توانایی اوباما برای لغو تحریم‌های کنگره علیه ایران با چرخش یک قلم

نشریه فارین پالیسی طی گزارشی نوشت: کنگره آمریکا در سه سال گذشته تحریم های سختگیرانه ای را علیه ایران به تصویب رسانده که هدف آنها فلج کردن اقتصاد این کشور و وادار کردن تهران به دست برداشتن از فعالیت های هسته ای اش بوده است.

در هفته های اخیر، گروهی از اعضای کنگره آمریکا و سناتورها درخواست کرده اند که این تحریم ها بدون توجه به مذاکرات هسته ای تهران و واشنگتن، همچنان پابرجا باقی بمانند. اما در این هیاهو و جنجال به راه افتاده، این واقعیت فراموش شده است که اوباما قادر است این اقدامات را با چرخش یک قلم لغو نماید.

این گزارش افزود: تحریم های فعلی، سرمایه گذاری خارجی در بخش انرژی ایران را به شدت محدود ساخته  و مجازات هایی را برای موسسات مالی خارجی طرف همکاری نفتی با بانک مرکزی ایران تعیین کرده است. تحریم ها همچنین بانک های سراسر جهان را ناگزیر ساخته است تا بیش از 50 میلیارد دلار از پول های ایران را بلوکه کنند.

در ماه جولای، مجلس نمایندگان آمریکا تحریم های جدیدی را به تصویب رساند که هدف آن به صفر رساندن صادرات نفت ایران است. مصوبه مشابهی نیز احتمالا تا پیش از پایان ماه جاری میلادی در سنا مطرح خواهد شد.

این اقدامات مشکلاتی را برای اقتصاد ایران به وجود آورده و موجب کاهش ارزش پول ملی این کشور شده است. اکنون سوال اینجاست که آیا این تحریم ها پابرجا باقی خواهند ماند؟ کنگره می تواند پیش نویس هر تحریمی را که می خواهد آماده کند، اما کاخ سفید نقش اصلی را در میزان سختگیری اعمال شده بر علیه ایران دارد. مصوبه تحریم بانک مرکزی ایران، به اوباما یک حق «معافیت به دلایل امنیت ملی» را اعطا می کند که به موجب آن، رئیس جمهور آمریکا می تواند این تحریم ها را کاهش دهد یا به کلی لغو نماید.

یک مقام ارشد دولت اوباما در این باره گفت: «تحریم ها بیشترین اختیارات را به رئیس جمهور می دهد...آنها از ابتدا اینگونه طراحی شده اند.»

کنگره تلاش کرده است تا استفاده از این اختیارات و معاف نمودن را تا حد ممکن برای کاخ سفید دشوار سازد. برای مثال،  به منظور لغو تحریم ها علیه بانک مرکزی ایران، دولت آمریکا باید به صورت کتبی تصدیق نماید که اجرای کامل تحریم ها بر منافع امنیت ملی آمریکا صدمه خواهد زد. معاف ساختن ایران از تحریم ها که هرگز کاخ سفید از آن استفاده ننموده است، در صورت اجرا باید هر 120 روز یکبار تمدید شود. نمایندگان با قرار دادن این بند در مصوبه تحریم ها تلاش کرده اند تا کاخ سفید را برای برداشتن تحریم ها هر 4 ماه یکبار با یک دعوای سیاسی داغ مواجه کنند.

بر اساس این گزارش کاخ سفید تاکنون تمایل خود برای دعوای سیاسی با کنگره بر سر تحریم ها را نشان داده است. دولت اوباما ابتدا رایزنی هایی را علیه تصویب تحریم بانک مرکزی ایران انجام داد و استدلال نمود که این تحریم ها ثبات سیستم مالی جهانی را تهدید می کند. هفته گذشته، وندی شرمن، نماینده آمریکا در مذاکرات هسته ای با ایران از کنگره خواست تا از وضع تحریم های جدید علیه ایران در حین ادامه مذاکرات با ایران دست بردارد.

بر اساس طرحی که با همکاری اعضای سنا تهیه شده است، مجازات هایی را علیه شرکت های طرف همکاری با بخش های کشتیرانی، ساخت و ساز و پتروشیمی ایران اعمال می کند.

در حال حاضر، دولت آمریکا تمامی توجه خود را معطوف نحوه واکنش به نرمش ایران برای حل پرونده هسته ای برای اولین بار در ده سال گذشته کرده است. شرمن و دیگر مقامات آمریکا هفته گذشته نسبت به دور جدید مذاکرات هسته ای با ایران و خط مشی جدید این کشور در این گفتگوها ابراز خوش بینی کردند.

به گفته یک مقام ارشد دولت اوباما، اکنون کاخ سفید در حال بررسی اقدامات اعتماد سازی است که می تواند منجر به آزادسازی تمام یا بخشی از پول بلوکه شده ایران و صدور اجازه خرید قطعات هواپیما به این کشور شود.

اما در شرایط فعلی، سخن گفتن از کاهش تحریم ها موجب برانگیخته شدن انتقاداتی از سوی نمایندگان هر دو حزب رقیب در آمریکا می شود.

آن چه مسلم است رئیس جمهور آمریکا برای کاهش یا لغو تحریم ها علیه ایران، نیازی به اجازه خواستن از نمایندگان ندارد. حداقل در حال حاضر، قدرت تصمیم گیری در مورد اقدامات آینده در دستان گاخ سفید است، نه کنگره آمریکا.