صنایع لبنی بر مدار زیان

در همان زمان که وزیر جهاد کشاورزی بحث تکمیل اقدام ناتمام قیمت شیر خام را مطرح کرد، زمزمههایی به گوش رسید مبنی بر اینکه منظور این مقام مسوول، «افزایش نرخ شیر خام و تعیین نرخ جدید برای این کالا» خواهد بود؛ موضوعی که پیش از این بارها و بارها از سوی دامداران مطرح شده بود، اما هر بار بنا به دلایلی با مخالفت دولت مواجه میشد. در یک سوی این ماجرا گروههای آسیبپذیر جامعه هستند که حتی خرید محصولات لبنی با قیمت فعلی هم برای آنها دشوار است و افزایش مجدد قیمت فرآوردههای لبنی بیش از پیش، دست آنها را از خرید این کالاها کوتاه میکند.

در سوی دیگر، دامداران قرار دارند که بحث افزایش هزینههای تولید و لزوم افزایش قیمت شیر خام را مطرح میکنند. اگرچه دامداران در ماههای آخر دولت سیزدهم نیز خواهان افزایش قیمت مصوب شیرخام بودند، اما این موضوع با وجود بررسی در وزارت جهاد کشاورزی درنهایت در ستاد تنظیم بازار تصویب نشد. در اردیبهشت ماه سال ۱۴۰۲، آخرین نرخ مصوب هر کیلوگرم شیرخام ۱۵ هزار تومان تعیین شد و حال با توجه به افزایش هزینههای تولید، مدتهابود که دامداران در اندیشه افزایش قیمت شیرخام بودند. به این ترتیب بالاخره افزایش قیمت شیر در تاریخ ۲۵ شهریور ماه در نخستین جلسه ستاد تنظیم بازار در دولت چهاردهم تصویب شد. بر این اساس، هر کیلوگرم شیر خام درب دامداریها به مبلغ ۱۸ هزار تومان مصوب شد که نسبت به سال گذشته افزایش ۲۰ درصدی دارد.

قیمت جدید شیرخام ابلاغ میشود

در همین راستا رئیس اتحادیه دامداران ایران گفت: نرخ جدید شیر خام با ۳.۲درصدی چربی، ۱۸هزار و ۱۰۰ تومان در هرکیلو تعیین شده است که بر اساس اعلام وزیر جهاد کشاورزی ظرف چند روز آینده ابلاغ میشود. فرهاد اکبری افزود: مقرر شده بود که نرخ شیرخام در اردیبهشت ماه سال جاری با این قیمت با چربی ۳.۲ درصد ابلاغ شود، اما با بروز حادثه برای رئیسجمهور شهید دولت سیزدهم، نرخ جدید دیگر ابلاغ نشد.

گرانی شیر با وجود ارزانی نهادههای دامی

بر اساس این گزارش، اما افزایش قیمت ۲۰ درصدی نرخ شیر در حالی تصویب شده که بنابر اعلام مدیرعامل و رئیس هیاتمدیره اتحادیه تعاونیهای لبنی ایران، از ابتدای سال جاری تاکنون قیمت انواع نهاده دامی۱۰ تا ۲۰درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش داشته است. احسان ظفری، در واکنش به افزایش قیمت شیر خام گفت: آخرین قیمت مصوب شیر خام مربوط به اردیبهشت سال ۱۴۰۲ و ۱۵هزار تومان در هر کیلو است و این قیمت نباید افزایش داشته باشد، زیرا بهای نهاده دامی در سال جاری نسبت به سال گذشته نه تنها گرانتر نشده، بلکه کاهش هم داشته است.

دلیل کارشناسی برای افزایش قیمت شیر

ظفری افزود: از ابتدای سال جاری تاکنون قیمت انواع نهاده دامی۱۰ تا ۲۰درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش داشته و این اتفاق به رشد تولید دام و رونق صنعت دامپروری انجامیده است. اما تنها حلقهای که در زنجیره تولید تا مصرف محصولات لبنی از ارزانی نهاده بهرهمند شده، دامدار بوده است و دامداران با کاهش قیمت نهاده، قیمت شیر خام را کاهش ندادند تا قیمت دیگر محصولات لبنی نیز پایین بیاید و تولیدکنندگان فرآوردههای لبنی و مصرفکنندگان هم از این کاهش قیمت منتفع شوند. این فعال صنفی تاکید کرد: در چنین شرایطی درست نیست که وزیر محترم جهاد کشاورزی در ابتدای فعالیت دولت چهاردهم با گران کردن قیمت شیر خام زمینه گرانی محصولات لبنی را فراهم آورد و باید برای گران کردن قیمت شیر خام دلیل کارشناسی داشته باشد.

گرانی فرآوردههای لبنی درپی رشد نرخ شیر خام

مدیرعامل اتحادیه تعاونیهای لبنی تصریح کرد افزایش قیمت شیر خام گرانی انواع فرآوردههای لبنی را در پی دارد و این قدرت خرید مردم برای لبنیات را بیش از پیش کاهش میدهد، ضمن اینکه افزایش قیمت لبنیات کاهش تقاضای آن را به دنبال دارد و این امر به هیچ وجه مطلوب صنایع تولیدکننده محصولات لبنی نیست و به زیاندهی آنها میانجامد. هم اکنون نیز تقاضای مردم برای محصولات لبنی تقاضای مطلوبی نیست و افزایش قیمت، اوضاع را بدتر میکند.

سیر کاهشی مصرف لبنیات از سال ۱۳۸۹

ظفری همچنین با بیان اینکه قیمت محصولات لبنی در سال جاری نسبت به سال گذشته تغییر نکرده و این برآمده از ثبات قیمت شیر خام است، یادآور شد: از سال ۱۳۸۹ تاکنون مصرف لبنیات کشور سیر کاهشی داشته و سرانه مصرف از ۱۲۰کیلو در آن سال به ۵۰کیلو در سال جاری افت کرده است؛ افزایش قیمت شیر خام این رقم را بیش از پیش نزولی میکند، ضمن اینکه کاهش مصرف لبنیات در کشور به افزایش مصرف دارو به دلیل کمبود کلسیم خواهد انجامید.

کاهش قدرت رقابت صادرکنندگان

ظفری همچنین از تاثیر گرانی شیر خام بر بازارهای صادراتی لبنیات ایران گفت و توضیح داد: افزایش قیمت لبنیات علاوه بر افت تقاضای داخلی، به کاهش قدرت رقابت صادرکنندگان ایرانی در بازارهای خارجی میانجامد، هم اکنون نیز ترکیه لبنیات خود را با قیمتی ارزانتر و کیفیتی بالاتر از محصولات ایرانی در بازار مهمی همچون عراق عرضه میکند.

زیان دامداران درپی تعلل در ابلاغ قیمت جدید شیر

رئیس اتحادیه تعاونیهای لبنی در حالی این موارد را مطرح میکند که از سوی دیگر مدیرعامل اتحادیه سراسری صنعت دامپروران همگام کشور، به چالشهای دامداران در این حوزه اشاره و بر لزوم تسریع در ابلاغ نرخ جدید شیر خام تاکید میکند. محمدجواد آزاد درباره نرخ جدید شیرخام گفت: از ابتدای سال این موضوع درحال پیگیری است که پس از تعیین تکلیف نرخ خرید تضمینی گندم، نرخ جدید شیرخام هم باید ابلاغ شود. مدیرعامل اتحادیه سراسری صنعت دامپروران همگام کشور، درباره وضعیت نرخ شیر خام گفت: موضوع از ابتدای سال از سوی تشکلها در حال پیگیری است. منتظر ابلاغ قیمت جدید شیر خام درب دامداریها هستیم که اردیبهشت ماه به مبلغ ۱۸ هزار تومان در هر کیلوگرم مصوب شده است.

وی افزود: دیرکرد در ابلاغ قیمت شیر باعث میشود تا دامداران متضرر شوند، زیرا در حال حاضر تولیدکنندگان محصولات لبنی، مطالبات آنها را ۱۰۰ روزه میپردازند. دامدار نیز برای تأمین نقدینگی مورد نیاز و خرید نهادههای دامیبرای خوراک دامها در فصل زمستان ناچار است گوسالهها را به فروش برساند که در ادامه با کاهش جمعیت دامهای مولد، وضعیت بازار گوشت قرمز پرچالش تر از امروز خواهد شد.

تاخیر ۱۰۰ روزه در پرداخت مطالبات دامداران

همچنین مدیرعامل اتحادیه صنعت دامپروران در این زمینه گفت: با گذشت ۶ماه از سال، نرخ جدید شیرخام اعلام نشده است. محمدجواد آزاد گفت: ابتدای امسال قیمت مصوب هرکیلو شیرخام پس از برگزاری جلسات متعدد ۱۸هزار تومان تعیین شد که ابلاغ آن به دلایل متعدد به تاخیر افتاده است. به گفته او، اکنون هر کیلوگرم شیرخام با نرخ مصوب سال قبل ۱۵هزار تومان خریداری میشود، در حالی که همین رقم ۱۰۰ روزه پرداخت میشود که استمرار روند کنونی تاخیر در پرداخت بهای شیرخام و هزینه بالای تولید صرفه اقتصادی ندارد.

دامداران پول خرید نهادههای دامی را ندارند

آزاد ادامه داد: اکنون فصل خرید ذرت علوفهای است که دامداران برای یک سال آتی خود باید خرید را انجام دهند که این امکان به سبب کمبود نقدینگی وجود ندارد که اگر مسوولان هرچه سریعتر دامداران را حمایت نکنند با کشتار دامهای مولد روبهرو خواهیم شد.

راهکار حمایت از صنعت دامپروری

مدیرعامل اتحادیه صنعت دامپروران، خرید تضمینی دام زنده و پرداخت نهاده مدتدار را راهکار حمایت از صنعت دامپروری دانست و افزود: با توجه به مازاد تولید دام، ۳۰۰ هزار راس دام باید از سطح بازار جمعآوری شود و تسهیلات به منظور سرمایه در گردش در اختیار دامداران برای خرید یونجه و ذرت علوفهای به عنوان ۵۰ درصد خوراک دام قرار بگیرد. وی متوسط تولید سالانه شیرخام را ۱۱ میلیون تن اعلام کرد و گفت: با اعمال حمایتهای لازم و تامین نقدینگی دامداران، پیشبینی میشود که امسال هم حداقل تولید همین رقم باشد.

ناگزیر از کشتار گاوهای شیرده

همچنین هانی عزیزی، دامدار در این باره گفت: امسال قیمت یونجه از ۷ هزار تومان به ۲۰ هزار تومان رسیده و هزینههای دارو و ملزومات دامداری به شدت افزایش یافته است. طبق بررسیهای ما با احتساب هزینههای تولید هر کیلو شیر زیر ۲۳هزار تومان برای دامدار از نظر اقتصادی صرفه ندارد. یعنی اگر قرار باشد قیمتی پایینتر بفروشیم، ضرر خواهیم کرد و ترجیح می‎دهیم شیر تولید نکنیم. در این شرایط مجبور به کشتار گاوهای شیرده برای امرار معاش و تامین هزینههای گاوداری هستیم.

ثبت کمترین تورم سالانه برای «شیر»

در کشاکش موافقان و مخالفان افزایش قیمت شیر خام، کمترین تورم سالانه به نام شیر ثبت شده است. بنابر اعلام مرکز آمار ایران، کمترین تورم سالانه مربوط به شیر (۱۴.۵درصد) و بیشترین آن مربوط به گاو تلیسه(۱۰۸.۲ درصد) است. بر اساس اعلام مرکز آمار ایران، در مرداد ماه ۱۴۰۳ شاخص قیمت تولیدکننده بخش گاوداریهای صنعتی (بر مبنای ۱۰۰=۱۳۹۵) برابر با ۱۴۸۰.۳ بوده است که نسبت به ماه قبل (تورم ماهانه) ۰.۳ درصد کاهش و نسبت به ماه مشابه سال قبل (تورم نقطه به نقطه) ۱۰.۷ درصد افزایش یافته است. همچنین میانگین شاخص ۱۲ماه منتهی به ماه جاری نیز نسبت به دوره مشابه سال قبل (نرخ تورم سالانه) ۳۶.۸ درصد افزایش یافته است.