پذیره‌نویسی اوراق به قیمت بازار برای اولین بار در "فرابورس" انجام می‌شود

رئیس اداره ابزارهای نوین مالی فرابورس ایران از انجام پذیرهنویسی اوراق به قیمت بازار با روش ثبت سفارش برای اولین بار در فرابورس خبر داد و اعلام کرد که اولین پذیرهنویسی با این روش از روز سهشنبه انجام خواهد گرفت.
 
علیرضا توکلی با اشاره به اصلاح دستورالعمل نحوه انجام معاملات فرابورس گفت: به موجب این اصلاحات اجازه پذیرهنویسی اوراق بهادار با درآمد ثابت از قبیل اوراق مشارکت، صکوک اجاره و صکوک مرابحه به قیمت بازار داده شده است و برای اولین بار میتوانیم اوراقی را زیر 100 هزار تومان یا با ارقامی متفاوت از 100 هزار تومان پذیرهنویسی کنیم.
 
وی افزود: در کمیته فقهی سازمان بورس نزدیک به 6 ماه جلسات متعددی برگزار شد و مدلهای مختلفی مورد بررسی قرار گرفت تا در نهایت از میان مدلهای موجود، ثبت سفارش به قیمت بازار بدون اشکال شناخته شد و این امکان را برای بازار فرابورس مهیا کرد تا برای اولین بار پذیرهنویسی اوراق را به شیوه جدیدی انجام دهد.
 
وی با اشاره به فصل 22 دستورالعمل معاملات اوراق بهادار در فرابورس که به موضوع عرضه اوراق تامین مالی در بازار ابزارهای نوین مالی اختصاص دارد، یادآور شد: در این فصل، پذیره نویسی به قیمت بازار با روش ثبت سفارش تشریح شده و برای پذیرهنویسی اوراق شخصی به نام مدیر عرضه معرفی شده است که مدیر عرضه اوراق وظیفه دارد تاریخ و ساعت شروع و پایان دوره ثبت سفارش و همچنین کف و دامنه قیمت ثبت سفارش را اعلام کند.
 
بنا بر توضیحات توکلی، فعالان بازار و سرمایهگذاران در دوره مشخص شده میتوانند حجم و مظنه مورد نظر خود را در سامانه معاملات وارد کنند و این حجم و مظنه برای کل بازار تا پایان دوره ثبت سفارش به صورت مخفی باقی خواهد ماند.
 
***قیمت عرضه چگونه مشخص میشود
 
وی همچنین با اشاره به بند 2 ماده 139 دستورالعمل نحوه انجام معاملات فرابورس که چگونگی تعیین قیمت عرضه را مشخص کرده است، تصریح کرد: در پایان دوره ثبت سفارش، مدیر عرضه باید سفارشها را بررسی کند و چنانچه حجم سفارشها بالاتر از 80 درصد کل اوراق منتشره باشد، تخصیص بر مبنای قیمت عرضه انجام میگیرد. قیمت عرضه هم بر اساس مقررات بالاترین قیمتی است که در آن امکان معامله 80  درصد کل اوراق قابل عرضه وجود داشته باشد و 20 درصد باقیمانده هم توسط متعهد پذیرهنویسی خریداری میشود.
 
به گفته توکلی نکته مهمی که باید به آن توجه داشت این است که پس از کشف «قیمت عرضه»، اوراق به تمام متقاضیان با یک قیمت که همان قیمت عرضه خواهد بود، تخصیص داده خواهد شد و حتی سرمایهگذارانی که قیمتهای بالاتری را نیز در سفارشهای خود اعلام کرده بودند، اوراق را با قیمت عرضه که کمتر از قیمت پیشنهادی آنها است خریداری خواهند کرد و بنابراین سرمایهگذاران نباید به هیچ وجه نگران درج قیمتهای بالا در هنگام صدور قیمت مظنه باشند.
 
وی افزود: سرمایهگذاران باید به این نکته نیز توجه داشته باشند که چنانچه برخی از آنها قیمتهای بسیار پایینی را برای درخواستهای خود تعیین کنند، احتمال دارد اوراقی به آنها تخصیص داده نشود زیرا در فرآیند کشف قیمت، قیمتی به عنوان قیمت عرضه کشف خواهد شد که در آن قیمت 80 درصد اوراق به متقاضیان تخصیص یابد.
 
 
 
***وقتی عرضه و تقاضا هماهنگ نباشد
 
رئیس اداره ابزارهای نوین مالی فرابورس ایران در بخش دیگری از سخنان خود به حالتهایی که ممکن است در زمان ثبت سفارش و پس از بررسی سفارشها بهوجود بیاید اشاره کرد و ادامه داد: چنانچه حجم تقاضاهای ثبت شده در یک قیمت مشخص، بیشتر از حجم اوراق باشد، عمل تسهیم به نسبت انجام میگیرد و به کل متقاضیان به نسبت معینی از حجم درخواست آنها اوراق تخصیص خواهد یافت؛ اما چنانچه مظنههای خرید در قیمتهای متفاوتی ثبت شده باشند همانطور که قبلا اشاره شد، قیمت عرضه به نحوی تعیین میشود که در آن قیمت امکان معامله 80 درصد کل اوراق وجود داشته باشد.
 
وی با بیان اینکه در این حالت مابقی سرمایهگذاران میتوانند در قیمت عرضه تعیین شده، اوراق مد نظر را خریداری کنند، ادامه داد: اگر حجم تقاضا کمتر از حجم اوراق قابل عرضه باشد، در این صورت یا متعهد پذیرهنویسی باید خرید آنها را تقبل کند و یا اینکه از مدیر عرضه بخواهد عمل ثبت سفارش را بهمنظور رسیدن به تعادل فقط یکبار دیگر با اصلاح رقم کف قیمت ثبت سفارش که قاعدتا پایینتر از رقم قبلی خواهد بود، انجام دهد. در این مرحله اگر مجددا تقاضا کمتر از حجم اوراق باشد، متعهد پذیرهنویسی باید مابقی اوراق را با همان کف قیمتی که اعلام کرده است، خریداری کند.
 
***جذابیتهای پذیرهنویسی به قیمت بازار برای فعالان بازار سرمایه
 
توکلی در پاسخ به این پرسش که دستورالعمل جدید بر مبنای چه نیازی در بازار تدوین شده است، گفت: با  توجه به تورم بالای 20 درصد، نرخ 20 درصدی سود اوراق برای سرمایهگذاران جذاب نیست و از سوی دیگر محدودیتهای قانونی، اجازه انتشار اوراق با سود بیشتر از 20 درصد را به سازمان بورس نداده است و حتی اگر این امکان هم وجود داشته باشد که بتوان اوراقی با نرخ بالاتر منتشر کرد، هیچگاه نمیتوان تعیین کرد که چه عددی دقیقا میتواند توقع بازار را برآورده کند.
 
وی با بیان اینکه تعیین هر نرخی بهعنوان مثال 23 درصد از آنجا که بهصورت دستوری خواهد بود، نمیتواند نرخ موثر و دقیق بازار را افشا کند، افزود: با این روش تمام نیروهای عرضه و تقاضا در یک قیمت مشخص به هم خواهند رسید و بر مبنای آن قیمت نیز میتوان نرخ سود مؤثر بازار را استخراج کرد. همچنین در روش جدید بهدلیل قیمت معاملاتی پایینتر، سود موثر سرمایهگذاران افزایش یافته وسرمایهگذاران با خرید اوراق به کسر، بازده بالاتری را کسب خواهند کرد.
 
به گفته رئیس اداره ابزارهای نوین مالی فرابورس، رقمهای تعیین شده برای کف قیمت پذیرهنویسی در سود اوراق یا مبلغ اسمی اوراق در سررسید تغییری ایجاد نخواهد کرد و این ارقام به همان شیوه قبلی پرداخت خواهد شد.
 
وی با بیان مثالی تشریح کرد: به عنوان نمونه ممکن است اوراقی در بازار عرضه شده و به قیمت 98 هزار تومان کشف قیمت شود؛ درواقع پذیرهنویسی با این قیمت انجام میگیرد اما کوپنهای سود سه ماهه معادل 5 هزار تومان به تمامی سرمایهگذاران پرداخت خواهد شد و همچنین در زمان سررسید اوراق، ناشر موظف است که همانند سابق مبلغ 100 هزار تومان را به سرمایه گذاران پرداخت نماید. 
 
***آغاز اولین پذیرهنویسی به روش بازار از 20 اسفند
 
توکلی با اعلام خبر پذیرهنویسی 775 میلیارد ریال اوراق صکوک اجاره دانا پترو ریگ کیش به روش قیمت بازار که برای اولین بار به مدت 2 روز از روز سهشنبه 20 اسفندماه در بازار سوم فرابورس انجام خواهد گرفت، یادآور شد: مدیر عرضه این اوراق، رقم 96 هزار تومان را بهعنوان کف قیمت مشخص کرده و با توجه به روند نزولی شدید تورم که بر طبق پیشبینیهای کارشناسان در اواسط سال آینده رقمی بین 15 تا 20 درصد را برای آن متصور هستند، بهنظر میرسد قیمتهایی در حدود 98 هزار تومان نیز برای این پذیرهنویسی بسیار جذاب باشد.
 
به گفته وی فعالان بازار باید به این موضوع دقت داشته باشند که اگر میخواهند جریانات نقدی آینده را تنزیل کنند باید نرخ تنزیلهای کوچکتری را برای سالهای بعد در نظر بگیرند.
 
توکلی افزود: این اوراق چهار ساله با سود سالانه 20 درصد است و شرکت تامین سرمایه امین مسئولیت مدیریت عرضه، تعهد پذیرهنویسی و بازارگردانی آن را برعهده گرفته است.
 
رئیس اداره ابزارهای نوین مالی فرابورس ایران در پایان با بیان اینکه تلاش بر این است ثبت سفارش برای آنلاینها هم در شیوه پذیرهنویسی به قیمت بازار در عرضه اوراق دانا پترو ریگ کیش فراهم شود، خاطر نشان ساخت: البته با تمام اقدامات انجام شده ممکن است به دلیل مشکلات فنی نتوانیم شرایط لازم را برای کاربران برخط در اولین عرضه مهیا کنیم، اما معاملهگران برخط در نظر داشته باشند که برای عرضههای آتی قطعا این امکان برای آنها هم فراهم خواهد شد.