گلایه سیف از ارائه‌ بیش از حد تسهیلات بانکی

ولیالله سیف در افتتاحیه هشتمین نمایشگاه بینالمللی بورس، بانک و بیمه با اشاره به اینکه ایجاد زیرساخت لازم برای گردش چرخه اقتصاد از ضرورتهای امروز است، اظهار کرد: این در حالی است که بدون استفاده از واسطههای مالی و حرکت به سمت تامین منابع از این بخش غیرممکن است. از اینرو میباید از طریق یک نظام مالی کارا و تشویق به پسانداز همچنین تخصیص بهینه منابع از حوزه مالی برای گردش چرخه اقتصاد استفاده بیشتری شود.

وی افزود: یک نظام مالی کارآمد به واسطهی تجمیع و تخصیص پسانداز، همچنین ارزیابی مستمر و تسهیل در مبادلات کارا و مدیریت ریسک آثار منفی معاملات میتواند نقش مهمی در توسعه کشور داشته باشد.

رییس کل بانک مرکزی به اهمیت انضباط مالی و پولی اشاره کرد و افزود: این در حالی است که ارتقاء انضباط مالی و پولی از مهمترین پیشنیازهای ارتقا و توسعهی نظام اقتصادی و بانکی است.

وی ادامه داد: ارزانبودن تامین مالی از شبکه بانکی و غلبه مالکیت دولتی از بخش بانکی موجب شده که شرکتها تمایل بیشتری به استفاده از بازارهای مالی داشته و کمبود مالی خود را از طریق تسهیلات ارزانقیمت بازار پولی تامین کند.

سیف با اشاره به اینکه در سالهای گذشته شبکه بانکی بسیار فراتر از حد توان خود اقدام به ارائهی تسهیلات کرده است، افزود: این در حالی است که انباشت مطالبات معوق موجب شده تا سلامت بانکی کشور با مخاطره روبهرو شود.

رییس کل بانک مرکزی ادامه داد: متاسفانه ارائهی بیش از حد تسهیلات بانکی، تجهیز منابع و جذب سرمایه را تحت تاثیر قرار داده به گونهای که اکنون شبکه بانکی نمیتواند در تجهیز و تخصیص منابع بینالمللی نقش خود را به خوبی ایفا کند.

رییس کل بانک مرکزی در ادامه با اشاره به افزایش سهم بازار پول در تامین مالی گفت: در طول سالهای گذشته مجموعه عوامل مختلف موجب شده تا سهم بازار پول در تامین مالی افزایش یافته و در نهایت توزیع نامتوان از منابع مختلف در تامین مالی اقتصاد را ایجاد کند.

سیف با اشاره به ترجیح تامین مالی از شبکه بانکی نسبت به بازارهای مالی گفت: ارزان بودن تسهیلات ارائه شده از سوی بانکها همچنین مالکیت نسبی دولت در بخش دولتی و فشارهای ناشی از این مساله باعث شده تا شرکتهای دولتی تمایلی به استفاده از بازار سرمایه برای تامین مالی خود نداشته و به سوی منابع بانکی روی آورند.

وی افزود: این درحالی است که نقطه بهینه در تامین مالی اقتصاد واگذاری سرمایهگذاریهای بلند مدت به بازار سرمایه و حل مشکل نقدینگی مقطعی و کاهش مخاطرات فعالیت خانوادهها و بنگاهها از طریق بازار بیمه است.

رییس کل بانک مرکزی گفت: اعمال اشکال مختلف سرکوب مالی و اتکا به منابع بانکی نه تنها موجب رشد اقتصادی نشده بلکه نقدینگی و تورم را نیز به طور فزایندهای افزایش داده است.

سیف در ادامه به آمارهای مربوط به سال 92 اشاره کرد و گفت: در این مدت حدود 236 هزار میلیارد تومان تسهیلات از شبکه بانکی در حالی تزریق شده که رشد تولید ناخالص داخلی قابل توجه نبوده است.

وی اضافه کرد: در سال 92 از مجموع کل تسهیلات سهم بازرگانی ، خدمات و صادرات حدود 4.5 درصد، صنعت 29.9 درصد، مسکن 12.2 درصد و کشاورزی 9.4 درصد بوده است.این درحالی است که 54 درصد از کل تسهیلات بابت تامین سرمایه در گردش هزینه شده است.

رییس کل بانک مرکزی با اشاره به اینکه افزایش بی رویه حجم مطالبات غیر جاری در سالهای اخیر اکنون به چالش جدی نظام بانکی تبدیل شده است، بیان کرد: نسبت مطالبات غیر جاری که درحالت عادی و طبق قوانین بین المللی به پنج درصد نمی رسد اکنون در نظام بانکی ایران حدود 15 درصد است.

سیف همچنین با اشاره به تغییر وتحولات بازار بورس درسالهای 81 تا 82 توضیح داد: در این سالها ارزش جاری بورس از 12 هزار و 800 میلیارد تومان با 33 برابر افزایش به 366 هزار میلیارد تومان افزایش یافته است.

وی ادامه داد:در بازه زمانی 81 تا 92 ارزش معاملات بازار بورس نیز از 2227 میلیارد تومان با 42 برابر افزایش به 96 هزار میلیارد تومان افزایش یافته است.

رییس کل بانک مرکزی همچنین با اشاره به نسبت ارزش جاری بازار سهام به تولید ناخالص ملی گفت: این نسبت از 12.9 درصد در سال 81 به 43.1 درصد در سال 92 در بورس تهران رسیده که با احتساب فرابورس رشد 53.8 درصدی نشان میدهد.

سیف نسبت ارزش معاملات به تولید ناخالص داخلی را مورد اشاره قرار داد و افزود: این نسبت از 2.5 درصد در سال 81 به 10.8 درصد در سال 92 رسیده که با احتساب فرابورس به 14 درصد میرسد.

وی گفت: بازدهی کل بورس و نرخ تورم در 12 سال گذشته نشان میدهد که در هفت سال ابتدایی بازده واقعی بورس از تورم بیشتر بوده اما در پنج سال بعد این روند منفی شده است.

رییس کل بانک مرکزی با اشاره به اینکه بازده اسمی بورس در سال 84 تا 87 منفی است، گفت: این درحالی است که بیشترین شاخص قیمت در سال 82 معادل 138 درصد و در سال 92 حدود 108 درصد ثبت شده است در عین حال کمترین بازدهی مربوط به سال 84 با منفی 12.7 درصد است.

سیف در ادامه تاکید کرد: با وجود گسترش کمی و نهادی که در بازارهای مالی اتفاق افتاده هنوز در مقایسه با سایر کشورها تفاوت زیادی داریم. به طوری که نقش بازارهای مالی در تامین مالی شرکتها بسیار پایین بوده و باید بازار ثانویه به اولیه تبدیل شود.

وی با بیان اینکه باید بیمه ابزار تامین اطمینان و کنترل ریسک باشد، گفت: ما در صورتی که خدمات بیمه به تجهیز منابع پرداخته و با به کارگیری منابع انباشته شده نزد خود بتواند سرمایهگذاری را ارتقا دهد رشد و پویایی اقتصاد را به همراه خواهد داشت.