پاییز سخت آهنی‌ها

در بازار مقاطع ساختمانی در حالی که میانگین قیمت میلگرد سایز نرمال تنها به میزان 5 تومان در هر کیلو افت کرد، اما متوسط قیمت تیرآهن شاخه سبک حدود 4 هزار تومان در هر شاخه با کاهش روبهرو شد. در همین حال در مبادی وارداتی هم با آنکه هفتهها قیمت شمش فولاد بدون نوسان محسوس و تقریبا ثابت اعلام میشد، روز دوشنبه این هفته نوع ترکیه ای، روسی و چینی این محصول کاهش 5 تومانی در هر کیلو را تجربه کرد. روزهای گذشته را البته باید زمانی برای سقوط آزاد بهای محصولات مفتولی و کلاف ساده سایز 5/5 و 5/6 وارداتی نیز به حساب آورد؛ چراکه در این مدت کاهش قابل ملاحظه و محسوس نرخ این محصولات در بازار آزاد به ثبت رسید.
در ارتباط با کلاف و روند نزولی قیمت آن در مبادی و بازارهای داخلی باید گفت طی روزهای گذشته، شاهد تکرار دوباره همان سناریوی سال قبل واردات گسترده و بیبرنامه کلاف به کشور بودیم، با این تفاوت که این اتفاق در روزهای اخیر موجب شده به رغم سرمایهگذاریهای زیاد تولیدکنندگان داخلی روی این محصول چارهای بهجز تعطیل کردن یا به حالت نیمهتعطیل درآمدن خطوط تولیدی مرتبط با کلاف برای تولیدکنندگان باقی نماند. 
طی این هفته در بورس کالا نیز 175 هزار و 458 تن انواع فولاد با محوریت شرکتهای ذوبآهن، فولاد مبارکه و فولاد خوزستان عرضه و حجم معامله 186 هزار و 48 تن ثبت شد که در مقایسه با هفته ماقبل حاکی از رشد 88 درصدی حجم عرضه و کاهش 7 درصدی در حجم معامله محصولات فولادی است. در این هفته البته روی یکی از عرضههای فولادی تالار صنعتی هم کاهش نرخ 40 تومانی رخ داد که برای معاملهگران بازار از اهمیت زیادی برخوردار بود. نقدی میلگرد A3 در سایزهای 12 تا 25 ذوبی را روز چهارشنبه گذشته شرکت صنعتی و معدنی چادرملو با قیمت 1670 تومان عرضه کرد که با کاهش نرخ 40 تومانی از سوی این شرکت، این محصول در حجم 6444 تن به فروش رسید.
به هر ترتیب این روزها بازار فولاد و بورس کالا شرایط مشابهی را در روند معاملات فولاد تجربه میکنند. همانطور که به تناوب از حجم خریدهای مصرفی و بعضا واسطهای در بازار آزاد به دلیل رکود کاسته میشود، در بازار رسمی یا همان بورس کالا هم کاهش حجم عرضههای واقعی (به این معنی که شائبه رد دیون در ارتباط با برخی از این عرضهها وجود نداشته باشد) به وضوح قابل مشاهده است، کمااینکه عرضهکنندههای رینگ فولاد هم تنها به چند فولادساز بزرگ محدود شدهاند و فولادسازان کوچکتر رغبت و تمایل چندانی به حضور در بورس کالا ندارند.
 در هفته پیش رو، هم به دلیل آغاز دهه محرم پیشبینی اغلب معاملهگران از روند آینده بازار، کاهش بیش از پیش خرید و فروش محصولات فولادی است که این موضوع بهخصوص با نزدیک شدن به روزهای سرد سال و کاهش فصلی تقاضای فولاد رنگ و بوی جدی تری به خود خواهد گرفت.
از بازار نیمه جان فولاد که بگذریم در انتهای هفته گذشته، خبری در زمینه لغو عوارض صادراتی کنسانتره سنگآهن منتشر شد که بهخصوص برای فعالان معدنی و در ادامه فولادیها حائز اهمیت بود. 
چند روز پیش، دبیرکل اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان محصولات معدنی ایران در گفتوگو با «دنیای اقتصاد» ضمن گلایه از مصوبه غیرکارشناسی دولت دهم در ارتباط با اخذ عوارض از صادرات کنسانتره سنگآهن و گندله گفت: سال 89 با تصمیم دولت وقت درخصوص دریافت عوارض از صادرات گندله و کنسانتره سنگآهن، انگیزه و توان لازم از فعالان بخش خصوصی جهت سرمایهگذاری در احداث واحدهای فرآوری سنگآهن گرفته شد که همین موضوع نیز اثرات بلند مدت خود را به شکل کمبود شدید گندله و در نتیجه سهمیهبندی آن را برای واحدهای فولادی نشان داد.
به هر طریق به نظر میرسد اگر دقت، نظارت و بررسی بیشتری در زمان اتخاذ این مصوبه از سوی مسوولان ذیربط صورت میگرفت، با چنین بحرانی در زمینه کمبود شدید گندله برای واحدهای فولادی و جیره بندی آن، که خود این مساله نیز با انتقادهایی از جانب تولیدکنندهها به دلیل غیرعادلانه خواندن شیوه سهمیهبندی همراه است، روبهرو نبودیم. در واقع معدنیها با سرمایهگذاریهایی که در آن زمان روی تکمیل زنجیره ارزش افزوده سنگآهن میکردند (خواه با انگیزه کسب سود از طریق صادرات یا فروش سنگآهن فرآوری شده در بازار داخل)، مشکلی در تامین نیاز فعلی فولادیها به گندله نداشتند و مشکلات اخیر در صنعت فولاد بروز نمیکرد.
به گزارش سازمان توسعه تجارت، مصوبه عوارض صادراتی کنسانتره سنگآهن تصویبی 29 آبان 1389، در جلسه 23 شهریور سال 93 هیات وزیران و به پیشنهاد وزارت صنعت، معدن و تجارت به استناد اصل 38 قانون اساسی لغو شد. مصوبه لغو شده، عوارض صادراتی سنگهای خام و کار نشده بهصورت بلوک یا اسلب را 70 درصد، کنسانتره سنگآهن را 50درصد و گندله سنگآهن را 35 درصد تعیین کرده بود که از 24 دیماه 1389 لازمالاجرا شده بود.