بازار در انتظار

یکی از پیش نیازهای اساسی و مهم برای  رشد و توسعه اقتصادی ، ثبات و امید به آینده است. بدون این شاخصه اصلی (ثبات) امکان برنامه ریزی مدون و حضور در عرصه اقتصادی خصوصا برای بخش غیر دولتی امکان پذیر نیست. چند صباحی است که کشور با توجه به دو عامل اساسی یعنی تغییر مسوولین رده اول اجرایی خود و همچنین تغییر در شرایط مذاکرات بین المللی و انتظار کاهش قیمتهایی که در مدت زمان کوتاهی سرسام اور بالا رفته بود بسر می برد. شرایطی که ادامه آن در دراز مدت به صلاح نبوده و باید رنگ و بوی رونق به خود بگیرد .

مشخص شدن شرایط بین المللی ، اجرایی شدن برنامه های اقتصادی دولت جدید و بروز نشانه ها و آثار آن می تواند تا  حدودی این بازار به کما رفته را به حیات برگرداند . با توجه به آثارزیان بار  سکون و رخوت ، همچنین منعکس کردن انتظارات خریداران و توزیع کنندگان سری به بازارهای مختلف زدیم تا از اوضاع و احوالشان سر در بیاورم . گزارش ذیل حاصل این سرک کشی ما است .

*جولان مگسها در بازار لوازم خانگی

اینجا خیابان جمهوری تقاطع حافظ یکی از مراکز خرید لوازم خانگی است، شاید به شلوغی امین حضور و بازار نباشد ولی مرکز خرید چند کالای متفاوت است به نوعی که علاوه بر لوازم برقی، یک مرکزی خرید  برای موبایل و لوازم صوت و تصویر و پوشاک نیز محسوب میشود.اما شاید باورتان نشود که معنای مگس پرانی فروشنگان لوازم خانگی را با قدم زدن در این خیابان به چشم دیده و لمس کردم. پاساژی با حدود 20 مغازه در طبقه هم کف تنها میزبان حداکثر 5 مشتری بود. آن هم نه مشتریانی که خرید کنند بلکه کسانی که تنها قیمت میپرسند و اگر خدای نکرده پولشان زیادی کرده باشد، دست روی کالایی میگذارند و جنسی میخرند. فروشندگانی که بر روی صندلیهای خود نشسته و دست روز دست گذاشته اند تا شاید کسی از در وارد شود و حداقل با او صحبت کنند. وضعیت بازار به نحوی شده که فروشندگان خود می دانند که اگر مشتری وارد مغازه میشود تنها قصد پرسیدن قیمت دارد.

هر چند تصور همه این است که با حضور دولت جدید و سیاستهایی که قول آن را داده، بازار کالا های مصرفی مردم رونق و با کاهش قیمت روبه رو میشود، اما هم اکنون به قول محمد حسینی یکی از فروشندگان لوازم خانگی بازار کساد کساد است و دلیل آن نیز بالا بودن قیمتها است. البته جنس نیز در بازار کم است همین مسئله باعث میشود حتی اگر دلار هم کاهش پیدا کند، قیمتها پایین نیاید چون عرضه کمتر از تقاضا است.
شرایط بازار به نحوی است که همه مغازداران، در و دیوار مغازه را نگاه میکنند و چشم به در دوخته تا شاید کسی بیاید. حسینی نیز معتقد است کسی با این گرانیها از ازدوج کردن پشیمان می شود و تنها چیزی که ممکن است به کاهش قیمت کمک کند ورود کالا به کشور و به نوعی تجدید نظر در تحریمها است.

*رکود بازار و عدم انجام ثبت سفارش

این تنها مغازه داری نبود که از نبود مشتری معترض و با دوستانش در حال صحبت کردن بود، وارد یک نمایندگی لوازم خانگی شدم، برندی که شاید اجناسش جزء گرانترین مارکها باشد، این فروشگاه هم با 3 فروشنده، هیچ مشتری نداشت با خیال راحت وارد مغازه شدم سعید خدایی در مورد وضعیت بازار و نبود مشتری گفت: آنچه عیان است چه حاجت به بیان است. راکدی بازار را به چشم میتوان دید و دلیل آن نیز عدم ثبت سفارش است . البته انتظار مردم برای ارزان شدن قیمتها هم یکی از دیگر از عواملی است که باعث شده مردم از خرید دست نگه ارند.

وی در مورد آینده بازار و اثر قیمت ارز و تحریمها بر روی لوازم خانگی بیان کرد: قطعا اگر تحریمها کاهش پیدا کند و قیمت ارز نیز به تناسب آن پایین بیاید، قیمت لوازم برقی و در کل بسیاری از کالاهایی که در کشور توزیع میشود کاهش پیدا خواهد کرد.

*انتخاب وزیر کاردان برای صنعت ارامش را به بازار برگرداند

شلوغی خیابان جمهوری همیشه بوده و هست ولی وقتی پای خرید و فروش به میان میآید کسی خریدار نیست، محمد طهان  پور رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی در مورد وضعیت بازار و خرید  و فروش می گوید: در ماه گذشته تازه ماه مبارک رمضان تمام شده بود و بازار در کسائی به سر می برد اما در حال حاضر اندکی بازار آرامش پیدا کرده. البته پیش از این نیز بازار راکد بود ولی همراه با استرس بود در حال که وضعیت الان نیز رکود است ولی کسی نگران گرانی نیست که یک روز و یک هفتهاینده چه می شود ایا قیمتها بالا می رود یا خیر.

وی با بیان اینکه با توجه به رصد بازار با توجه به تحریمها  و نبود واردات، کالاهای خارجی زیر قیمت مصرف کننده در حال فروش است ، گفت: یکی از دلایل آرامش بازار و نبود نگرانی از افزایش قیمتهای پی درپی، انتخابات، تیم اقتصادی و به خصوص انتخاب شخص اقای نعمت زاده بریا حوزه صنعت است زیرا وی پخته، کاردان و کارشناس صنعت است . بر اساس سابقهای که از وی دارم اگر وقت بدهند چرخ صنعت مملکت خوب میچرخد.

طهانپور با تأکید بر اینکه عدم انتخاب یک فردی که هیچ ارتباطی به صنعت ندارد برای بازار یک نشانه مثبت است، تصریح کرد: انقدر به کار آقای نعمت زاده اطمینان داریم که نمی گوییم که چه انتظاری از وی داریم بلکه منتظریم ببینیم که وی از ما چه انتظاری دارد و با کمال  میل به او در تحقق اهداف و بهبود بازار کمک کنیم. وزیر صنعت با دیدگاه حمایت از تولید داخل از وی پیروی خواهیم کرد تا تا تولیدات داخل پیشفت کند.

*توقف گرانی ها از اسفند 91

وی با بیان اینکه آقای نعمت زاده اگر ببیند یک تولید کننده نمی تواند کار کند آن را رها و کار را به دست کاردان آن میسپارد، بیان کرد: 8 سال وضعیت بازار به نوعی بود که شرایط امروز ما بهتر از فردا بود، استرس و نگرانی به حدی بود که نمی دانستیم فردا چه میشود، همه می گفتند این کالا را امروز بخری بهتر از فردا است و به نوعی آنقدر بازار در استرس و تلاطم بود که هیچ کس آرامش نداشت. حتی روزنامهها نیز آرامش دارند و دعوایی بین آنها نیست که هر کسی در روزنامه خود یک چیز بگوید.

رئیس اتحادیه کشوری فروشندگان لوازم خانگی با اشاره به اینکه  مردم شیرینی انتخاب وزرا را در اسفند ماه خواهند چشید، افزود: در سال 90 تا شهریور سال 91 بیش از 40 درصد قیمتها افزایش پیدا کرد ولی از اسفند 91 تا شهریور 92 گرانی در بازار لوازم خانگی نبود.

*گرانی لوازم خانگی به دلیل تفاوت در تکنولوژی است

وی در مورد تأثیر قیمت ارز بر روی بازار لوازم خانگی خاطر نشان کرد: در دولت دهم هیچ چیز مشخص نبود و واقعیتها به مردم گفته نمیشد، در حال حاضر تولید کننده همچنان در فشار است ولی به آینده امیدوار است زیرا در ارزانی است که بازار رونق پیدا میکند. البته وقتی مردم صحبت از گرانی برخی لوازم برقی میکنند باید بدانند که یخچال ساید بای سایدی که پیش از این 3 میلیون تومان بود و هم اکنون به 6 میلیون تومان رسیده از نظر تکنولوژی با یکدیگر متفاوت هستند و نباید نام آن را گران فروشی گذاشت زیرا بی دلیل افزایش پیدا نکرده است.

طهان پور افزود: در حال حاضر به دلیل اجرای قانون هدفمندی یارانهها هر کالایی که وارد کشور می شود با گرید و درجه یک بود و همین باعث می شود قیمت یک کالا به دلیل ویژگیهایی که دارد گرانتر باشد و به طور کلی تکنولوژی بالاتری دارد.

*هیاهو برای هیچ

همچنان در خیایان جمهوری هستم ، همان طور که میدانید علاوه بر لوازم خانگی پاساژ علاء الدین نیز به عنوان یکی از مراکز اصلی خرید موبایل درتقاطع جمهوری قرار دارد. هیاهوی و شلوغی زیادی در این نقطه است و این تصور می شود که خوش به حال فروشندگان کارشان سکه است، ولی کافی است وارد جمعیت شَوید، از هر 10 نفر 1 یک نفر خرید میکند. همه قیمت میپرسند و از مغازه بیرون میآیند.

البته همه می دانیم که در حال حاضر فرهنگ موبایل خریدن در کشور ما با سایر دنیا فرق میکند، اگر زمانی مردم تنها برای رفع نیاز گوشی تلفن همراه خریداری میکردند، در حال حاضر شرایط به نحوی شده که یک کارگر با درآمد اندک برای پز دادن همه توان خود را گذاشته و سعی میکند گوشی بخرد که اخرین مدل باشد یا حداقل جایگاه خوبی بین گوشیهای همراه داشته باشد.

رضا حسن زاده فروشندهای با 25 سال سن ، وقتی وارد مغازه شدم مشغول بازی کردن با موبایلش بود، بعید بود یکی از مغازههایی که درب ان به سمت بیرون پاساژ بوده و در مسیر رفت و آمد مردم است تنها یک مشتری درآن باشد آن هم خریدی انجام ندهد.این همه همهمه و شلوغی برای هیچ.

وی در مورد تأثیر دلار در رونق بازار گفت: مشخص است که اگر قیمتها پایین بیاید که بستگی به دلار دارد، خرید و فروس نیز بیشتر می شود ولی مشخص نیست چه خواهد شد البته مردم منتظرند ببیند در دولت جدید چه تصمیم گرفته می شود ایا همان طور که میگویند دلار کاهش پیدا میکند یا خیر؟البته مهم کاهش دلار نیست بلکه حتی اگر بازار و مردم بداند که دلار در یک نرخ مشخص ثابت میماند باز برنامهریزی بهتری برای آینده میتوانند داشته باشند.

*اثر منفی صحبت رئیس کل بانک مرکزی در مورد ارز

بازار بی خریدار برای تولید کننده و فروشندهگان خوشایند نیست البته برای مردم نیز خوشحال کننده نیست زیرا خرید یکی از مسائلی است که روحیه و نشاط را حتی شده برای مقطعی کوتاه به خریدار بر میگرداند و به مرور عدم توانایی در خرید کالایی که دوست دارید ولی نمی توانید به آن دست پیدا کنید و یا ارجحیت به نیاز دیگری است، تأثیر خود را بر روی روحیه افراد خواهد گذاشت.

سید مهدی میر مهدی  رئیس اتحادیه صنف فناوران رایانه تهران در مورد وضعتی خرید و فروش در بازار گفت: در رمانی که قیمت دلار نوسان داشت میزان خرید و فروش در بازار خوب بود و به نوعی متعادل بود و وقتی دلار 20 تومان افزایش پیدا میکرد فرشندگان خود را با آن وفق میدادند ولی پس از انتخابات و کاهش 500 تومانی قیمت دلار بازار وارد رکود شد، زیرا کالاهای وارد شده با دلار 3500 تومان بود و حال فرشندگان مجبور به کاهش قیمت هستند.
وی با بیان اینکه امیدواریم با توجه به تیم اقتصادی که در این دولت انتخاب شده، تصمیم مشخص و جدی در مورد ارز و تک نرخی شدن آن و همچنین کالا هایی که واردات آنها ممنوع شده بود اتخاذ شود، ادامه داد: با مشخص شدن نرخ ارز و سیاست دولت در این زمینه وارد کنندگان و به طور کلی فعالان این بازار میدانند که برای آینده چگونه برنامه ریزی کنند.

میرمهدی با تأکید بر اینکه مدتی بود بازار به دنبال تعیین و مشخص شدن رئیس کل بانک مرکزی بود، گفت: با انتخاب رئیس کل بانک مرکزی و اظهار نظری که وی در مورد نرخ ارز مبنی بر منطقی بودن قیمت 3200 تومان برای دلار، داشتند ، اگر واقعا تیم اقتصادی دولت چنین نظری نسبت به دلار داشته باشند تمام امید مردم نسبت به کاهش قیمت دلار به نا امیدی مبدل می شود زیرا تصور آن بود که دلار را بر مبنای اتاق مبادلات تعیین شود و همان دلار را برای وارد کنندگان تخصیص دهند.

*در انتظار تعیین تکلیف

وی با اشاره به اینکه وضعیت بازار آیتی بد و خریدار کم است، گفت: از وقتی که صمد کریمی رئیس مرکز مبادلات ارزی اعلام کرد که کامپوتر نرخرید زیرا ارزان میشود؛ بازار رونق خود را از دست داد وتا قبل از انتخابابت ریاست جمهوری نیز سایه سنگین این حرف غیر کارشناسی بر روی بازار وجود داشت. بنابراین مردم در انتظار کاهش قیمت بودند. حال که دولت تغییر کرده و تیم جدیدی روی کار آمده اند نیز خریداران و وارد کننده دست نگه داشته زیرا برای آنها وضعیت ارز گنگ و مبهم است و مشخص نیست قرار است دلار 2500 تومان باشد یا همین نرخهای فعلی مناسب است . این اختلاف 600 الی 700 تومانی قیمت دلار ازاد و مبادلهای در قیمت یک لبتاب یا گوشی بسیار تأثیر گذار است.

میرمهدی با بیان اینکه منتظریم ببینیم قولهای 100 روزه و 15 روزهای که دولت برای تعیین تکلیف وضعیت اقتصادی کشور داده چگونه محقق می شود، تصریح کرد: البته درست است که کاهش قیمت دلار خوب است ولی مهمتر از همه این است که  قیمتها تثبیت شود زیرا در این شرایط است که همه اصناف تکلیف خود را میدانند و نگران نوسانات ثانیهای دلار نیستند.

وی در مورد وضعیت بازار زمانی که دلار نوسانات شدیدی داشت، خاطر نشان کرد: یک فرهنگ بدی که در کشور ما وجود دارد این است که هر کالایی که گران می شود تقاضا برای خرید آن بیشتر میشود، بنابراین در زمان گرانی دلار و نوساناتی که وجود داشت، بازار آیتی دوران خوبی را پشت سر گذاشت و در مقابل وقتی قیمت دلار کاهش پیدا میکند بازار کساد میشود و در حال حاضر نیز امیدواریم قیمت ارز ثابت شده تا تکلیف همه مشخص شود و بالا یا پایین رفتن آن خیلی اهمیت ندارد.

**بازار مواد غذایی

کاهش مشتری و حجم خرید مردم و تآثیر آن درهر چیزی که گران شود شاید بتوان خرید آن را به تعویق انداخت و یا از خرید آن صرف نظر کرد، اما مواد خوراکی چیزی است که هر چقدر هم گران شود، همچنان مردم مجبورند خرید کنند اما تأثیری که گرانی داد این است که حجم خرید کاهش پیدا میکند البته کاهش خرید فقط مربوط به مردم نیست بلکه فروشگاههانیز به تناسب میزان خرید خود و سفارشات را کاهش میدهند به نوعی که رضا حسینی یکی از مغازهداران منطقه کریم خان در مورد کاهش تعداد مشتریان خود گفت: درست است که مدتی است قیمتها افزایش پیدا نکرده ولی زمانی بود که هر روز قیمتها گرانتر از روز قبل میشد و همین مسئله باعث شد میزان خرید مردم کاهش پیدا کند به نحوی که اگر کشی پیش از این چند بسته مواد شوینده و یا مواد لبنی مثل پنیر خریداری میکرد با صرفه جویی میزان خرید خود را کاهش داد. این روند در حال حاضر نیز ادامه دارد.
وی با بیان اینکه گران شدن قیمت ها و کاهش تعداد مشتریان، میزان خرید و سفارش ما را نیز برای برخیکالاها کاهش داده به نوعی که برخی کالاها را ماهانه یک بار سفارش خرید میدهیم و در حال حاضر برخی از اجناس در مغازه وجود دارد که از یک ماه گذشته است.در این شرایط تنها باید دید چه برنامههای اقتصادی قرار است از سوی دولت جدید ارائه شود البته بعید است کاهش قیمتی رخ ندهد ولی حداقل ثبات قیمتی ادامه داشته باشد و مردم هر روز با قیمتهای جدید روبهرو نشوند.

کاهش حجم خرید تنها مربوط به سوپر مارکتها نیست بلکه در فروشگاه مواد پروتئینی نیز این مسئله کاملا مشهود است، زیرا وقتی وارد یکی از این فروشگاهها شدم تنها یک مشتری در آن حضور داشت و صاحب مغازه با چهره شکسته و خستهای که داشت، گفت: زمانی روزانه سه تا 4 گوسفند از کشتارگاه میآوردیم اما به توجه به اینکه قیمت گوشت افزایش پیدا کرده، روزی یک گوسفند بیشتر نمی آوریم زیرا اگر زمانی مردم 4 الی 5 کیلو گوشت میخریدند الان این میزان به 2 کیلو کاهش پیدا کرده و یا اگر همان 4 کیلو را خریداری کنند دو الی سه ماه آینده برای خرید مجدد اقدام میکنند.

*کاهش خرید مردم از سوپر مارکتها و نبود هیجان خرید

سعید درخشانی در مورد کاهش میزان خرید از سوپر مارکت ها و روند خرید و فروش اظهار داشت:اینکه یک سوپر مارکت چه میزا خرید دارد مشخص نیست ولی آنچه مسلم است کاهش میزان خرید مردم به دلی گرانی و تورم است. در حال حاضر اندکی افت فروش سوپر مارکته رخ داده دلیل آن نیز افزایش قیمت ها است.

وی در مورد اثر ارز در کاهش خرید مردم گفت: فروش اجناس خارجی در سوپر مارکت ها اندک است و در مورد کالا های داخلی نیز اگر مواد اولیه کالا هایی که از کارخانهها به فروش می رسد، گران شده باشد، به تبع قیمت محصول نهایی نیز توسط کارخانه ها افرایش می یابد که این همان گرانی است که در حال حاضر منجر به کاهش سطح خرید مردم شده است.
رئیس اتحادیهسوپر مارکتها در پایان با اشاره به اینکه روند خرید و فروش در بازار آرام بوده و هیجانی برای خرید وجود ندارد، نسبت به بهبود شرایط اظهار امیدواری کرد.

**بازار خودرو

یکی از بازارهای مهم و البته قابل توجه برای مردم، بازار خودرو است لذا هر اتفاقی که به روند قیمت و تولید این کالا مربوط باشد برای مردم جذاب و خواندنی است. در حال حاضر که در دولت جدید رویکرد حمایت از تولید و همچنین منطقی کردن قیمتها است بازار خودرو نیز همانند سایر بازارها با نوعی رکود روبهرو است. دلیل این رکود نیز توقع بازار به کاهش قیمت و همچنین بلاتکلیفی قیمتگذاری برخی خودروها است.
بر اساس این گزارش، تغییرات مدیریتی شرکت های خودروساز موجب امیدواری مردم به بازار و کاهش قیمتها شده و در نتیجه تمایل چندانی به خرید خودرو آن هم در شرایط فعلی وجود ندارد.

*اثر نوسانات دلار در هفته جاری مشخص میشود

در این شرایطی که بازار خودرو با |آن روبه رو است، حسن زمانی افشار در مورد قیمت خودرو در چند روز گذشته که تا حدی نرخ دلار کاهش پیدا کرده بود، اظهار داشت: با وجود برخی شایعات مبنی بر کاهش قیمت خودرو هم راستای کاهش قیمت دلار باید بگویم بازار واکنش جدی به این موضوع  نشان نداد.

وی با اشاره به اینکه در حال حاضر فقط خودروهای وارداتی باکاهش 5 درصدی قیمت روبه رو شدهاند، افزود: خودروهای داخلی هنوز با کاهش محسوس قیمت روبه رو نشدهاند. البته با آغاز سال تحصیلی و کاهش سفرهای تابستانی احتمال کاهش قیمت خودروهای داخلی دور از ذهن نیست و باید این نوسانات قیمت را طی روز های آینده در بازار خرید و فروش شاهد بود.

رئیس اتحایه فروشندگان و نمایشگاهداران اتومیبیل در تحلیلی که در پایان هفته گذشته از بازار خودرو داشت، بیان کرد: دلار در پایان هفته گذشته یعنی روز چهارشنبه با 170 تومان افزایش به قیمت 3 هزار و 100 تومان رسید اما همچنان تمایلی به خرید  انواع اتومبیل داخلی وجود ندارد.
 

زمانی افشار بیان اینکه امید کاهش قیمت خودرو در هفته جاری دور از ذهن نیست، گفت: در هفته آینده نوسانات قیمت دلار آثار خود را در بازار خودرو نشان خواهد داد.
با توجه به گفته های زمانی افشار اگر کاهش قیمتی در بازار خودرو های داخلی رخ دهد تا  حدی متأثر از کاهش نیاز مردم به وسیله نقلیه به دلیل پایان تعطیلات تابستانی است و نوسانات ارزی نیز شاید در هفته جاری اثر خود را بر بازار نشان دهد.

*انتظار برای عینی شدن وعدهها

با توجه به شرایطی که از سوی فعالان 4 بازار اصلی، موبایل و کامپیوتر، لوازم خانگی، خودرو و مواد خوراکی تشریح شد، نشان میدهد برنامهها و تصمیماتی که از سوی دولت جدید برای اقتصاد کشور بیان می شود، در ذهن مردم اثر گذاشته و هم به نوعی منتظر تغییر و یا کاهش قیمت ها هستند و به همین دلیل نسبت به خرید تمایل نشان نمیدهند. البته شاید یکی از مسائل تأثیر گذار در بازارهای مختلف نرخ ارز باشد که در حال حاضر بازار ارز در حدود 4 ماه اخیر با نوسان کم به خصوص نوسان رو به پایین روبه رو بود. مهمترین عامل تأثیر گذار در نوسان قیمت ارز و سکه اخباری بود که از گوشه و کنار در مورد مسائل و روابط سیاسی ایران با سایر کشور های دنیا و همچنین مسئله تحریمها، شنیده می شد.

در این وضعیت پیش بینی بازار و مردم، کاهش بیشتر قیمت بود و بر اساس همین تحلیل خرید و فروش در بازارهای مختلف با حدی متوقف و تنها برخی ضروریات مردم برطرف می شد. البته روندی که این روزها شاهد آن هستیم به نظر برخی از فعالان بازار کشور، به دلیل نبود کالا و به تناسب آن افزایش قیمت است که تنها با رفع موانع واردات و ترخیص کالاها و یا حل مشکلات بانکی برطرف می شود.
با توجه به همه این جوانب باید منتظر تأثیر عینی صحبتها و وعدههایی که برای حل مشکلات اقتصادی و بهبود روابط بینالمللی داده شده بود تا پس از آن اثر واقعی اخباری که وجود دارد را به عینه دید.