ظریف: باید با 1+5 سریع به راه‌حل نهایی برسیم

محمد جواد ظریف در مراسمی به مناسبت هفته بسیج که ظهر امروز (دوشنبه) در سازمان انرژی اتمی برگزار شد، با گرامیداشت هفته بسیج و یاد و خاطره شهدای بسیجی و شهدای عرصه علم و فنآوری خاطرنشان کرد: شهدای هستهیی ایران بزرگترین سرمایه تلاش همه ما برای پاسداری از عزت و سربلندی ایران، ایرانی،اسلام و مسلمانان هستند.

ظریف گفت: از خانوادههای معزز این شهدای بزرگوار که بزرگواری کردند و ضمن حمایت از تلاشهای این خدمتگزار کوچک و هیات مذاکره کننده هستهیی شب گذشته قدم رنجه کردند و به فرودگاه آمدند تشکر میکنم.

وزیر امور خارجه همچنین با تشکر از علیاکبر صالحی، رییس سازمان انرژی اتمی برای وی در این مسوولیت در سازمان انرژی اتمی به عنوان سازمانی مهم و موثر در کشور آرزوی موفقیت کرد.

او با اشاره به نظام دو قطبی سیاسی جهان پیش از فروپاشی شوروی افزود: به دنبال فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی با دنیای دیگری روبهرو شدیم. دنیایی که شرایط متصلب نظام دو قطبی در آن فروپاشید و شرایط جدیدی جایگزین آن شرایط متصلب شد. بنابراین سیالیت این شرایط جدید رقابتها را آسانتر و سهمگینتر کرد. در دنیای دو قطبی رقابتها در حوزه دو قدرت تعریف میشود و سایر کنشگران توان این را نداشتند که در این حوزه تاثیر جهانی داشته باشند. با فروپاشی نظام دو قطبی فضا برای فعالیت کشورهایی که نمیتوانستهاند در آن شرایط عرضاندام کنند، فراهم شد اما همزمان نگرانی قدرتمندان را ایجاد کردیم.

ظریف توضیح داد: در شرایط جدید بازیگران جدیدی میتوانستند قدرتمند شوند بنابراین رقابت آسانتر شد اما تبعات سنگینی داشت.

وزیر امور خارجه کشورمان با بیان اینکه انقلاب اسلامی در آن مقطع از شرایط دشوار جنگ به تازگی خارج شده بود و امکان قدرتنمایی در این شرایط را داشت به عنوان یک مخاطره جدی مطرح شد، اضافه کرد: جمهوری اسلامی ایران اولین حکومتی است که مبنای اداره اجتماع را براساس مدل غربی لیبرالی و دموکراتیک نگذاشته است و مدلش براساس مدلهای شرقی سرکوبگر و سلطه هم نیست، بلکه نوعی از حاکمیت مردمی، مبتنی بر اصول عمومی و مذهبی را بنیان نهاده است.

وزیر امور خارجه کشورمان گفت: کجای منطقه را سراغ دارید که در 34 سال گذشته چهار بار در آن انتخابات ریاست جمهوری برگزار شده باشد و هر رییس جمهوری بر انتخاباتی نظارت کرد که در آن نیروی مخالف خودش به صحنه سیاسی کشور وارد شد.

وی ادامه داد: مدلی که در غرب به عنوان انتقال دموکراتیک قدرت از آن یاد میشود در ایران به شکل بومی صورت میگیرد بدون این که بخواهیم تصویربرداری نابهجا کنیم. حتی در دموکراتک ترین همسایه ایران لااقل دو کودتای نظامی را شاهد بودیم. اما در ایران از طریق صندوق رای مردم تقاضای خود را برای تغییر به کرسی نشاندند. یک بار 8 سال پیش و یکبار چند ماه پیش این اتفاق افتاد و در سالهای قبل این اتفاق تکرار شده بود. بنابراین نمونه مردم سالاری و مشارکت عمومی که مردم ایران داشتند را هیچ کشوری نداشته است و به این دلیل است که ایران قدرت دارد.

ظریف گفت: ما در شیوه حکمرانی برداشت جدیدی داریم و این برداشت وقتی با حضور موثر مردم در صحنه تصمیمگیری همراه میشود، تلاش برای ایستادگی در مقابل زورگوییها و زیادخواهیها، صبر و شکیبایی در طول جنگ و تحریمهای چند سال گذشته که به صورت غیرقانونی و غیرمنطقی و ظالمانه بر مردم تحمیل شد از ایران قدرتی میسازد که نمایندگان شما را وادار میکند در برابر تمام قدرتهای بزرگ که اتفاقا دارای سلاح هستهیی هستند و میتوانند خود و دنیا را به نابودی بکشانند بیایستند و دیدگاه صلح طلبانه ایران را با وجود همه فشارها مطرح کنند و با سربلندی بیرون بیایند؛ این قدرت ایران در جهان کنونی است و باید او را باور کنیم.

وی ادامه داد: متاسفانه بعضی وقتها خودمان توانمندیهای خودمان را قبول نداریم و زورمداران دنیا را قدر و قدرت میدانیم و این خودباختی است. اما باور ناشی از انقلاب اسلامی و فرهنگ بسیجی ناشی از 35 سال مقاومت باید به شما این توان و جسارت را بدهد که در برابر کشورهای بزرگ نگران نباشید و میتوانید محکم بیایستید و مذاکره کنید و از مذاکره سربلند بیرون بیاید و نیاز نیست فقط بیانیه بخوانید.

وزیر امور خارجه کشورمان گفت: جدایی از تمام عوامل مادی و معنوی تمام این موافقیتها اقتدار و یکپارچگی ملی را از لطف خداوند متعال داریم که به یک حضور موثر در صحنه بینالمللی منجر میشود.

ظریف با طرح این پرسش که چرا ایران به دنبال سلاح هستهیی نیست؟ گفت: البته اگر رژیم پیشین در ایران حکومت میکرد به دلیل شرایط متفاوت استراتژیکاش با کشورهای دنیا میتوانست از سلاح هستهیی بهره ببرد اما معتقدیم سلاح هستهیی امنیت ایجاد نمیکند. اساسا بازدارندگی هستهیی بر مبنای نابودی تضمین شده دو جانبه است یعنی براساس دیوانگی و حماقت است. یعنی اگر دو کشور دارای سلاح هستهیی یکدیگر را تهدید کنند به این معنا است که اگر یکی علیه دیگری از سلاح استفاده کند آن کشور اطمینان حاصل میکند هم خودش و هم کشور حمله کننده را نابود خواهد کرد اما این برای ایران معنا ندارد. من از کسینجر، وزیر خارجه وقت آمریکا سوال کردم که چرا شما یک وقت درباره ایران یک چیز میگفتید و حالا چیز دیگری؟ و او با صراحت پاسخ داد: چون آن وقت رژیم (رژیم پهلوی) طرفدار ما بود.

وزیر خارجه کشورمان اظهار کرد: اگر برخی کشورها و رژیم صهیونیستی معتقدند ایران به دنبال سلاح هستهیی است چرا امروز که تفاهمی میان ایران و 1+5 اتفاق افتاده است و برای رفع نگرانی آنها از برنامه هستهیی ایران است همچنان نگرانند؟ چرا امروز اسراییل نعره میکشد و نتانیاهو عصبانی است؟ مذاکره ما برای این است که اطمینان دهیم سلاح هستهیی نداریم. پس چرا وحشت کرده و از آن نگران هستند؟ چرا این نعرهها را در گذشته نمیکشیدند؟ به این دلیل است که ما داریم روی حوزهای تاکید میکنیم که برای ایران قدرت ایجاد میکند و آن حوزه فنآوری هستهیی است و بهانهتراشی برای اعمال سیاستهای ظالمانه علیه ایران و حمله علیه مردم مظلوم فلسطین با شعار جلوگیری از ایران هستهیی را از دستشان خارج میکند؛ ضمن این که از دستاوردهای بزرگ فرزندانمان در سازمان انرژی اتمی با تمام تلاش حراست میکنیم.

رییس هیات مذاکرهکننده ایران با 1+5 گفت: جمهوری اسلامی ایران در شرایط کنونی قدرتش به داشتن تانگ، اسلحه و سلاح نیست. این ابزار قدرت کمی را برای ما ایجاد میکند که تنها میتواند در حوزه پیرامونی موثر باشد در حالی که ما در حوزه پیرامونی خود نیازی به این مسائل نداریم. ما بزرگترین قدرت در منطقه هستیم و حتی حاضریم برای روشن شدن مسائل اقداماتی اطمینانساز در ارتباط با همسایگانمان انجام دهیم.

وی گفت: ما به دنبال قدرت مبنایی یا قدرت نرم هستیم که بتوانیم از طریق یک حضور ارزشی و موثر قدرت ایجاد کنیم یعنی بر قلبها و مغزها نفوذ کنیم چیزی که آمریکاییها بعد از حمله به عراق و افغانستان فهمیدند که باید به جای اشغال سرزمین باید قلبها و مغزها را تسخیر کنند.

وی تاکید کرد: امروز جنگ طلبها نگران هستند چرا که بهانه از آنها با حضور جدی ایران در عرصه بینالملل برداشته میشود.

ظریف با بیان این که حفظ همه دستاوردهای هستهیی با حضور همه مسوولان و برداشتن فشارها از دوش مردم پایدار و پایمرد از جمله هدفهای ماست، افزود: فشارهای زیادی که همه شما از آن خبر دارید باید برداشته شود سیاست دولت تدبیر و امید این است که این فشارها بر دوش مردم نباشد و در این مسیر حتما باید فنآروی صلحآمیز هستهیی حفظ شود و خواهد شد و در کنار آن توسعه کشور و توان مردم برای استفاده از امکانات خدادادی این آب و خاک فراهم شود.

رییس تیم مذاکرهکننده هستهیی کشورمان در اظهارات متفاوت در جمع کارمندان و مدیران، معاونان سازمان انرژی اتمی گفت: در مذاکراتی صورت گرفت ساختار برنامه ایران به حفظ و ساختار تحریمها فرو ریخت و حق مردم ایران برای بهرهگیری از حق فنآوری هستهیی به رسمیت شناخته میشود.

او با اشاره به اظهارات برخی مقامات آمریکایی مبنی بر این که آنها حق غنیسازی ایران را به رسمیت نشناختند اظهار کرد: مگر حق داشتن نیروگاه هستهیی و راکتور تحقیقاتی در ان. پی. تی آمده است که حالا بخواهند چیزی به نام غنیسازی را به رسمیت بشناسند. در ان. پی. تی آن چه به رسمیت شناخته میشود حق برخورداری نیروی هستهیی برای مصارف صلحآمیز است که براساس تفسیرهای که در کنفرانسهای بازنگری در ان. پی. تی در سالهای 1990 و 2010 صورت گرفته است و با حضور و رای مثبت آمریکا نیز بوده است، "حق داشتن فنآوری صلحآمیز هستهیی و ضرورت احترام به انتخاب کشورها در حوزه چرخه سوخت مورد تایید قرار گرفته است".

وزیر امور خارجه کشورمان گفت: ما علاوه بر استفاده کامل از فنآوری صلحآمیز هستهیی این را هم ثبت کردیم که بدون برنامه غنیسازی هیچ توافقی صورت نخواهد گرفت.

ظریف ادامه داد: در 10 سال گذشته ما همه راههای غلط را از جمله فشار، تحریم، تهدید، ارعاب و غیره را امتحان کردیم و دیدند که کارساز نیست. فشار غرب زندگی را بر مردم مقداری مشکل کرد که به یاری مردم و به دست آنها این فشار برداشته خواهد شد. این فشارها سانتریفیوژهای ما را به 19 هزار رساند. از من سوال میشود چرا پای میز مذاکره نشستهاید؟ اما به نظرم باید پرسید چرا آنها (1+5) پای میز مذاکره نشستهاند؟ به نظرم آنها به این نتیجه رسیدند که فشار، تحقیر و تحمیل کارساز نیست. باید با ملت ایران از طریق تعامل سازنده و احترام متقابل برخورد کرد.

وزیر امورخارجه گفت: اگر این روند ادامه یابد که هیچ؛ اما اگر مجددا گروههای فشاری که به شدت در چند هفته گذشته دست به کار شدهاند و یکی پس از دیگری به نمایندگان آمریکا فشار میآورند که بیانیه دهند و برخی اوقات هم مقامات سیاسی برای کاستن از این فشارها حرفهای میزنند که خودشان میدانند فایدهای نداردو فضا را ملتهب سازند که باعث شود شرایط بهدست آمده از بین برود آن چه میان ایران و 1+5 توافق شده است به عقب بر میگردد؛ این طور نیست که ما وارد مسیری شده باشیم که راه برگشت نداشته باشد.

ظریف تاکید کرد: ما بر اساس وعده دروغ جلو نرفتهایم ما براساس مفاهم قرآنی و دینیمان حتی در مقابل پیمانشکنان دروغ نخواهیم گفت چرا که معتقدیم اگر برای صلح جلو میآیند ما هم با توکل به خداوند و با چشمان باز جلو میرویم. مذاکره به معنی اعتماد بیجا نیست. ما وارد مرحله شدیم که غرب باید اعتماد مردم ایران را جلب کند و بیش از همه آمریکا. ما معتقدیم باید سریع به راهحل نهایی برسیم؛ البته سرعت مانع دقت نمیشود. این فرصتی است که شما مردم ایران برای جهان آماده کردید تا نحوه دیگری از تعامل را با ما داشته باشند و این فرصت کوتاه است.

رییس هیات مذاکرهکننده هستهیی کشورمان با اشاره به چند نکته در راهحل نهایی که طراحی شده با 1+5 به توافق برسد، گفت: در این راه حل حتما طرف مقابل باید یاد بگیرد با ایران با زبان احترام متقابل و از موضع برابر صحبت کند. ما خیلی چیزها را نپذیرفتیم چرا که آنها میگفتند باید این کارها انجام دهید چون ما میخواهیم و من به آنها گفتم اینجا برای مذاکره آمدهایم نه امر و نهی شنیدن. ما این عزت را از شما مردم داریم.

این جمله با تکبیر حاضران همراه شد.

ظریف ادامه داد: اطمینان دارم با یاری خدا و با تلاش و پیگیری خدمتگذاران شما که لازم است از دوستان عزیزم در سازمان انرژی اتمی به ویژه دکتر امیری (عضو تیم مذاکرهکننده هستهیی) دکتر صالحی و برادرم کمالوندی که همکاری نزدیکی با ما در شورای عالی امنیت ملی دارند تشکر کنم، موفق خواهیم شد.

وی گفت: این موفقیت را قطعا مرحون تلاشهای قبلی، مسوولان ذیربط و رهبر معظم انقلاب هستیم که در این مدت با بزرگواری خودشان بنده و همکارانم را مورد تفقد قرار دادند. اگر حمایت و بزرگواری ایشان نبود توان مقاومت در برابر برخی انتقادها را نداشتیم.

وزیر خارجه ایران ادامه داد: همچنین از رییسجمهور به خاطر حمایتهایشان تشکر میکنم بدون شک ایشان که خود زمانی مذاکره کردهاند میدانند چقدر این کار سخت است و از سوی هم دشوار است چرا که رییسجمهور به خوبی میداند در مذاکرات چه میگذرد و متوجه امور هستند. با این حال بیش از همه از لطف خدا و حمایت مردم قدردانی میکنم.