دستورالعمل نحوه واگذاری سرمایه گذاری غیربانکی موسسات اعتباری

بانک مرکزی در بخشنامه شماره 02.317016 مورخ 24 اسفند ماه سال جاری موارد زیر را ابلاغ کرد:

به موجب بند (الف) تبصره ماده (17) «قانون رفع موانع تولید رقابتپذیر و ارتقای نظام مالی کشور»، در مواردی که بانک یا مؤسسه اعتباری غیربانکی حسب مورد به تأیید بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران یا سازمان بورس و اوراق بهادار اقدامات لازم برای واگذاری داراییهای موضوع آن ماده را انجام داده ولی به عللی خارج از اراده بانک یا مؤسسه اعتباری، واگذاری آن ممکن نشده باشد، از شمول مجازاتهای مقرر در ماده مذکور مستثنی میباشد. بر همین اساس و به منظور ایجاد سازوکار واحد برای اجرای بند (الف) تبصره ماده (17) قانون یاد شده، «دستورالعمل نحوه واگذاری سرمایهگذاری غیربانکی مؤسسات اعتباری» تدوین و در جلسه مورخ 2‏/12‏/1402 کمیسیون مقررات و نظارت موسسات اعتباری بانک مرکزی مورد تأیید واقع شد. شایان ذکر است، از تاریخ ابلاغ این بخشنامه، مفاد دستورالعمل موصوف، ملاک تصمیمگیری در خصوص اعمال مجازاتهای مقرر در ماده (17) «قانون رفع موانع تولید رقابتپذیر و ارتقای نظام مالی کشور»، میباشد. اهم مفاد دستورالعمل حاضر به شرح زیر است:

1- شرایط و تشریفات واگذاری سرمایهگذاری غیربانکی مؤسسات اعتباری در شرکتهای پذیرفتهشده در بازار سرمایه، تابع ضوابط و مقررات حاکم بر بازار سرمایه میباشد.
2- واگذاری سرمایهگذاری غیربانکی مؤسسه اعتباری در شرکتهایی که در بازار سرمایه پذیرفته نشدهاند، باید از طریق مزایده صورت پذیرد.
3- تعیین قیمت پایه سرمایهگذاری غیربانکی مؤسسه اعتباری در شرکتهایی که در بازار سرمایه پذیرفته نشدهاند، باید با مراجعه به کارشناس‏/کارشناسان رسمی شامل کارشناسان کانون کارشناسان رسمی دادگستری یا مرکز وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده قوه قضاییه خارج از مؤسسه اعتباری صورت پذیرد.
4- در واگذاری سرمایهگذاری غیربانکی مؤسسه اعتباری در شرکتهایی که در بازار سرمایه پذیرفته نشدهاند، تعیین قیمت پایهی سرمایهگذاری مزبور توسط کارکنان و سهامداران شرکتهایی که سهام و یا سهمالشرکهی آنها واگذار میشود، ولو آن که کارشناس رسمی باشند، ممنوع است.
5- در واگذاری سرمایهگذاری غیربانکی در شرکتهایی که در بازار سرمایه پذیرفته نشدهاند، مدت اعتبار ارزیابی که توسط کارشناس رسمی انجام شده، حداکثر شش ماه از تاریخ ارزیابی است.
6- واگذاری سرمایهگذاری غیربانکی مؤسسه اعتباری در شرکتهایی که در بازار سرمایه پذیرفته نشدهاند، به صورت نقدی و اقساطی و با اولویت واگذاری نقدی، مجاز است. در صورت واگذاری به صورت اقساطی، پرداخت حداقل ده درصد از قیمت واگذاری به صورت نقدی، الزامی است. مدت بازپرداخت اقساط با لحاظ یک سال دوره تنفس، حداکثر پنج سال است. نرخ سود در واگذاری اقساطی سرمایهگذاری غیربانکی مؤسسه اعتباری در شرکتهایی که در بازار سرمایه پذیرفته نشدهاند، معادل حداکثر نرخ سود مصوب شورای پول و اعتبار برای اعطای تسهیلات در قالب عقود غیرمشارکتی میباشد.

7- مؤسسه اعتباری باید حداقل چهار بار در سال، نسبت به برگزاری مزایده برای واگذاری سرمایهگذاری غیربانکی در شرکتهایی که در بازار سرمایه پذیرفته نشدهاند، اقدام نماید. فاصله زمانی بین برگزاری هر مزایده با مزایده قبلی همان سرمایهگذاری غیربانکی، حداکثر دو ماه است.
8- انجام حداقل چهار بار عرضهی سرمایهگذاری غیربانکی در شرکتهایی که در بازار سرمایه پذیرفته شدهاند، با فاصله زمانی حداکثر دو ماه در طول یک سال الزامی است مگر آن که در ضوابط و مقررات حاکم بر بازار سرمایه، به نحو دیگری مقرر شده باشد.
9- در صورتی که مزایدهی سرمایهگذاری غیربانکی مؤسسه اعتباری در شرکتهایی که در بازار سرمایه پذیرفته نشدهاند به صورت ارائهی پاکتهای حاوی قیمت و بازگشایی آنها در روز مشخصی باشد، تعیین مهلت ارائهی پاکتهای مزایده در فاصلهی زمانی بیستم اسفند ماه هر سال تا پانزدهم فروردین ماه سال بعد، ممنوع است. برگزاری مزایدهی حضوری در فاصلهی زمانی فوق نیز ممنوع است.
10- واگذاری سرمایهگذاری غیربانکی به سایر مؤسسات اعتباری، شرکتهای تابعهی موسسه اعتباری متبوع یا شرکتهای تابعهی سایر مؤسسات اعتباری ممنوع است؛ همچنان که توثیق سرمایهگذاریهای بانکی‏/غیربانکی مؤسسه اعتباری نزد سایر اشخاص حقیقی و حقوقی اعم از مؤسسات اعتباری و غیر آنها، به استثنای بانک مرکزی، ممنوع میباشد.
11- ارایه گزارش مربوط به جزییات سرمایهگذاریهای غیربانکی واگذار شده ازجمله نام و مشخصات خریدار، قیمت پایه سهام و سهم الشرکه غیربانکی، قیمت واگذاری، شرایط واگذاری و سایر اطلاعات مورد نیاز بانک مرکزی و همچنین فهرست و مشخصات سرمایهگذاریهای غیربانکی که بنا به دلایل خارج از اراده، مؤسسه اعتباری قادر به واگذاری آنها نشده به همراه دلایل عدم امکان واگذاری، هر سه ماه یک بار به بانک مرکزی الزامی است.

در پایان، ضمن ایفاد یک نسخه از دستورالعمل موصوف، خواهشمند است دستور فرمایند مراتب به قید تسریع و با لحاظ مفاد بخشنامه شماره 149153‏/96 مورخ 16‏/5‏/1396، به تمامی واحدهای ذیربط آن بانک‏/ مؤسسه اعتباری غیربانکی ابلاغ شده و بر حُسن اجرای آن نیز نظارت دقیق به عمل آید.‏