تاریخچه توسعه صنعت خودروسازی چین

چین اکنون بزرگ ترین کشور تولید کننده و مصرف کننده خودرو در جهان است. بر اساس آمار، میزان فروش خودروی چین در سال 2012 به بیش از 19 میلیون دستگاه رسید. با این حال میزان تولید خودرو در سال 1978 یعنی زمانی که چین سیاست اصلاحات و درهای باز را اجرا می کرد تنها 145 هزار دستگاه بود که کم تر از یک درصد تولید کنونی را در بر می گرفت.

چین از سال 1978 میلادی، همکاری با شرکت های خودروسازی خارجی از جمله ولکس واگن آلمان را آغاز کرد و گامی در راستای توسعه صنعت خودروسازی و ایجاد سامانه صنعت خودروسازی بر داشت.

در پایان دهه هفتاد سده بیستم، به دنبال بهبود وضعیت اقتصادی، در خواست چینی ها در زمینه خودرو افزایش یافت و این باعث شد تا کشور مجبور شود با هزینه ای قابل ملاحظه از دیگر کشورها اقدام به وارد کردن خودرو کند. در چنین شرایطی دولت چین درصدد بود با واردات قطعات خودرو از کشورهای خارجی در داخل چین خط مونتاژ خودرو ایجاد کند تا یک سوم میزان واردات خودرو به تولیدات داخلی واگذار شود و مازاد تولید آن هم صادر شود. اما با توجه به پایه ضعیف صنعت خودروسازی آن زمان این برنامه چندان عملی نبود.

داده های منتشر شده نشان می دهد که در آغاز اجرای سیاست اصلاحات و درهای باز، اقتصاد چین از مرحله برنامه ای به مرحله بازار منتقل شد و این باعث شد تا در جهت گسترش کشور اختلاف نظرهای زیادی در داخل ایجاد شود. جالب است بدانیم که در آن زمان هم برخی از چینی ها بر این باور بودند که نیازی به واردات وجود ندارد و ما می توانیم هر آن چه را که لازم داریم خودمان در داخل تولید کنیم.

شرکت خودروسازی چان چون چین در سال 1958 نخستین خودروی سواری چین را با نام "دونگ فنگ" تولید کرد اما با توجه به سطح فنی و تولیدی، این خودرو به استاندارد طراحی شده لازم نرسید. واقعیت این است که در شرایط آن زمان چین حتی نمی توانست هیچ کدام از قطعه های خودرو را با استانداردهای بین المللی تولید کند، چه برسد به تولید موتور خودرو.

تا سال 1978 میلادی، در چین تنها یک کارخانه آن هم در شهر شانگهای می توانست خودروی سواری تولید کند و میزان تولید سالانه آن کم تر از 3000 دستگاه بود اما در ماه اکتبر سال 1978، شهر شانگهای 10 شرکت عمده خودروسازی جهان را به همکاری با چین دعوت کرد. پس از انجام یک سری گفت و گوهای فشرده با شرکت های خودروسازی خارجی، دهم اکتبر 1984 شرکت ولکس واگن شانگهای با سرمایه مشترک آلمان و چین تاسیس شد. از آن پس، شرکت های جیپ پکن و پژو گوانگ جوئو نیز راه اندازی شد. شرکت های چند ملیتی خودروسازی فناوری و الگوی مدیریت و سرمایه را به چین وارد کردند. این باعث شد تا در پی آن چند شرکت خودروسازی با نشان تجاری خود چین هم راه اندازی شد. به این ترتیب سامانه صنعت خودروسازی چین از آن زمان به تدریج شکل گرفت.

یکی از موضوع هایی که باعث ارتقای سطح صنعت خودروسازی در چین شد چهاردهمین کنگره ملی حزب کمونیست بود که در سال 1992 برگزار شد تصمیم گرفته شد تا صنعت خودروسازی به عنوان یکی از صنایع کلیدی و ستونی کشور تعیین شود. از آن پس این صنعت در چین گسترش چشم گیری پیدا کرد و بسیاری از شرکت های خودروسازی چین از جمله گیلی، چری، بی وای دی، گریت وال، زی اکس اوتو پیشرفته تر شد و این باعث شد تا چین از یک کشور واردکننده خودروی سواری به کشور صادرکننده تبدیل شود.

داده های منتشر شده انجمن صنعت خودروسازی چین نشان می دهد که در سال 2012، صادرات خودروهای ساخت چین به بیش از یک میلیون دستگاه رسید که در مقایسه با سال 2011 بیش از 25 درصد افزایش یافت.

بر اساس آمار، میزان سالانه رشد صنعت خودروسازی چین در 10 سال از 1992 تا 2002 حدود 15 درصد بوده که حدود 10 برابر میانگین رشد آن در جهان است، چین از سده بیستم، صادرات خودرو و سرمایه گذاری در صنعت خودروسازی را در کشورهای خارجی گسترش داد؛ در ماه اوت سال 2010، شرکت خودروسازی گیلی چین که سابقه چندانی نداشت با یک میلیارد و 800 میلیون دلار نشان تجاری ولوو را از شرکت خودروسازی فورد آمریکا خریداری کرد. خبری که مثل بمب در جهان ترکید.

لی شو فو مدیر کل شرکت گیلی درباره علت خرید ولوو این طور توضیح داد: "در شرایط جهانی شدن، شرکت خودروسازی چین باید بیشتر به بالا رفتن جایگاه خود در جهان و تقویت توانایی رقابتی در بازار بین المللی توجه کند. برای این منظور از یک طرف باید کیفیت خودروهای تولید شده مان را بهبود ببخشیم و از سوی دیگر نشان های تجاری معروف و معتبر را در جهان به دست بیاوریم."

خرید نشان تجاری ولوو از سوی شرکت گیلی باعث شد تا حق مالکیت معنوی نشان تجاری ولوو از جمله 10 هزار و 963 حق انحصاری، کارخانه خودروسازی با ظرفیت تولید 500 هزار دستگاه در سال، شرکت تولید موتور، 3 شرکت تولید قطعات خودرو و بیش از 3 هزار و 800 مهندس و محقق و همچنین 2 هزار و 325 شعبه فروش و خدمات به دست آورد.

این خبر تبدیل به خبر بسیار مهمی در جهان و همین طور در چین شد اما موضوع این است که در واقع، شرکت گیلی نخستین شرکت خودروسازی چینی نبود که نشان تجاری یک شرکت خارجی را خریداری کرد. پیشتر در سال 2005، شرکت سهامداری خودروسازی شانگهای نیز بخش بزرگی از سهام شرکت خودروسازی سانگ یونگ کره جنوبی را خرید و به بزرگ ترین سهام دار این شرکت کره ای تبدیل شد. اما با توجه به درگیری هایی که بین دو شرکت و همچنین تاثیر منفی بحران مالی در سال 2008، این کار با شکست رو به رو شد.

شرکت خودروسازی چری هم که در سال 1997 راه اندازی شده بود، از سال 2001، صادرات خود را به کشورهای دیگر از جمله سوریه آغاز کرد. جین گه بو سخنگوی شرکت چری در این باره گفت: "در سال 2001، یک بازرگان سوری خودروهای ما را دید و برای واردات خودروهای ما ابراز تمایل کرد. در آن موقع ما علاقه چندانی به آن نداشتیم. چرا که درخواست برای خودروهای ما در بازار داخلی بسیار زیاد بود اما با اصرار آن بازرگان ما در مرحله نخست 10 خودرو به سوریه فروختیم، چندی نگذشت که یک سفارش نامه برای خرید 200 دستگاه دیگر از سوریه به ما ارسال شد."

در پی آن، صادرات خودروهای شرکت چری به بازار خاورمیانه، آفریقا و آسیای جنوب شرقی هم گسترش یافت. تنها در 10 سال، خودروهای ساخت شرکت چری در تمامی بازارهای نوظهور جهان فروخته شد و این شرکت تنها با بیش از 10 سال مسیر ده ها ساله شرکت های بزرگ کشورهای پیشرفته را پیمود. در نیمه اول سال 2012، میزان صادرات این شرکت به کشورهای خارجی به حدود 100 هزار دستگاه رسید. پس از آن، شرکت های گیلی و گریت وال نیز اقدام به صادرات چشم گیری کرد که میزان رشد صادرات آن ها به دویست درصد رسید.

در سال 2005، شرکت چری در مصر کارخانه تولیدی راه اندازی کرد؛ الان شما وقتی در قاهره قدم می زنید به راحتی می توانید تعداد زیادی از خودروهای تولیدی این شرکت را در سراسر شهر ببینید؛ و نکته مهم میزان رضایت راننده تاکسی ها از این خودروهاست؛ یکی از راننده تاکسی های مصر درباره میزان رضایت خود از این خودروها گفت: "من حدود یک سال و نیم از این خودرو استفاده کرده ام که بسیار باثبات و راحت است؛ نکته مهم این است که همه مسافرهای من هم از این خودرو راضی هستند."

یکی دیگر از رانندگان مصری هم در این باره توضیح داد: "این خودرو قابلیت های خوبی دارد و به راحتی و آسانی سرعت آن افزایش پیدا می کند. من خودم در اتوبان و بزرگ راه به راحتی از بسیاری خودروهای با نشان های معروف جهان سبقت گرفته ام که از این بابت بسیار خوشحال هستم."

در سال 2011، بزرگ ترین کارخانه تولید خودروی چری با سرمایه گذاری 400 میلیون دلار در برزیل کلنگ زده شد؛ پیش بینی هایی که وجود دارد نشان می دهد که این کارخانه در ماه سپتامبر 2013 کامل می شود و بر اساس داده های مدیران کارخانه قرار است که میزان تولید سالانه آن 150 هزار دستگاه باشد. همچنین گفتنی است که این خط تولید چری در برزیل، شانزدهمین کارخانه این شرکت در خارج از کشور به شمار می رود.