۶ راهکار برای مقابله با افزایش احتمالی تحریم نفتی در دوره ترامپ

روح الله کهنهوش نژاد کارشناس انرژی درباره تأثیر روی کار آمدن ترامپ بر فروش نفت ایران گفت: بر اساس تجربه ریاست جمهوری قبلی دونالد ترامپ و اهداف اعلام شده از سوی او برای دوره آینده، میتوان انتظار فشار قابل توجهی بر صادرات نفت و درآمدهای ایران داشت. بر همین اساس انتظار میرود که کارزار فشار حداکثری تجدید شده و ترامپ این استراتژی را علیه ایران از سر خواهد گرفته و آن را تشدید نموده، فروش نفت ایران را محدود کند و در نتیجه درآمد کشور را کاهش دهد.

این کارشناس انرژی با اشاره به اینکه تأثیر اجرای مجدد تحریمها میتواند قابل توجه باشد، خاطرنشان کرد: ممکن است صادرات بین ۷۵۰ هزار تا یک میلیون بشکه در روز کاهش یابد. صادرات فعلی ایران به طور میانگین حدود ۱.۶ میلیون بشکه در روز است که ممکن است به زیر یک میلیون بشکه برسد.

وی ادامه داد: در دوره قبلی ریاست جمهوری ترامپ، درآمد صادرات نفت ایران به ۶.۶ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۰ سقوط کرد. در مقابل، این درآمد در سال ۲۰۲۱ تحت ریاست جمهوری بایدن به ۲۳.۱ میلیارد دلار رسید که افزایشی ۲۵۰ درصدی داشت.

کهنهوش نژاد اضافه کرد: ممکن است ترامپ در این دوره از تاکتیکهای سختگیرانهای از جمله فشار بر چین، به عنوان بزرگترین خریدار نفت ایران برای کاهش خرید، اعمال تحریمهای ثانویه شدید بر روی بنادر چینی که نفت ایران را قبول میکنند و بستن راههای دور زدن تحریمها استفاده کند.

این کارشناس انرژی اضافه کرد: ممکن است ترامپ بر اوپک پلاس برای افزایش تولید به منظور مقابله با هرگونه افزایش قیمت نفت ناشی از کاهش عرضه ایران فشار بیاورد و از مسأله ایران به عنوان ابزار چانهزنی در مذاکرات با چین بهرهبرداری کند.

کهنهوش نژاد اضافه کرد: باید به یاد داشت که بازار جهانی نفت و چشمانداز ژئوپلیتیک از زمان اولین دوره ریاست جمهوری ترامپ تغییر کرده است. اثربخشی تحریمها ممکن است این بار متفاوت باشد چرا که ایران روشهای مقاومتری برای فروش نفت خود توسعه داده است.

به گفته این کارشناس انرژی، ایران علیرغم مواجهه با تحریمهای سختگیرانه آمریکا، با استفاده از ترکیبی از سیاستهای راهبردی انطباق با شرایط و پویاییهای بازار، موفق به افزایش صادرات نفت خود شده است.

راهکارهای مقابله با افزایش احتمالی تحریم نفت

وی ادامه داد: برخی از عوامل کلیدی که به این افزایش کمک کردهاند تمرکز بر چین است؛ در همین راستا ایران تمرکز خود را عمدتاً به چین معطوف کرده که بازار مهمی برای نفت کشور شده است. گزارشها نشان میدهند که میزان ارسال نفت ایران به چین بیش از سه برابر شده و از حدود ۳۲۵ هزار بشکه در روز در سال ۲۰۲۰ به حدود ۱ میلیون بشکه در روز در سال ۲۰۲۳ رسیده و این روند را در سال ۲۰۲۴ نیز حفظ کرده است.

این کارشناس انرژی افزود: مورد بعدی استفاده از «ناوگان تاریک» و تاکتیکهای فریبنده است؛ در همین رابطه ایران یک ناوگان تاریک از نفتکشها را توسعه داده که به طور مخفیانه برای حمل و نقل نفت فعالیت میکنند. این تاکتیکها شامل مواردی همچون انتقال کشتی به کشتی در دریا برای پنهان کردن مبدأ نفت، استفاده از واسطهها برای پنهان کردن منبع نفت و تغییر اسناد مبدأ محمولهها میشود. این تاکتیکها به ایران امکان میدهند که به طور مؤثری تحریمها را دور بزند و نفت خود را دور از تحریمها به فروش برساند.

کهنهوش نژاد اضافه کرد: قیمتهای تخفیفدار مورد بعدی است؛ در این راستا برای ترغیب خریدارانی مانند چین، ایران نفت خود را با تخفیف - تا ۱۵٪ پایینتر از قیمت بازار - میفروشد. این استراتژی قیمتگذاری، نفت خام ایران را علیرغم ریسکهای مرتبط با خرید نفت تحت تحریم، جذاب میسازد. هزینههای پایینتر تولید در ایران، که حدود ۱۵ دلار در هر بشکه برآورد میشود، همچنین به کشور امکان میدهد حتی با نرخهای تخفیف دار نیز سودآوری خود را حفظ کند.

وی افزود: مسئله بعدی نیز افزایش ظرفیت تولید است؛ ایران موفق شده علیرغم تحریمها، تولید نفت خام خود را افزایش دهد. آمارها نشان میدهند که سطوح تولید بهطور قابلتوجهی افزایش یافتهاند و برآوردها نشاندهنده تولید روزانه حدود ۳.۵ میلیون بشکه در روز است که نسبت به دوران اوج تحریمها افزایش داشته است. این افزایش ظرفیت تولید، باعث پشتیبانی از حجم بیشتر صادرات شده است.

این کارشناس انرژی تصریح کرد: همچنین با افزایش تقاضا برای نفت خام از سوی کشورهایی مانند چین و هند چشمانداز جهانی انرژی تغییر کرده که ممکن است اجازه ندهند تحریمهای آمریکا به اندازه قبل به شدت اجرا شوند. این محیط به ایران امکان میدهد تا با آزادی عمل بیشتری عمل کند.

وی گفت: به صورت کلی بر اساس نتایج انتخابات و تجربیات ایران در زمینه صادرات نفت در دوران تحریمها به نظر میرسد اتخاذ استراتژیهایی نظیر نگهداری و گسترش ناوگان تاریک، تمرکز بر چین به عنوان خریدار اصلی، استفاده از روابط ژئوپلیتیک، تنوع مسیرهای صادراتی، بهبود تاکتیکهای دور زدن تحریم، و سرمایهگذاری در زیرساختهای مقاومت در برابر تحریمها برای کاهش وابستگی به سیستمهای بینالمللی برای مقاومت در برابر فشارهای فروش نفت در دوران ریاست جمهوری جدید ترامپ میتواند راهگشا باشد.