تحقق اتحاد اوپک‌پلاس با تثبیت بازار جهانی نفت

یکصدوهشتادوهشتمین نشست عادی وزیران نفت و انرژی سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و سیوهفتمین نشست اوپکپلاس امروز (یکشنبه، دوم ژوئن، ۱۳ خرداد) در حالی برگزار میشود که قیمت نفت نسبت به ۲۹ نوامبر ۲۰۲۳ که تاکنون قیمتهای جهانی نفت تقریباً ثابت مانده است؛ برای نمونه، قیمت کنونی دو شاخص نفت خام برنت و دبلیوتیآی آمریکا و سبد نفتی اوپک نسبت به ۶ ماه پیش تنها یک دلار برای هر بشکه نوسان داشته است که این مسئله نشان از دارد از توانایی نسبی اعضای ائتلاف اوپکپلاس برای ثباتبخشی به بازارهای جهانی نفت خام دارد.

سیوششمین نشست وزیران نفت و انرژی تولیدکنندگان عضو اوپک و غیراوپک در حالی به کار خود پایان داد که وزیران نفت و انرژی عضو آن، با هدف بهبود ثبات بازار نفت، بر تداوم توافق «بیانیه همکاری» تأکید کردند.

اعضای اوپکپلاس در این نشست از درخواست الکساندر سیلویرا اولویرا، وزیر معادن و انرژی برزیل، برای الحاق این کشور به منشور همکاری اوپکپلاس از یکم ژانویه ۲۰۲۴ (۱۱ دی ۱۴۰۲) استقبال کردند. در این نشست همچنین بر تعهد مستمر کشورهای شرکتکننده در بیانیه همکاری (DoC) برای تضمین ثبات و تعادل بازار نفت تأکید شد.

تضمین و تعادل در بازار نفت برای تولیدکنندگان بزرگ نفت جهان آنچنان اهمیت داشت که کارگروه وزارتی نظارت بر توافق اوپکپلاس سوم آوریل (۱۵ فروردین ۱۴۰۳) در پنجاهوسومین نشست خود، ضمن بررسی دادههای تولید نفت خام در ژانویه و فوریه ۲۰۲۴، بر پایبندی کل اعضای اوپکپلاس به بیانیه همکاری و سازوکار جبران تخطیها تأکید کرد.

این کارگروه بر ادامه نظارت بر پایبندی کشورهای عضو به برنامه کاهش عرضه که تا پایان سال ۲۰۲۴، مطابق با سیوپنجمین نشست وزیران نفت و انرژی اوپک و غیراوپک (ONOMM) در چهارم ژوئن ۲۰۲۳ توافق شده بود و درعینحال کاهش عرضه داوطلبانه شماری از اعضای ائتلاف اوپکپلاس که در آوریل ۲۰۲۳ و پس از آن نوامبر ۲۰۲۳ و فوریه ۲۰۲۴ اعلام شد، تأکید کرد.

جبران کاهش عرضه اوپک و اوپکپلاس از سوی آمریکا، گویان، کانادا و برزیل

با وجود حمایت همهجانبه اعضای اوپک و اوپکپلاس در بازار نفت، اداره اطلاعات انرژی آمریکا بر این باور است که رهبری رشد تولید نفت در سال ۲۰۲۴ بهدست کشورهای تولیدکننده خارج از ائتلاف اوپکپلاس خواهد بود که سبب جبران کاهش عرضه میشود.

اداره اطلاعات انرژی آمریکا در تازهترین گزارش خود پیشبینی کرده است که رشد کوتاهمدت عرضه جهانی نفت بیشتر از سوی ایالاتمتحده، گویان، کانادا و برزیل خواهد بود و این روند کاهش عرضه داوطلبانه ائتلاف تولیدکنندگان عضو سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و غیراوپک (اوپکپلاس) را جبران میکند.

افزایش عرضه کشورهای خارج از ائتلاف اوپکپلاس در حالی رخ میدهد که شماری از اعضای اوپک و متحدانش در اوایل فوریه با تمدید کاهش عرضه روزانه ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار بشکهای تا پایان سه ماه دوم امسال موافقت کردند. ایالاتمتحده آمریکا، کانادا، برزیل و گویان بیش از ۸۰ درصد از رشد عرضه جهانی را در پیشبینی کنونی اداره اطلاعات انرژی آمریکا به خود اختصاص دادهاند.

براساس آمارهای اداره اطلاعات انرژی آمریکا، تولید نفت اوپکپلاس در سال ۲۰۲۴ روزانه یکمیلیون بشکه کاهش مییابد، درحالیکه عرضه کشورهای خارج از این ائتلاف به رهبری آمریکا روزانه یکمیلیون و ۴۰۰ هزار بشکه افزایش مییابد. تولید نفت اوپکپلاس در سال ۲۰۲۵ روزانه ۹۰۰ هزار بشکه افزایش خواهد یافت، درحالیکه عرضه روزانه کشورهای تولیدکننده خارج از ائتلاف اوپکپلاس یکمیلیون و ۱۰۰ هزار بشکه افزایش خواهد یافت.

این نهاد زیرمجموعه وزارت انرژی آمریکا اعلام کرد که عرضه جهانی نفت در سال ۲۰۲۳، روزانه ۱۰۱ میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه بوده است که انتظار میرود این رقم در سال ۲۰۲۴ روزانه ۴۰۰ هزار بشکه و در سال ۲۰۲۵ روزانه ۲ میلیون بشکه افزایش یابد. بر اساس این گزارش، تولید نفت آمریکا در سال ۲۰۲۳ به ۱۳ میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه در روز رسید و انتظار میرود امسال روزانه ۴۰۰ هزار بشکه و در سال ۲۰۲۵ روزانه ۸۰۰ هزار بشکه افزایش یابد.

تخطی عراق و قزاقستان از برنامه کاهش تولید

پنجاهوسومین نشست کارگروه مشترک وزارتی نظارت بر توافق ائتلاف تولیدکنندگان عضو اوپک و غیراوپک (اوپکپلاس) سوم آوریل ۲۰۲۴ (چهارشنبه، ۱۵ فروردین) از طریق ویدئوکنفرانس برگزار شد. کارگروه وزارتی نظارت بر توافق اوپکپلاس ضمن بررسی دادههای تولید نفت خام در ماههای ژانویه و فوریه ۲۰۲۴ بر پایبندی کل اعضای اوپکپلاس به بیانیه همکاری و سازوکار جبران تخطیها تأکید کرد. این کارگروه از تعهد عراق و قزاقستان برای دستیابی به پایبندی کامل و جبران تخطی از سهمیههای تولید تعیینشده استقبال کرد.

کارگروه وزارتی نظارت بر توافق اوپکپلاس همچنین از تصمیم روسیه مبنی بر کاهش عرضه داوطلبانه در سه ماه دوم سال ۲۰۲۴ بر اساس تولید بهجای صادرات، استقبال کرد.

کشورهای عضو ائتلاف اوپکپلاس که در ماههای ژانویه، فوریه و مارس ۲۰۲۴ مازاد عرضه داشتند، برنامههای دقیق جبران تخطیها را تا ۳۰ آوریل ۲۰۲۴ به دبیرخانه اوپک ارائه خواهند کرد.

این کارگروه بر ادامه نظارت بر پایبندی کشورهای عضو به برنامه کاهش عرضه که تا پایان سال ۲۰۲۴، مطابق با سیوپنجمین نشست وزیران نفت و انرژی اوپک و غیراوپک (ONOMM) در چهارم ژوئن ۲۰۲۳ توافق شده بود و درعینحال کاهش عرضه داوطلبانه شماری از اعضای ائتلاف اوپکپلاس که در آوریل ۲۰۲۳ و پس از آن نوامبر ۲۰۲۳ و فوریه ۲۰۲۴ اعلام شد، تأکید کرد.

افزایش ۲.۲۵ میلیون بشکهای تقاضای جهانی در سال جاری میلادی

بر اساس تازهترین گزارش ماهانه دبیرخانه اوپک (آوریل)، تقاضای جهانی نفت خام برای سال ۲۰۲۴ با روزانه ۲ میلیون و ۲۵۰ هزار بشکه افزایش همراه خواهد بود. مجموع تقاضای نفت جهان برای سال ۲۰۲۴ روزانه ۱۰۴ میلیون و ۴۶۰ هزار بشکه پیشبینی شده، درحالیکه این رقم در برآورد گزارش ماه مارس روزانه ۱۰۵ میلیون و ۵۷۰ هزار بشکه بوده است. اوپک در گزارش ماهانه خود همچنین پیشبینی کرد تقاضای جهانی نفت در سال ۲۰۲۵، روزانه یکمیلیون و ۸۵۰ هزار بشکه افزایش یابد و به مجموع ۱۰۶ میلیون و ۳۱۰ هزار بشکه در روز برسد.

منابع آگاه از احتمال تداوم کاهش تولید نفت اعضای سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و متحدانش (اوپکپلاس) پس از ماه ژوئن خبر دادند، در همین حال سه منبع اعلام کردند که اوپکپلاس ممکن است در صورت افزایشنیافتن تقاضای نفت، کاهش داوطلبانه روزانه ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار بشکهای تولید نفت خود را پس از ماه ژوئن هم ادامه دهد؛ هرچند مذاکرات رسمی اعضای این ائتلاف هنوز آغاز نشده است.

اوپکپلاس از اواخر سال ۲۰۲۲، همزمان با افزایش تولید ایالاتمتحده و دیگر تولیدکنندگان غیرعضو و نگرانی درباره تقاضا بهدلیل دست و پنجه نرم کردن اقتصادهای بزرگ جهان با افزایش نرخ بهره بانکی، برنامه کاهش تولید نفت خام را اجرا کرده است.