پیمانی فراتر از تهاتر میان ایران و روسیه

ایران دیگر هدف سهلالوصولی برای شرکای چون چین نیست. اما هیچکس پیشبینی قراردادی با حجم 70 میلیارد یورو را نمیکرد قرارداد ساخت نیروگاههای برق حرارتی، صادرات گندم روسیه به ایران، تنها بخش کوچکی از توافق بود. ایران و روسیه گام را از تهاتر نفتی فراتر نهادند بلکه تحریم نفتی غرب، تهران و مسکو را به هم نزدیکتر کرد این را محمد شوری کارشناس مرکز تحقیقات استراتژیک میگوید. او میگوید این قرارداد در حد حرف نیست، ممکن است مسکو قراداد ساخت 20 نیروگاه هستهای را برای ایران یک جا از آن خود کند. دیروز وزرای نفت و انرژی دو کشور پس از دو ساعت و نیم مذاکره به میان خبرنگاران آمدند و خبر از سوئیفت بزرگ مالی میان دو طرف دادند.

دلار از مبادلات دو کشور حذف شد

دو کشور دلار را از مبادلات تجاری خود حذف کردند. از این پس نفت و تجارت ایران و روسیه با روبل و ریال انجام میگیرد. طی دیدار وزیر انرژی روسیه الکساندر نواک و بیژن زنگنه، وزیر نفت ایران، طی دیداری نسبت به استفاده از روبل و ریال در مبادلات دو جانبه بحث و گفتوگو کردند. بر همین اساس ایران پیشنهاداتی را برای همکاری در زمینههای بیمه، تسهیل صدور ویزا، صادرات مواد غذایی به روسیه از ایران و همچنین همکاری فناوری و علمی با روسیه به این کشور ارائه داده است. طی ماههای گذشته و با افزایش تنشهای بین روسیه و غرب، این کشور در تلاش است تا وابستگیهای خود را به غرب به حداقل برساند. این کشور در دو حوزه مختلف در حال مقابله با نفوذ غرب در اقتصاد خود است. نخستین اقدام روسیه کاهش حضور دلار و تکیه بر این ارز در مبادلات بینالمللی خود با دیگر کشورهاست و از سوی دیگر روسیه با چرخش از غرب به شرق در تلاش است تا نیازهای خود را به جای غرب از کشورهای شرقی و آسیایی تامین کند. این رویکرد از دو جهت قابل بررسی است، از یک سو دلار، نوسانات آن و استفاده از حضور این ارز در اقتصاد روسیه میتواند برای غرب دارای مزایای سیاسی و اقتصادی در تضعیف این کشور باشد و از سوی دیگر تاکنون بخش قابلتوجهی از نیازهای غذایی و بطور کلی وارداتی روسیه توسط غرب تامین میشد که این نکته نیز برای اقتصاد روسیه نقاط ضعفی را ایجاد کرده بود. درحال حاضر روسیه با افزایش مبادلات خود با آسیا در تلاش است تا اولا وابستگی خود را به دلار کاهش داده و در برابر نوسانات آن در زمان افزایش تحریمها مقاوم شود و از سوی دیگر نیازهای خود را از کشورهای آسیایی ازجمله ایران و چین تامین کند. این کشورها بر عکس کشورهای اروپایی منافع مشترک زیادی با روسیه داشته و همکاری آنها استراتژیک و طولانیمدت بوده است و نسبت به غرب قابل اعتمادتر هستند.

تهاتر و فراتر از تهاتر

پس از گذشت ماهها گمانهزنی درباره همکاری مشترک ایران و روسیه در زمینه تجاری و اقتصادی، بالاخره شب سه شنبه با حضور الکساندر نواک وزیر انرژی در راستای یازدهمین نشست مشترک همکاریهای اقتصادی، تفاهمنامه کمیسیون همکاریهای اقتصادی و تجاری ایران و روسیه بین وزرای نفت ایران و انرژی روسیه به امضا رسید. پس از تحریم نفتی ایران و روسیه توسط آمریکا و کشورهای غربی، کارشناسان و صاحبنظران اقتصادی دو کشور در این مورد هم عقیده بودند که در این شرایط دو کشور ایران و روسیه که دارای منابع عظیم نفت و گاز هستند میتوانند با یکدیگر همکاری مشترک تجاری و اقتصادی را شروع کنند که در نهایت میتواند منجر به توسعه اقتصادی دو کشور در این شرایط تحریم تحمیلی شود. پس از آنکه ایران در سال 90 مورد شدیدترین تحریمهای اقتصادی از سوی کشورهای اروپایی و آمریکا قرار گرفت کشور چین به عنوان بزرگترین شریک تجاری ایران شد اما با تحریم روسیه برخی از کارشناسان اقتصادی معتقدند کشورمان میتوان همکاریهای خود را با روسیه نیز گسترش دهد چراکه شرایط روسیه بسیار مناسبتر از چین است. پس از تحریم روسیه توسط آمریکا و اروپا به دلیل مناقشات اوکراین، دو ماه قبل یک تیم اقتصادی با حضور وزیر نفت ایران در این کشور حاضر و مقدمات همکاریهای دوجانبه با مسئولان اقتصادی این کشور انجام شد که شب گذشته پس از مذاکرات چندین ساعته، این صحبتها منجر به امضای تفاهمنامه اقتصادی بین ایران و روسیه شد.

مبادلات تجاری ایران و روسیه با پولهای ملی

بیژن زنگنه، وزیر نفت جمهوری اسلامی ایران در این جلسه گفت: امیدوارم آنچه امروز شروع شده و تفاهمی که دو ماه قبل داشتیم، ما را به دوران جهش روابط اقتصادی دو کشور برساند. وی با اشاره به اینکه این اجلاس قدم اول بود و باید به شکلهای مختلف ادامه پیدا کند.

70 میلیارد یورو پروژه بین ایران و روسیه امضا شد

پس از صحبتهای وزیر نفت ایران، الکساندر نواک وزیر انرژی روسیه در این اجلاس که با حضور جمعی تجار و فعالان اقتصادی برگزار میشد گفت: 40 شرکت روسی در این اجلاس شرکت کردند که بتوانند مقدمات بهبود روابط تجاری و اقتصادی بین ایران و روسیه را فراهم کنند. وی با اشاره به اینکه روابط خوب اقتصادی و تجاری میان ایران و روسیه وجود دارد، تصریح کرد: از نظر سیاسی نیز ایران و روسیه روابط مناسبی دارند، بطوری که در آینده نزدیک قرار است، ملاقاتی بین روسای جمهور ایران و روسیه در مسکو صورت پذیرد. نواک با اشاره به اینکه ما معتقدیم در آینده شاهد به وجودآمدن شاخصهای مناسب همکاری اقتصادی بین ایران و روسیه وجود خواهد داشت، تصریح کرد: روسیه آمادگی دارد، محصولات و خدمات مورد نیاز ایران را به این کشور صادر و محصولات و خدمات مورد نیاز خود را از ایران وارد کند. وی ادامه داد: اگر برخی از قوانین و مقررات در ایران بهبود یابد روسیه میتواند حرکت عظیمی در صنعت نفت ایران ایجاد کند، بطوری که هماکنون برخی شرکتهای فعال روسیه در حوزه صنعت و نفت در برخی دیگر از کشورهای جهان اقدام به توسعه این صنعت کردهاند.

TWO 204 به ایران صادر میکنیم

نواک با اشاره به وضعیت حملونقل هوایی در ایران گفت: ما میتوانیم هواپیمای TWO 204 را به ایران ارسال کنیم و حتی بنادر روسیه در دریای خزر این آمادگی را دارد، تا کالاهای موردنیاز خود را به این کشور وارد کنند. وزیر انرژی روسیه با اشاره به اینکه حدود 70 میلیارد یورو این پروژهها هزینه در بردارد، گفت: ما به دنبال فصل جدید همکاری اقتصادی بین ایران و روسیه هستیم. وی ادامه داد: ما از فعالان بخش کشاورزی ایران دعوت میکنیم، تا در نمایشگاهی که به همین منظور از تاریخ 15 تا 18 سپتامبر در مسکو برگزار میشود، حضور به هم رسانند. نواک با اشاره به اینکه در گذشته به خاطر ندارم، مشکلاتی بین ایران و روسیه در زمینه همکاری دوجانبه ایجاد شده باشد، تصریح کرد: اگر هم موانعی بوده عمدتا بر سر مسائل مالی است که با تفاهمنامه امروز این مشکل نیز برطرف شد و امیدوارم دیگر مشکلاتی از این دست ایجاد نشود. وزیر انرژی روسیه با اشاره به شایعاتی که درباره تهاتر نفت ایران و روسیه مطرح شده است، تصریح کرد: آنچه که امروز بین وزیر نفت ایران و روسیه امضا شد، تفاهمنامههای کلی است که برای هر کدام از این موارد زمان زیادی طول خواهد کشید که اجرایی شود. وی ادامه داد: تاکنون بحثی بین ایران و روسیه درباره تهاتر نفت مطرح نشده است و ایران این حق را دارد که از مسیرهایی که خودش صلاح میداند، نفت را به کشورهای متقاضی صادر کند. پس از اتمام این جلسه نیز شبکههای مختلف تلویزیونی از سراسر جهان به دنبال انجام مصاحبه با وزرای انرژی دو کشور بودند تا بتوانند جزییات بیشتری از این همکاریها مطلع شوند اما وزرا در پاسخ به سوالات انها تنها به مسائل کلی میپرداختند.

500 میلیون دلار غلات

آندره گورماخ معاون اول رئیس اجرایی تجارت غلات روسیه در رسانه ریانووستی روسیه اعلام کرد که شرکت روسی آماده است تا سالانه یک تا 2 میلیون تن غلات در قبال دریافت نفت تحویل دهد. اخیرا اتحادیه اروپا و آمریکا تحریمهایی را علیه مقامات روسی، بانکها و بنگاههای تجاری مسکو اعمال کردهاند. واشنگتن همواره برای روسیه در مقابل تجارت نفت در برابر غذا با ایران هشدار داده است و تاکید کرده است که این تبادلات در مذاکرات هستهای با ایران تاثیرگذار خواهد بود با وجود افت و خیزهای سیاسی تامین غلات احتمالا یک معامله برد- برد تجاری برای مسکو و تهران محسوب میشود زیرا کشور روسیه برداشت بسیار مناسب محصول گندم را در 6 سال اخیر داشته و در نقطه مقابل ایران با برداشت کم داخلی مواجه بوده است.