دو سناریو از آینده بورس

معاملات بازار سهام در اولین روز بعد از استعفای رئیس سازمان بورس سپری شد و شاخص کل سهام نتوانست کارنامهای بهتر از افت حدودا 0.65درصدی به دست سهامداران خود بدهد. هرچند برخی از کارشناسان ریزش دیروز شاخص کل را مرتبط با ریزش قیمت کامودیتیها میدانند؛ موضوعی که با نزول مختصر شاخصها همراه شد. در میان بازارهای موازی، دلار و سکه نیز در روز گذشته ارزانتر قیمت خوردند.

شاخص کل تالار شیشهای که از شهریورماه قدم در مسیر صعودی گذاشته بود مجددا وارد فاز استراحت شده؛ موضوعی که در صورت تداوم میتواند باعث ناامیدی معاملهگران بورسی به تغییر مسیر بازار شود. آنچه طی روزهای اخیر در بازار سهام گذشته، از دو منظر قابل بررسی است. نخست آنکه از منظر تکنیکال با توجه به اینکه کانال 2.1میلیون واحد نتوانست از این طبقه حساس برای مدت طولانی عبور کند، اکنون باید تا عملی شدن وعدههای همتی و تعیین ریاست سازمان، حمایت جدید را برای شاخص کل پیدا کرد که احتمالا کف دومیلیون واحد میتواند پناهگاه خوبی برای نماگر اصلی بازار باشد.

دوم آنکه در شرایط کنونی که بورس در تدارک ریاست جدید سازمان بورس است، فرصت مذکور میتواند به نفع بازار سهام تمام شود. اگر رئیس جدید سازمان بتواند رضایت کارشناسان و حرفهایهای بازار را جلب کند، شاهد واکنشهای مثبت به این انتخاب خواهیم بود. از آنجا که معمولا شاخصهای سهامی در مواجهه با شوکهای گوناگون واکنشهای آنی از خود نشان میدهند، به نظر نمیرسد روند نزولی روز گذشته بازار به طور مستمر تداوم یابد. بنابراین با روی کار آمدن رئیس جدید سازمان بورس، سهامداران میتوانند چند روزی را با خیال راحت بگذرانند. با توجه به عوامل فوق و نیز نزدیکی به پایان شش ماه نخست سال، احتمال تداوم درجازدن شاخص کل در کوتاهمدت ضعیف است.

آن روی سکه خوشبینیها

بااینحال برخی گمانهزنیها از سناریوهای بدبینانه نیز پرده برمیدارند. رکود معاملات بورس تهران از ابتدای سال عمیقتر شده و ارزش معاملات خرد سهام در بیشتر روزها در سطوح کمتر از 3هزار میلیارد تومان قرار داشته و خروج پولهای حقیقی از گردونه معاملات سهام نیز ادامه پیدا کرده است. بررسیهای آماری نشان میدهد از ابتدای سال مبلغی در حدود 21هزار میلیارد تومان از بازار خارج شده است. این فرار سرمایهها و نبود خریدار در حالی ادامه دارد که جدیدترین برآوردها از نسبت قیمت به سود هر سهم بازار نشان میدهد سنجه مذکور در رقم 6.1واحدی قرار گرفته است. بازار سهام درحالی معاملات خود را در 1403آغاز کرد که نسبت قیمت به سود هر سهم در محدوده 7.1واحد قرار داشت. این در حالی است که نسبت قیمت به سود که اکنون به مرتبه 6 رسیده است در قیاس با روزهای اوج قیمت سهام در مرداد ۹۹، تعدیل شده است.

اما پرسش اینجاست که چرا وضعیت مذکور نتوانسته سرمایهگذاران را به خرید سهام ارزنده تالار شیشهای ترغیب کند؟ کارشناسان بورسی میگویند این موضوع از یک سو به ناامیدی سرمایهگذاران نسبت به آینده بازار سهام و بیاعتمادی آنها نسبت به سیاستگذاریهای اقتصادی، و از سوی دیگر هراس از نزول بیشتر قیمت سهام بازمیگردد. در نمایی از نوسانات چند ماه گذشته شاخص کل، نزولهای پیدرپی و بازگشتهای ضعیفی را مشاهده میکنیم. بهویژه در خرداد و تیرماه بازار سهام متاثر از ریسکهای ناشی از تحولات سیاسی کشور، نوسانات منفی شدیدی را به نمایش گذاشت. به نظر میرسد با توجه به اینکه بورس تهران در آستانه یک انتخاب بزرگ قرار دارد، این امر بتواند به تغییر مسیر شاخصهای سهامی کمک کند.

از سوی دیگر برخی از گمانهزنیها حاکی از این است که شاخص کل در سالهای اخیر در شهریور و مهرماه نتوانسته عملکرد مطلوبی را به نمایش بگذارد و ممکن است این اتفاق در سال جاری نیز تکرار شود. با این اوصاف رویکرد رئیس جدید سازمان میتواند از مباحث مبهم چشمانداز روشنی به تصویر بکشد.

در دو روز گذشته نمادهای بزرگ و شاخصساز با نزول بیشتری همراه بودند.البته برخی میگویند فشار فروش در این دسته از سهام به استراتژی معاملهگران ناشی از شناسایی سود و معکوس شدن مسیر قیمتها در بازار سهام نسبت به هفته قبل برمیگردد؛ بهطوری که در پایان ساعات کاری بورس تهران شاهد عقبگرد 0.65درصدی دماسنج اصلی بازار و 0.4درصدی نماگر هموزن از سقف روزانه بود. به این ترتیب هم شاخص کل کانال حساس 2.1 میلیون واحد را از دست داد و هم بورس با خروج پول سنگین بیش از 200میلیارد تومانی مواجه شد.

با نگاهی به وضعیت ورود و خروج پول در روزهای اخیر درمییابیم که بازار در چهار روز متوالی خروج پول در حدود 600میلیارد تومان را ثبت کرده است. بازار سهام در هفته گذشته و در هفتهای نیمهتعطیل، فضایی مطلوب و با غلبه جو مثبت داشت که طی آن شاخص کل به میزان 1.6درصد رشد کرد. بااینحال در دو روز گذشته کمرمق ظاهر شده است.

به این ترتیب، بعید به نظر میرسد شاهد افتهای سریالی در این هفته باشیم. همانطور که در گزارشهای پیشین اشاره شد، همگام با حرکت شاخص به سطوح کمتر از آغاز سال، ارزش معاملات نیز در مسیر انقباض حرکت کرده و از میانگین روزهای خوب فروردین تا دیماه کمتر شده است که نگرانی فعالان بازار را به دنبال داشته است.

در بازار ارز، بهعنوان یکی از مهمترین عوامل تاثیرگذار بر سودآوری شرکتها، نرخ بازار آزاد حول مرز روانی 60هزار تومان نوسان میکند و هنوز بهطور پایدار تثبیت نشده است. در بازار جهانی، کامودیتیها طی هفته اول سپتامبر نزول قیمتی را تجربه کردند. از آنجا که بیش از 60درصد بازار سرمایه ایران کامودیتیمحور است، نزول قیمتی کامودیتیها طی هفته گذشته موجب افزایش جو منفی در بازار سرمایه ایران شد.

در هفته گذشته نفت وست تگزاس سطح 70دلاری را از دست داد و بهای هر بشکه نفت برنت به سطح 71دلاری رسید. دیگر کامودیتیهای مهم برای بازار سرمایه، از جمله مس، آلومینیوم، روی، سرب، قلع و نیکل، نیز همگام با نفت نزول قیمتی را تجربه کردند. مس سطح کلیدی 9هزار دلاری را طی هفته اخیر از دست داد و به سطح 8هزار و 964دلار نزول کرد. بازار سرمایه از این موضوع تاثیر پذیرفت و از ابتدای هفته، روند منفی را پشتسر گذاشت.