بانک‌ها "پارک پول" شده‌اند/ زمان تغییر نرخ سود بانکی نیست

عبدالناصر همتی  درباره تصمیم دولت برای تغییر نرخ سود بانکی اظهار داشت: راجع به تغییر نرخ سود بانکی تا کنون هیچ بحثی مطرح نشده است؛ حداقل میتوانم بگویم که بنده از این موضوع اطلاعی ندارم.

مدیرعامل بانک ملی ضمن تأکید بر اهمیت نرخ سود بانکی، افزود: به همین راحتی نمیتوان درباره نرخ سود بانکی تصمیم گرفت؛ نرخ سود بانکی تیغ دو لبه است و اگر به دو طرف توجه نشود با مشکل جدی مواجه می شویم.

* ضرورت توجه به کاهش تورم انتظاری در تعیین نرخ سود بانکی

این مقام مسئول در سیستم بانکی ادامه داد: اگر نرخ سود بانکی را مطابق با تورم تعیین کنیم با توجه به اینکه الان تورم بالاست باید این نرخ را افزایش دهیم؛ البته باید توجه داشت که تورم مهم نیست بلکه تورم انتظاری حائز اهیمت است برهمین اساس باید دید که ظرف یک سال آینده تورم انتظاری در جامعه چه میزان است.

وی با بیان اینکه گزارشهای بانک مرکزی حکایت از کاهش تورم انتظاری در جامعه دارد، تصریح کرد: در خبرها هم البته اعلام شد که رشد نرخ تورم متوقف شده و به سمت نزولی در حال حرکت است مفهوم این گزارشها کاهش نرخ تورم در آینده است بنابراین تورم انتظاری هم در حال کاهش بوده به همین منظور در این شرایط بالا بردن نرخ سود بانکی معنا پیدا نمی کند.

همتی تأکید کرد: در گام اول برای تعیین نرخ سود بانکی باید نرخ تورم انتظاری یک سال آینده را مورد بررسی قرار دهیم. اگر در اینباره تشخیص درست باشد بعد می توان درباره نرخ سود تصمیم درست اتخاذ کرد.

این فعال بانکی در همین ارتباط به سپردهگذاران بانکی نیز اشاره کرد و افزود: در حالی که خیلی ها میگویند الان سپردهگذاران بانکی ضرر میکنند  بنده معتقدم ممکن است بخشی از سپردهگذاران که تنها منبع درآمدیشان این محل است و به صورت بلند مدت پولهایشان را نزد بانکها نگه میدارند با توجه به بالا بودن تورم سود منفی گرفته باشند.

* بانکها "پارک پول" شدهاند/ سپردهگذاران کوتاه مدت بیشترین سود را میبرند

وی ادامه داد: اما باید توجه داشت عمده منابعی که الان در بانکها در حال گردش هستند منابع کوتاه مدت محسوب می شوند حتی منابعی که تحت عنوان بلند مدت در سیستم بانکی نگه داری می شود با برخی از مجوزها می تواند به کوتاه مدت تبدیل شود یعنی اگر از این حسابها برداشت شود جریمهای برای سپرده گذار تعلق نمی گیرد. این به مفهوم این است که بانکها هم اکنون به پارک پول تبدیل شدهاند.

مدیرعامل بانک ملی تصریح کرد: بنده اسم این عملیات را سپردهگذاری نمیگذارم بلکه معتقدم هم اکنون گروهی به پارک پول در بانکها می پردازند. در این حالت 20 الی 22 درصد که در بانکها به سپردهها پرداخت میشود خیلی هم زیاد است چراکه عملاً هزینه بانک افزایش یافته و افراد هم در این پارک پول در مواقعی که نیاز به استفاده از پولشان دارند پول را از بانک خارج کرده و بعد از اینکه نیازشان رفع شد مجدد پول را به بانک بر می گردانند.

همتی با بیان اگر تورم انتظاری و پارک پول را کنار بگذازیم باید به این نکته توجه کنیم که افزایش قیمت نرخ سپردهها موجب افزایش قیمت تمام شده بانکها می شود، گفت: باتوجه به نرخ سپرده قانونی و سایر هزینه که بر بانکها مترتب است نرخ سود تسهیلات بانکی به شدت افزایش پیدا می کند بنابراین طرف تسهیلات گیرنده که نیازمند تأمین پروژههای تولیدی خود است بر اساس نرخ تورم فعلی باید محاسبات خود را انجام دهد و در این حالت ممکن است پروژههای وی از سودآوری خارج شود.

* صحبت از تغییر نرخ سود بانکی زود است/ عواقب افزایش نرخ سود برای رشد تولید

این مقام مسئول در سیستم بانکی البته این نکته را هم مورد اشاره قرار داد که افزایش نرخ سود بانکی در عین حال موجب توقف رشد تولید می شود و در ادامه تأکید کرد: بنده الان به خودم اجازه نمیدهم که بگویم نرخ سود بانکی باید به سمت 30 درصد حرکت کند و از سوی دیگر نمی گویم که باید این نرخ به 15 درصد کاهش پیدا کند؛ معتقدم الان در شرایطی هستیم که وضعیت کشور در یک موقعیت جدید قرار گرفته و مسئولان دولت در حال سر و سامان دادن وضعیت اقتصاد کشور هستند و همچنین در فضای بین المللی مذاکراتی در حال انجام است که موجب شده جو عمومی خوبی در جامعه ایجاد شده و باید کمک شود مسائل عمومی کشور حل شود.

وی ادامه داد: در شرایطی که فضای عمومی کشور مثبت شده صحبت کردن از تغییر نرخ سود بانکی بدون آنکه توجه جدی به وضعیت یک سال آینده کشور داشته باشیم زود است؛ در عین حال باید توجه داشت که اینکه دوستان در دولت و بانک مرکزی می گویند درباره نرخ سود بانکی مذاکره خواهد شد به مفهوم تغییر نیست ممکن است به نتیجه برسند همین نرخ باشد شاید هم افزایش یا کاهش پیدا کند.

مدیر عامل بانک ملی صراحتاً گفت: در حال حاضر کسی به فکر نیست که نرخ سود با کدام تورم (تورم فعلی یا تورم انتظاری که بنظر بنده باید تورم انتظاری مورد توجه باشد) باید تعیین شود و از طرف دیگر تأثیر تغییر نرخ سود در نرخ تسهیلات و از همه مهمتر شرایط بانکها در تغییرات مورد اشاره مغفول مانده است. بانکهایی که تسهیلات را با نرخ پایینترین پرداخت کردهاند اگر الان بخواهند نرخ سود را افزایش دهند دچار شکاف اساسی دخل و خرجی خواهند شد که البته این مشکل بنگاه داری بانکها هست و باید به آن توجه شود.

* طبق محاسبات اقتصادی سپردهگذاران سود منفی میگیرند

خبرنگار تسنیم گفت: بعد از مستقر شدن تیم اقتصادی دولت وزیر اقتصاد در سخنان متعددی اعلام کرد که سپردهگذاران سود منفی دریافت می کنند و در تودیع و معارفه مدیرعامل بانک ملی نیز صراحتاً گفت که بیش از 40 سال است که سپرده گذاران سود منفی دریافت می کنند. با توجه به صحبتهای شما در خصوص پارک پول می توان گفت که سود منفی سپرده گذار تأیید نمی شود؟

این مقام مسئول در سیستم بانکی تصریح کرد: من نگفتم قبول ندارم؛ در محاسبات اقتصادی یک اقتصاددان می گوید نرخ سود منفی است به هر حال وقتی ما می گوییم نرخ بهره اسمی منهای تورم می شود نرخ بهره واقعی؛ این تعریفی است که در کتب اقتصاد کلان به دانشجویان درس میدهیم ؛ اگر آقای دکتر طیب نیا با این فرمول نرخ سود منفی را مورد اشاره قرار دادهاند باید بگویم ایشان درست گفتهاند "40 سال است که نرخ بهره بانکی منهای تورم می شود نرخ بهره منفی".

وی اضافه کرد: اما من میگویم این موضوع از دیدگاههای مختلف و در شرایط مختلف تفاوت دارد بعنوان نمونه برای فردی که سپرده کوتاه مدت در سیستم بانکی داشته باشد نرخ فعلی بسیار هم مناسب است. اصل بحث منفی بودن سود بانکی از نظر محاسبات اقتصادی درست است اما باید زاویه نگاه و اینکه در شرایط فعلی اصلاح آن چه تأثیراتی دارد هم مد نظر قرار گیرد.