را به پرداخت مالیات اختصاص دهند.

اتکای دولت به درآمدهای مالیاتی پایدار به جای درآمدهای ناپایداری مثل درآمد حاصل از فروش نفت، حتما خوب است؛ اما مشروط بر اینکه سرفصلهای درآمد مالیاتی به نحوی تعریف شود که به تبعیض بیش از پیش بین مالک و مستاجر در جامعه نینجامد.