آینده بورس در چند پرده

نخست به این دلیل که هرگاه در مسیر صعودی قرار گرفته برخی از دستاندازها مانع از پایداری در مسیر صعودی شده است.از ریسکهای بیرونی و بیاعتمادی حاکم بر بازار گرفته تا گره قیمتگذاری دستوری که مانند دیواری سد راه ورود پول به بورس شده است . طبیعتا در چنین شرایطی نمیتوان انتظار داشت بازار سهام کارکردهای طبیعی خود را پیاده کند. بررسی عملکرد بورس بعد از مرداد ۹۹ نشان میدهد؛عوامل مذکور باعث شده تا سهامداران نوپا انگیزه جدی برای ورود به تالارشیشهای نداشته باشند.

بازار سهام در سالهای اخیر مصائب زیادی را متحمل شده است؛ از افزایش نرخ بهره و مصوبات گاه و بیگاه در خصوص قیمت فروش بنگاههای تولیدی همگی عواملی بودند که توانستند کارکردهای بازار سهام را مختل کنند. علاوه بر این موضوعات بورس ۱۴۰۳ را با پس لرزههای تنشهای سیاسی کشور آغاز کرد. بررسیها حکایت از آن دارد که از ابتدای ۱۴۰۳ شاخص سهام ۱۴ روز مثبت و ۱۲ روز منفی را پشت سرگذاشته است.این در حالی است که بر اساس پیشبینی کارشناسان بورسی، بازار نماگرهای سهامی میتوانستند فروردین جذابی را رقم بزنند. اما بر اساس آنچه گفته شد؛عوامل مختلفی دست به دست هم دادند تا بازار سهام عملکردی بهتر از حدود ۳درصدی کسب نکند.اما دماسنج اصلی بورس با توجه به اینکه در هفته دوم اردیبهشت متزلزل ظاهر شد؛ مجددا با تردیدهای جدیدی محاصره شده است.

از واقعیات تا انتظارات

اما بازار سهام سومین هفته معاملاتی اردیبهشت را با یک روز کاری کمتر چگونه پشت سر خواهد گذاشت؟ در همین رابطه محمد غفوری کارشناس بازار سرمایه در گفتوگو با «دنیایاقتصاد» ضمن اشاره به وضعیت بازار سهام اظهار کرد: اکنون سرمایهگذاران با ابهامات بیشماری در مورد روند بازار سهام مواجه هستند.آیا قیمتگذاری دستوری بازهم میتواند بازار سهام را تهدید کند؟ مباحث مرتبط با مالیات به کجا ختم میشود؟ آیا سیاستگذار برای جبران کسری خود ممکن است بورس را دستاویز مشکل خود کند؟ این پرسشها عملا نشان میدهد؛بدونشک تمامی فعالان بازار سهام در این روزها به جای تمرکز بر تحلیلهای بنیادی با مجموعهای از بلاتکلیفیها دست به گریبان هستند.

در هفتهای که گذشت حال و روز قیمتها در بازار سرمایه خوب نبود. در طول این هفته بسیاری از نمادهای بازار و کوچک در مدار نزولی حرکت کردند. گام برداشتن در این مسیر تاثیر بسزایی بر ذهنیت فعالان خرد بازار سهام نسبت به رونق معاملات روزهای آتی گذاشته است. یکی از موضوعات مهم که باعث شده تا بازار با خروج ۴۵۷۲میلیارد تومانی پول مواجه باشد دقیقا به بلاتکلیفیهای حاکم بر بازار بازمیگردد.در واقع معلق ماندن سرنوشت بازارهای موازی و چشمانداز مبهم وضعیت سیاسی کشور همراه با ریسکهای قانونی منجر به تداوم بیاعتمادی سهامداران به بورس شده است.بر این اساس انتظار میرود که بورس در هفته جاری متاثر از این موضوعات به روند فرسایشی خود ادامه دهد.اما به طور کلی سناریوهای مختلفی برای روند آینده بازار سهام میتوان تعریف کرد که نقش ریسکهای سیاسی را در سناریوهای مختلف نباید نادیده گرفت.

به گفته این کارشناس وقتی وضعیت متغیرهای اثرگذار بر بورس مجهول است؛نمی‎توان انتظار رونق بورس همراه با آرامش را داشت.اما با همه این اوصاف دو سناریوی بورسی قابل تامل است.اگر بخواهیم شاخص از منظر قیمتی بازار را مورد بررسی قرار دهیم، وضعیتهای رکودی بازار طی سالهای ۸۳، ۹۲و ۹۹ نشان میدهد هرگاه بازار توانسته بالای سقف شرایط رکودی این سالها تثبیت شود، هیچ وقت زیر محدودهای که توانسته سقف دوره رکودی خود را بشکند، نوسان نداده است.به بیانی دیگر بازار تا زمانی که بالای سقف شکسته شده خود قرار دارد وارد وضعیت انباشت شده است. در چنین وضعیتی سهامداران حقوقی به بازار ورود پیدا کردهاند.دوران رکودی هم میتواند با ورود سرمایهگذاران بزرگ که عمدتا حقوقی هستند گره بخورد.اما یکی از موضوعات قابل تامل در این است که تجربه بازار سهام در زمان نزدیک به انتخابات ریاست جمهوری نشان میدهد که معمولا ۸-۷ماه قبل از انتخابات دوره دوم ریاست جمهوری رشد بازار رقم خورده است.

با قرار گرفتن در چنین شرایطی میتوان امید داشت که موتور محرک بورس استارت بخورد و فضای مطلوبتری را در بازار سرمایه مشاهده کنیم. اما در کوتاهمدت بازارسهام را چه میشود؟ بورس تا زمانی که از منظر ارزش معاملات بالای سطح ۶هزار میلیارد تومان تثبیت نشود؛سیگنالی مبتنی بر آغاز روند صعودی مخابره نخواهد شد.البته این مهم منوط به این است که افزایش ارزش معاملات خرد پایدار باشد. بارها دیده شده است که ارزش معاملات خرد به صورت مقطعی و روزانه جهش یافته است اما به دلیل اینکه پایداری در این مسیر نشان نداده است مجددا به سطوح پایین سقوط کرده است.در هفته گذشته میانگین ارزش معاملات خرد عدد ۳۲۹۱ میلیارد تومان را ثبت کرد که کاهش ۲۶درصدی را نسبت به هفته اول اردیبهشت نشان میدهد. وضعیت فوق گویای این است که شرایط کنونی نمیتواند نویدبخش ورود پول قدرتمند در کوتاهمدت به بازار سهام باشد.

افت قابلتوجه ارزش معاملات زنگ خطری برای تداوم روند منفی بازار محسوب میشود از این رو بهنظر میرسد که در روزهای پیشرو احتمالا همچنان فضا برای سرمایهگذاری جذاب نباشد. در شرایط کنونی شاید بتوان یکی از دلایل مهم بیرغبتی ورود پول را در ارزش معاملات زیر ۶هزارمیلیارد تومانی یافت. این کارشناس افزود: واقعیت بورس با آنچه از شاخص کل برداشت میشود بسیار متفاوت است.شاخص سهام آنچه در بطن بازار در حال رخ دادن است؛را نشان نمیدهد که ضعف بزرگی محسوب میشود.به همین دلیل به جای شاخص کل باید وضعیت ارزش معاملات خرد را در نظر گرفت. با توجه به شرایط این سنجه آماری باید انتظارات از بورس را تعدیل کرد. اما قیمتها با توجه به سودسازی و ارزندگی در محدوده ارزندهای قرار دارد.سرمایهگذاران میتوانند با نگاه حداقل یکساله به بورس اعتماد کنند. دلیل این رویداد همانطور که در سطور قبل توضیح داده شد به عملکرد ضعیف در بورس منجر شده است.آنهم در شرایطی که افق روشنی پیشروی بازار سهام نیست.برآیند رفتار سهامداران نشاندهنده این واقعیت است که سرمایهگذاران بازار پرریسک سهام را فضای مناسبی برای سرمایهگذاری تلقی نمیکنند.

برخی از کارشناسان بازار سرمایه نیز براین باورند که بازگشت بورس به رونق با توجه به ابهامات کنونی و شرایط واقعی بازارها سناریوی سادهانگارانهای است.بورس تهران نیز از آنجا که به مانند هر بازار مالی دیگر از اخبار و رویدادهای مختلفی اثر میپذیرد نسبت به اخبار و وقایع گوناگون واکنشهای گوناگونی را بروز میدهد. به این ترتیب این بازار هم دستخوش نوسانات گوناگونی است و ورود و خروج پول را به شرایط اثرگذار وابسته میکند.