پاشنه آشیل اقتصاد ایران

بر همین اساس شاهد قطع برق صنایع و چاههای کشاورزان هستیم که همین موضوع انتقاد نمایندگان را به دنبال داشت. مصطفی نخعی، عضو کمیسیون انرژی تاکید کرد: ناترازی انرژی عملا به پاشنه آشیل بسیاری از روندهای اقتصادی و تولیدی کشور تبدیل شده است. مهرداد لاهوتی اما میگوید قطعی برق حدود ۶ تا ۷میلیارد دلار به صنایع خسارت وارد کرده و برای برونرفت از ناترازی برق به ۲۵میلیارد دلار نیاز داریم. رحمتالله نوروزی نیز تاکید میکند که قطعی ۶ساعته برق به کشاورزی و تولید لطمه وارد میکند.

ناترازی انرژی یکی از مسائل و مشکلاتی است که با رسیدن به فصل سرما و گرما به اوج خود میرسد. این مهم همواره از سوی نمایندگان مجلس پیگیری میشود و یکی از نخستین دستورکارهای مجلس دوازدهم نیز به همین موضوع اختصاص داشت. مجلس دوازدهم در ماه ابتدایی فعالیت خود در جلسه 20 خرداد و 30 خرداد ماه به ترتیب ناترازی برق و آخرین وضعیت تولید بنزین و گازوئیل را با حضور وزرای نیرو و نفت مورد بررسی قرار داد. ناترازی اساس و بنیاد بسیاری از مشکلات اقتصادی است و یکی از موانع راه تولید محسوب میشود. بنابراین در سال جهش تولید با مشارکت مردمی برطرف کردن این ناترازی از اهمیت بالایی برخوردار است که نیازمند ورود جدی دولت و سرمایهگذاران بخش خصوصی است.

چالش بزرگ اقتصاد کشور

مصطفی نخعی، نماینده نهبندان و عضو کمیسیون انرژی مجلس با اشاره به ناترازیهای موجود در کشور گفت: امروز ناترازی یک چالش بزرگ در اقتصاد کشور است. متاسفانه چند سالی است که ناترازی وارد ادبیات اقتصادی و سیاسی کشور شده است. یک روز شاهد ناترازی گاز هستیم و روز دیگر شاهد ناترازی برق، یک روز ناترازی بنزین را داریم و روز دیگر ناترازی گازوئیل را. او تاکید کرد: ناترازی انرژی در عمل به پاشنه آشیل بسیاری از موضوعات اقتصادی و تولیدی کشور تبدیل شده است. بنابراین اهمیت آن بر کسی پوشیده نیست. برهمین اساس در بعد قانونگذاری در بحث برق طرح مانعزدایی از توسعه صنعت برق را با احکام بسیار دقیق و خوبی در مجلس گذشته آماده کردیم، در صحن به تصویب رساندیم و تبدیل به قانون شد. براساس احکامی که در این قانون پیشبینی شده وزارت نیرو اقداماتی را شروع کرده است.

در این قانون برای توسعه انرژیهای تجدیدپذیر چند حکم خوب آوردیم که شامل احکام تشویقی و هم تکلیفی میشود. این نماینده مجلس ادامه داد: در قانون مانعزدایی از توسعه صنعت برق در بحث راندمان نیروگاهها احکامی را آوردیم. همچنین در بحث بازار بهینهسازی در این قانون به نکاتی اشاره کردیم و در بحث اقتصاد برق مواردی را مطرح کردیم. بنابراین در مجلس قبل قانونگذاری را انجام دادیم. بخشهایی از این قانون عملیاتی شد که بهبودهایی را در بحث رفع ناترازی کشور ایجاد کرده، اما این کافی نیست. نخعی با تاکید بر لزوم نظارت مجلس دوازدهم بر اجرای قانون مانعزدایی از توسعه صنعت برق، اظهار کرد: در مجلس دوازدهم وظیفه، تعهد و موضوعی که باید از بعد نظارتی دنبال کنیم این است که تمامی احکامی که در قانون طرح مانعزدایی از توسعه صنعت برق پیشبینی کردیم به صورت کامل در کشور عملیاتی شود.

هر چه این احکام عملیاتی شود به معنای آن است که ناترازی به میزان قابل توجهی میتواند کاهش پیدا کند. او خاطرنشان کرد: زمانیکه صنایع به سمت نیروگاههای خودتامین بروند، سهم انرژیهای تجدیدپذیر در سبد انرژی کشور افزایش پیدا کند و راندمان نیروگاهها به میزان قابل توجهی افزایش یابد؛ به معنای آن است که ناترازی در حال بهبود پیدا کردن است.این عضو کمیسیون انرژی مجلس تصریح کرد: اما موضوع این است که توجهات عمدتا به سمت تولید است و معمولا از مصرف غفلت میشود. در ماده12 قانون رفع موانع تولید رقابتپذیر، بازار تبادلات و گواهیهای صرفهجویی انرژی را داریم و اینها موضوعاتی است که به لحاظ قانونی در بحث مصرف پیشبینی شده است.

علاوه بر این در قانون برنامه هفتم به ایجاد ساختاری تحت عنوان مدیریت راهبردی انرژی در کشور تاکید کردیم تا یک ساختار منسجم و هماهنگی تشکیل شود که بحث مدیریت مصرف انرژی را کاملا اختصاصی پیگیری کند. نخعی ادامه داد: این مواردی است که پیشبینیهای قانونی آن را در مجلس یازدهم انجام دادیم و در مجلس دوازدهم اگر نیاز به اصلاح قانون باشد باید اصلاحات را انجام دهیم. از سوی دیگر شاید برای حل ناترازی گاز نیاز باشد کاری که در ناترازی برق انجام دادیم را انجام دهیم. یعنی یک قانون جامع، کامل و دقیقی را در این حوزه تدوین و به دستگاههای اجرایی تکلیف کنیم تا به مرور شاهد کاهش ناترازی گاز در کشور باشیم. ما همه ریلگذاریها را انجام دادیم و در مجلس دوازدهم همه هم و غم و تلاشمان را باید بگذاریم تا این قوانین اجرایی شود.

او در خصوص میزان ناترازی برق، گاز و بنزین تاکید کرد: در برق حدود 12 تا 15 هزار مگاوات ناترازی داریم. در گاز نیز ناترازی داریم. در بنزین حدود 15 تا 20 میلیون لیتر در روز ناترازی داریم. این نماینده مجلس در خصوص اینکه چرا شاهد ناترازیها هستیم، گفت: تکالیف قانونی که بر عهده دستگاهها بوده اجرایی نشده است. برای مثال در مورد بنزین هنوز ما یک سند جامع سوخت در کشور نداریم. از سوی دیگر بحث توسعه جایگاههای CNG به عنوان یک سیاست غیرقیمتی مناسب در یک مقطعی خوب پیش رفت، اما کلا رها شد. یا بحث واردات خودروهای کم مصرف یا خودروهای هیبریدی با وجود اینکه دولت تکلیف داشت و مجلس تاکید میکرد، اما در کشور آنطور که باید عملیاتی نشده است. از سوی دیگر در مورد خودروهای فرسوده سالها است که برنامه مشخصی در کشور وجود ندارد.

سالی 1.5 میلیون خودرو وارد ناوگان حملونقل کشور میشود و از سوی دیگر مشاهده نمیکنیم که تحت عنوان از رده خارج کردن یا اسقاط خودروهای فرسوده اقدام خاصی انجام شود. در این شرایط طبیعی است که به این وضعیت دچار شویم.نخعی افزود: زمانیکه در برق و گاز برای مدیریت مصرف اقدامی انجام نمیدهیم و مبحث 19مقررات ملی ساختمان درباره مصرف انرژی را اجرا نمیکنیم، شاهد مصرف بالای انرژی هستیم. این در حالی است که برای مدیریت مصرف انرژی قانون داریم، اما این قوانین به درستی اجرا نشده است. بنابراین آنچه امروز شاهد آن هستیم، محصول بیعملی یا کم توجهی به خیلی از مفاد قانونی و خیلی از اولویتها در گذشته است که باید این مورد در یک جایی متوقف شود. بر همین اساس میگویم که در مجلس دوازدهم وظیفه اصلیمان نظارت است. بنابراین در مجلس تمام تلاشمان را برای عملیاتی و اجرایی شدن این قوانین باید انجام دهیم.

ابر چالش در انتظارمان است

همچنین مهرداد لاهوتی، نماینده لنگرود، با انتقاد از ناترازی انرژی اظهار کرد: اگر به ناترازیها دقت نکنیم در آینده به ابرچالش تبدیل میشوند که میتواند ما را دچار مشکل کند. در اوج مصرف برق، 12 هزار مگاوات ناترازی داریم و در حال حاضر برای مدیریت این ناترازی، برق صنایع را قطع میکنیم. او تاکید کرد: بر اساس گزارش اتاق بازرگانی به دلیل ناترازیهای انرژی در سال 1400 حدود 6 تا 7 میلیارد دلار به صنایع خسارت وارد شده است. از سوی دیگر در حال حاضر و در اوج نشاء شاهدیم که روزی 6 ساعت برق کشاورز را قطع میکنند.

این نماینده مجلس خاطرنشان کرد: بر اساس قانون برنامه هفتم در حال حاضر 93هزار مگاوات تولید برق داریم که میخواهیم به 124هزار مگاوات برسیم. یعنی 30هزار مگاوات باید به تولید برق موجود اضافه کنیم. آیا این امکان با منابع دولتی وجود دارد؟ لاهوتی یادآور شد: بر اساس آمار مرکز پژوهشها برای برونرفت از ناترازی برق باید 15 میلیارد دلار در بخش تولید سرمایهگذاری کنیم همچنین 10 میلیارد هم برای نوسازی دستگاههای فرسوده باید در نظر بگیریم که در مجموع به 25 میلیارد دلار نیاز داریم. اما دولت امکان سرمایهگذاری 25 میلیاردی در صنعت برق را ندارد. او با تاکید بر لزوم استفاده از سرمایهگذاری بخش خصوصی برای حل ناترازی انرژی ادامه داد: در جلسهای که در مجلس برای بررسی ناترازی مصرف برق داشتیم، پیشنهاد دادیم که از توان و ظرفیت بخش خصوصی استفاده کنند و امیدواریم که این اتفاق بیفتد. شاهد احداث کارخانهها و ساختمانها هستیم، بنابراین مصرف در حال افزایش است بر همین اساس شکاف بین تولید و مصرف نیز افزایش پیدا میکند.

تبعات ناترازی بر کشاورزی

رحمتالله نوروزی، نماینده علیآباد کتول در مجلس نیز گفت: طبق قانون، برق چاههای کشاورزان نباید قطع شود چون بحث خودکفایی و امنیت غذایی به آن وابسته است و امام و رهبر انقلاب هم به این موضوع تاکید داشتند. قطعی 5 تا 6 ساعت برق کشاورزان، به کشاورزی و تولید لطمه وارد میکند. از سوی دیگر یکی از مولفههای تحقق شعار سال همین موضوع است. او در خصوص چرایی ناترازی برق تصریح کرد: از سالهای قبل برای تامین برق مورد نیاز تدبیر لازم از سوی وزارت نیرو، شرکت مپنا و شرکت برق حرارتی انجام نشد؛ در حالیکه این مجموعهها باید اقدامات زیربنایی را انجام میدادند. نیروگاه علیآباد کتول مصوبه دولت را دارد، اما دولت کوتاهی میکند. دولت اقداماتی را آغاز کرده، اما این اقدامات کافی نیست.