آغاز گام به گام اجرای ارز تک نرخی/ حرکت نامحسوس بانک مرکزی کلید خورد

بر اساس برنامه های دولت، قرار است ارز در نیمه دوم سال جاری تک نرخی شود و به گفته مسئولان اقتصادی دولت این حرکت به یکباره انجام نخواهد شد، بلکه برنامه ای است که به صورت تدریجی به اجرا درخواهد آمد و این موضوع به صراحت به عنوان برنامه ای جدی اعلام شده است.

این در حالی است که طی روزهای اخیر با وجود اینکه نرخ دلار در بازار آزاد تقریبا روندی کاهشی و تا حدودی ثابت را طی می کند، نرخ دلار دولتی قابل عرضه در مرکز مبادلات ارزی به تدریج و آهسته و به صورتی نامحسوس در حال افزایش است، به نحوی که بانک مرکزی دیروز و امروز نرخ 35 ارز دولتی را افزایش داده است.

گرچه این افزایش قیمت بسیار اندک است، اما برخی از کارشناسان اقتصادی بر این عقیده هستند که این امر دلالت بر این دارد که بانک مرکزی برنامه تک نرخی کردن قیمت ارز را در دستور کار خود قرار داده است، البته موضوع مهم این است که بر اساس اعلام محمدباقر نوبخت سخنگوی دولت و معاون رئیس جمهور قرار است نرخ دلار در بازار آزاد به نرخ دولتی نزدیک شود.

نوبخت اعلام کرده است که دولت در تلاش است تا حاشیه قیمت دلار در بازار آزاد و نرخ رسمی آن را کاهش دهد، این درحالی است که براساس برنامه ریزی های صورت گرفته، نرخ بازار آزاد باید خود را به نرخ رسمی دلار برساند که به این نحو قیمت دلار تک نرخی خواهد شد.

وی مبنای محاسباتی نرخ دلار تک نرخی براساس برنامه های دولت را 2650 تومان اعلام کرد و ادامه داد: البته این رقم تا حدودی کم است و خوشبینانه به آن نگریسته شده است، با این وجود قیمت بازار در این حدود باید خود را تنظیم کند.

بانک مرکزی امروز نرخ دولتی دلار را 2616 تومان اعلام کرده است و قیمت این نوع ارز در بازار آزاد هم اکنون 3131 تومان است و اختلاف قیمت بین دو نرخ در حال حاضر به حدود 500 تومان می رسد؛ این در حالی است که حدود یک ماه پیش اختلاف بین این دو نرخ به حدود 700 تومان می رسید.

در عین حال بازار ارز در شرایط آرامی به سر می برد و طی چند ماه گذشته خبری از تلاطمات ارزی نبوده است و به نظر می رسد که زمان اجرای مقدمات برنامه یکسان سازی نرخ ارز فرا رسیده است و دولت در صدد ارای آن به صورت گام به گام است.

به گفته مقامات بانک مرکزی در نیمه دوم امسال نظام تک نرخی ارز در بازار ارز کشور حاکم خواهد شد و باید با نظام ارز چند نرخی خداحافظی کرد. رئیس کل بانک مرکزی هم موضوع اصلی در این زمینه را ثبات اقتصادی اعلام و بیان کرد که دولت به دنبال نرخی است که بتواند تولید و اشتغال را در کشور پشتیبانی کند.

بر اساس قانون برنامه پنجم توسعه نظام ارزی کشور باید شناور مدیریت شده باشد و نرخ ارز با توجه به حفظ دامنه رقابت پذیری در تجارت خارجی و با ملاحظه تورم داخلی و جهانی و همچنین شرایط اقتصاد کلان از جمله تعیین حد مطلوبی از ذخایر خارجی تعیین شود.

می توان گفت که طی سالهای اخیر تقریبا 3 نرخ ارز ( دلار) در اقتصاد ایران حاکم بود، نرخ ارز بازار آزاد، نرخ ارز مبادله ای و نرخ ارز مرجع. البته در گذشته طی سالهایی نظام ارز تک نرخی در کشور حاکم بود، اما در سالهای گذشته به دلیل سودجویی هایی که در بازار ارز صورت گرفته بود، نظام ارزی کشور دارای چند نرخ شد.

اجرای این برنامه به گفته اقتصاددانان نیازمند شرایط با ثبات اقتصادی و آرامش بازار ارز است. برخی از کارشناسان می گویند که با محدود کردن تقاضای ارز توسط دولت و عرضه بیشتر ارز می توان قیمت ارز آزاد به قیمت ارز در بودجه نزدیک کرد. به هر حال اقتصاددانان به دولت توصیه می کنند و از دولتمردان می خواهند که نرخ ارز را پس از تک نرخی کردن ثابت نگه دارند تا فعالیت ها و بنگاه های تولید و اقتصادی کشور با مشکل مواجه نشوند.