راهبردهای دولت در صنعت پتروشیمی؛ از توسعه زنجیره ارزش تا تکمیل طرح‌های نیمه‌تمام

مرتضی شاهمیرزایی، مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی، اظهار داشت: سیاست دولت سیزدهم توسعه روابط بینالملل با کشورهای منطقه و کشورهای همسو از نظر راهبردی و در مجامع بینالمللی است.

وی افزود: هدف اصلی شرکت ملی صنایع پتروشیمی در راهبرد توسعه همکاری با کشورهای همسایه و همسو، استفاده از تمام ظرفیتهای بینالمللی و دیپلماسی بینالمللی موجود در حوزه نفت و انرژی است تا تولید افزایش و تورم کاهش یابد.

صادرات کاتالیست ایرانی به روسیه

شاهمیرزایی با بیان اینکه "در 2 سال اخیر راهبرد و سیاست کشور به کشورهای همسایه و همسو معرفی شده"، گفت: اتفاقاتی در عرصه بینالمللی رخ داد، مانند جنگ اوکراین و روسیه که سبب شد روسیه برای تقویت موقعیت خود در منطقه و عرصه بینالمللی و همچنین استفاده از ظرفیتهای بالای صنعت پتروشیمی ایران، خود را به ایران نزدیک کند؛ صنعت پتروشیمی ایران نیز خوشبختانه از این موقعیت استفاده کرد و قراردادهایی با شرکتهای روس امضا و کاتالیست ایرانی به عنوان کاتالیست تولیدی با دانشفنی شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی به روسها تحویل و استفاده شد.

وی ادامه داد: دانشهای فنی حوزه نفت و گاز محدود و انگشتشمار است، اما تنوع دانشهای فنی صنعت پتروشیمی به دلیل فرآیندها و محصولات متنوع، بسیار است؛ از این رو فضای تعاملات بینالمللی برای پژوهشگران و سازندگان تجهیزات صنعت پتروشیمی بسیار گسترده است.

معاون وزیر نفت تصریح کرد: از سویی دیگر، تحریمها سبب شد که سازندگان داخلی از فرصت به وجود آمده استفاده کنند زیرا یا تجهیزات در اختیار ایران گذاشته نمیشد یا اگر هم گذاشته میشد از فناوریهای به روز برخوردار نبود و یا با هزینههای بسیار بالا ارائه میشد؛ اما هماکنون نگرانی بابت ساخت و تعمیرات بیشتر تجهیزات صنعت وجود ندارد.

وی افزود: برای نمونه دانش فنی ساخت تجهیزات داخلی کلدباکس در انحصار پنج شرکت دنیاست که خوشبختانه ایران توانسته به آن دست یابد و هماکنون تقاضای بسیار زیادی از کشورهای مختلف همسایه و همسو برای تأمین تجهیزات برای آنها داریم؛ اخیرا نیز شرکتهای تولیدی ونزوئلایی بازدیدی از شرکتهای ایرانی داشتند و چنین توانمندی برای آنها باورکردنی نبود.

صادرات محصولات پتروشیمی تحریمپذیر نیست

شاهمیرزایی با بیان اینکه "صادرات محصولات پتروشیمی تحریمپذیر نیست و آمار و ارقام نیز این موضوع را تأیید میکند"، گفت: موازی با رشد تولید محصولات صنعت پتروشیمی در کشور، صادرات این محصولات نیز افزایش داشته است و هیچزمانی با این موضوع مواجه نشدیم که تولید انجام شود، اما نتوانیم صادرات داشته باشیم.

وی ادامه داد: از موارد مهمی که مدیریت تولید شرکت ملی صنایع پتروشیمی پیگیری میکند، استفاده از ظرفیتهای خالی برای افزایش تولید به منظور افزایش صادرات است.

معاون وزیر نفت با بیان اینکه "هماکنون سبد مشتریان محصولات پتروشیمی بینالمللی شدیداً افزایش پیدا کرده است و شرکتهای بسیاری از طرق مختلف با این مدیریت ارتباط میگیرند تا به عنوان مشتریان محصولات پتروشیمی ایران معرفی شوند"، گفت: من بسیار متأسفم که توسعه صنعت پتروشیمی کشور با ظرفیتهای مطلوبی که وجود دارد، آنچنان که باید انجام نشده است تا از موقعیتی که هماکنون وجود دارد، استفاده حداکثری شود؛ اگر در سالهای گذشته توسعه و تکمیل زنجیره ارزش صنعت پتروشیمی به جای خامفروشی انجام شده بود، صنعت پتروشیمی میتوانست محصولات با ارزش افزوده بالاتری تولید و صادر کند.

وی افزود: خوشبختانه نهایت تلاش دولت سیزدهم این است که از این ظرفیتها برای توسعه صنعت پتروشیمی استفاده شود و امیدوارم بازیگران بخش خصوصی نیز همگام با دولت قدم بردارند تا ما نیز در حوزه بینالملل قویتر برخورد کنیم.

مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی خاطرنشان کرد: اقتصاد هماکنون حرف نخست را در حوزه بینالملل میزند، زمانی که میخواهید اقتصاد بینالمللی داشته باشید باید تنهتان به شرکتهای خارجی بخورد و اگر تنهتان به شرکتهای خارجی بخورد، باید دستاوردی برای عرضه داشته باشید؛ دستاوردی که در دست ماست، محصولات پتروشیمی، ساخت تجهیزات مورد نیاز صنعت پتروشیمی و از همه مهمتر دانش فنی فرآیندها و کاتالیست است؛ هماکنون افزونبر اینکه صادرکننده کاتالیست هستیم، به دنبال شریک تجاری مناسب برای صادرات دانش فنی ایرانی هستیم.

شناسایی و معرفی 4.2 میلیارد دلار فرصتهای سرمایهگذاری در محصولات پاییندستی

شاهمیرزایی با بیان اینکه "دولت سیزدهم تمرکز ویژهای بر تکمیل زنجیره ارزش صنعت پتروشیمی دارد"، گفت: طی یکسال گذشته در این بخش به موفقیتهای قابل توجهی دست یافتهایم؛ شرکت ملی صنایع پتروشیمی همسو با شناسایی فرصتهای سرمایهگذاری و معرفی آنها و نیز تسهیل یا اجرای آن فرصتها در آینده، اقدام به مطالعه زنجیره ارزش صنعت پتروشیمی و ارائه فرصتهای ورود برای سرمایهگذاران در قالب طرحهای زنجیره ارزش صنعت پتروشیمی در 20 بسته در پنج زنجیره پروپیلن، متانول، اتیلن، آروماتیک و بوتیلن با مجموع ظرفیت اسمی سالانه 3.8 میلیون تن با سرمایهگذاری 4.2 میلیارد دلار و با قابلیت تولید سالانه 4.4 میلیارد دلار از انواع محصولات پاییندستی کرده است.

وی ادامه داد: این طرح بر اساس دسترسی هلدینگها به خوراکهای مورد نیاز، در قالب طرحهای ملی خودکفایی به آنها ابلاغ شد و تعدادی از هلدینگها برای سرمایهگذاری در این زمینه پیشقدم شدهاند و در حال صدور مجوز فعالیت آنها هستیم.

معاون وزیر نفت اذعان داشت: افزونبر این، طرحهای زنجیره ارزش با سند توسعه زنجیره ارزش به بخش خصوصی واقعی یا بخش خصوصی غیرهلدینگی معرفی شد تا این سرمایهگذاران نیز اطلاعات مربوط به طرحهای زنجیره ارزش را در صورت علاقمندی به سرمایهگذاری در اختیار داشته باشند.

راهبردهای دولت در صنعت پتروشیمی

شاهمیرزایی در خصوص برنامههای دولت سیزدهم در صنعت پتروشیمی، اظهار داشت: راهبردهای دولت در حوزه پتروشیمی در چند محور دنبال میشود که مهمترین بخش آن تکمیل توسعه زنجیره ارزش و حمایت از دانشبنیانها، ساخت داخل و بومیسازی کاتالیستهاست؛ افزونبر آن، در حوزه تولید حداکثر استفاده از ظرفیت نصب شده با استفاده از دانش و ساخت داخل است. از دیگر راهبردهای ما فعالسازی طرحهای متوقف است تا طرحهایی که به نوعی در شهرهای مختلف ایجاد شده و سالهاست که معطل ماندهاند را تعیین تکلیف کنیم یا طرحهای جایگزین برای طرحهایی مانند پتروشیمی بروجن که دیگر قابل اجرا نبود، ارائه شود.

وی افزود: تمرکز شرکت ملی صنایع پتروشیمی بر تعیین تکلیف طرحهای متوقف شده یکی از اقدامهایی است که در دولت سیزدهم انجام شد؛ به عنوان نمونه، مشکل پتروشیمی گلستان و ابنسینای همدان حل شد، سرمایهگذاران مارون در کنار شرکت ملی صنایع پتروشیمی وارد میدان شدند و از طرحهای خط مرکز، فیروزآباد جایگزین شد و قرار است در جنوب اجرا شود؛ یکی از طرحهای بزرگ خط مرکز، واحد بزرگ اتیلن فیروزآباد بود که به دلیل کمآبی منطقه و آببری این طرح، تصمیم گرفته شد این طرح به جنوب ایران و در کنار منابع تولید اتان منتقل شود.

مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی تصریح کرد: طرحهای فسا، دارا و جهرم سه طرح پاییندستی پلیپروپیلنی این طرح هستند که قرار شده است که در یک بخش استان تجمیع شوند تا مشکل مربوط به آببری هم به حداقل ممکن کاهش یافته و از منابع آبی به نحو بهینه استفاده کنیم؛ به این ترتیب خط مرکز فعال میشود، پتروشیمی فیروزآباد هم در حال انجام کارهای خود از جمله مکانیابی مجدد طرح است.

وی ادامه داد: در ممسنی هم پتروشیمی بروجن و کارزون از طرحهای خط مرکز هستند که باقی ماندهاند که به دنبال نشستی که در این ارتباط داشتیم، طرح جایگزین کریستال ملامین را به آنها پیشنهاد دادهایم، زیرا پتروشیمی بروجن در محل صعبالعبوری قرار گرفته است و نمیتوان خط اتیلن غرب را به آنجا منتقل کرد؛ برای پتروشیمی ممسنی و کازرون هم به دلیل مشکلات کمآبی احتمالا طرح جایگزین خواهیم داد تا خط اتیلن غرب هم تا آنجا ادامه پیدا نکند.

شاهمیرزایی خاطرنشان کرد: طرح دیگر مجتمع پترو رامشه است که قرار بود در اصفهان اجرا شود، که به دلیل بحران کمآبی به بررسی مجدد طرح پرداختیم، زیرا اجرای این طرح در استان اصفهان موجب تنش آبی در این استان میشود بنابراین قرار شد که طرح به عسلویه منتقل و در کنار پتروشیمی دالاهو اجرا شود.