آشفته بازار ارز و خدمتی که بانک مرکزی به دلالان کرد/ صرافی‌های مجاز هم کاسب شدند

حکایت این روزهای بازار ارز حقیقتاً حکایت طفلی مریض را دارد که تب آن هر روز بیشتر از قبل می شود و داروهای پزشکان نیز به درمان آن افاقه نمیکند.
بارها و بارها اشاره شده که ریشه این ناآرامیها و یا نقطه آغاز ارز چند نرخی در بازار ارز ایران مهر ماه سال 89 کلید خورد و از آن زمان تا کنون هم ادامه پیدا کرد؛ هر چند وقت یک بار این تب بالا میگیرد و بعد از درمان سطحی فضا آرام میشود اما نگاهی به گذشته بازار ارز نشان میدهد که این آرامش دوام چندانی ندارد و با هر تلنگری بازار تکان میخورد.
به اعتقاد کارشناسان اقتصادی و بانکی عمده ترین دلایل اتفاقات اخیر ارزی در بازار ارز در حقیقت وجود نقدینگی سرگردان در اقتصاد، سیاستهای دستوری نرخ سود و نرخ ارز، عدم ثبات مدیریتی و سیاستگذاریهای غیر منطقی دولت و بانک مرکزی است.
اتفاقات بازار ارز این روزها کار را به جایی رسانده که سفته بازی و واسطهگری بیشتر از قبل شده است و موجب شده تا تب خرید ارز بین افرادی بالا رود که تا پیش از این حتی یک بار هم از نزدیک "دلار" را لمس نکرده بودند ولی امروز با هیاهو و هیجان خاصی خیابان فردوسی را بالا و پایین میکنند و با هوای خرید دلار سرمایه های خود را به این ارز تبدیل میکنند.
این گروه از مردم با هدف کسب سود روانه بازار ارز میشوند و البته تعدادشان هم کم نیست، هدفشان مشترک و منابعشان متعدد است؛ می آیند و میروند، عدهای کهنه کار هستند و عده ای هم به خاطر تجربه های اقوام و دوستان خود حتی سرمایههای غیر نقد خود را فروخته و تبدیل به پول نقد کردهاند تا بتوانند ریال خود را به دلار تبدیل کنند و از افزایش این ارز سود ببرند.
البته مشتریان بازار ارز فقط سود نمیکنند بلکه به دفعات متضرر هم شدهاند ولی بازهم ترجیح میدهند که بازار ارز را به عنوان بازار سرمایهگذاری انتخاب کنند.این حالت این روزها هم در بازار به دفعات مشاهده می شود ولی افرادی که طی این ایام به بازار ارز می آیند تنها و تنها به سود میاندیشند چراکه معتقدند دلار به نرخ 2000 تومان خواهد رسید و حتی اگر امروز این ارز را با نرخ 1700 تومان بخرند بازهم سود کرده اند.
خبرنگار برای ارائه گزارش از وضعیت خرید و فروش ارز در بازار ارز تهران به خیابان فردوسی رفت؛ آنچه در زیر میخوانید بخشی از اتفاقات ارزی بازار است.

* فردوسی و شاهنامه پاتوق دلال و سفته باز

اینجا، خیابان فردوسی-میدان فردوسی-جنب پاساژ شاهنامه است؛ کنار پاساژ عده ای واسطه هستند که همه روزه و در هر ساعتی بخواهی پیدایشان کنی فقط کافیاست سری به این منطقه بزنی؛ کارشان خرید و فروش دلار با نرخ آزاد است و همیشه و در هر فصلی از سال تکه کلامشان این است که " بانک مرکزی صرافها را پولدار کرد"؛ مشتریانشان را خودشان انتخاب میکنند و البته مشتریان هم اگر بخواهند دلار را با نرخ آزاد بخرند این افراد را انتخاب میکنند. به قول خودشان درد کشیده این بازار هستند. ابزار اصلی کارشان پول و ماشین حساب است و کلمه ای که دیگر از زبانشان نمی افتد "دلار" است.
محل فعالیتشان یا به عبارتی دفتر معاملاتشان در راهروها پاساژها و خیابانهای اطراف میدان فردوسی است؛ هر زمان دلار گران شود مشتریان این گروه هم زیاد و هر زمان دلار پایین بیاید مشتریان آنها کم می شود. به قول خودشان مردم تنها زمان گرانی به فکر خرید دلار میافتند و وقتی که دلار ارزان میشود از ترس اینکه دلار ارزان تر خواهد شد کاری با دلار ندارند و بعضاً هم به فکر فروش دلار می افتند تا بیش از این ضرر نکنند.
یکی از این واسطهها گفت: صرافی ها این روزها اصلا خرید و فروش دلار ندارند و فقط بعضی از آنها در تابلوهای خود نرخ خرید 1390 تومان و نرخ فروش 1400 تومان را ثبت کردهاند.
وی می گوید: ارز در بازار کم شده و به همین خاطر است که دیروز قیمت دلار بازهم 1700 تومان شد و امروز واسطهها دلار را بانرخ 1720 تومان می فروشند و با نرخ 1700 تومان میخرند.

* قفل شدن فعالیت صرافیهای مجاز بازار واسطه ها را داغ کرد

افزایش نوسانات ارزی طی این روزها موجب شده تا رفتو آمدهای خریداران و فروشندگان دلار در خیابان فردوسی بیشتر از قبل شود.
رفتآمدهایی که با یک سؤال مشترک ادامه دارد و آن هم این است که "دلار چنده؟!" ؛ نقاط مختلف خیابان فردوسی این روزها شاهد افزایش رفت و آمد خریداران و فروشندگان دلار است.
فقط کافی است چند دقیقه کنار تعدادی از این واسطه های فردوسی بایستیم تا از نزدیک شاهد این صحنه باشیم که به فاصله هر چند دقیقه یک بار افراد مختلف برای پرسیدن نرخ دلار میآیند و می روند.
عده ای از این افراد از وضعیت خرید و فروش دلار توسط صرافی ها گله مند هستند و میگویند: گروهی از صرافی ها اصلاً قیمت هم به مردم نمیدهند چه رسد به اینکه دلار بفروشند یا بخرند.
یکی از این متقاضیان خرید ارز گفت: زمانی که صرافی ها کاری انجام نمیدهند و رسماً از انجام فعالیت کناره گیری کرده اند مردم ترجیح می دهند از واسطه های خیابانی ارز مورد نیاز خود را تهیه کنند.

* صرافان مجازی که به راحتی تخلف می کنند

طبق اطلاعیه کانون صرافان دلار در صرافیهای مجاز باید با نرخ 1390 خریداری و 1400 فروخته شود اما مراجعه به این صرافی ها نشان می دهد که این صرافیها دلار را با نرخ 1390 تومان میخرند و در هنگام فروش توجهی به اطلاعیه کانون صرافان ندارند.
قالب این صرافیها فقط دلار را از مردم با نرخ کم می خرند و مراجعه حضوری نشان داده که فروشی در این صرافی ها انجام نمیشود؛ تعدادی از این صرافی های مجاز که در سر در مغازه های خود قید کردهاند "صرافی ...، داری مجوز رسمی از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و همچنین دارای مجوز از اتحادیه طلا، سکه و صراف تهران" حتی نرخ کانون صرافان را نیز در تابلوهای خود ثبت نکرده اند.
گروهی از این صرافی های دارای مجوز هم طی اقدامی فقط نرخ خرید دلار را در این تابلوها ثبت کردهاند و هیچ نرخ دیگری از ارزهای مختلف را در این تابلوها ننوشته اند.
به هر حال در شرایطی که دلار در بازار آزاد 1700 تومان باشد خرید دلار 1390 تومانی برای این گروه از صرافان مقرون به صرفه خواهد بود. اما باید توجه داشت که این اتفاقات درحالی در بازار روی میدهد که این صرافیهای مجاز به جای اینکه صرفاً کار خود را منوط به خرید دلار با نرخ 1390 تومان نمایند باید در این بازار آشفته، ارزی را هم به مردم بفروشند تا این طور بازار واسطهگری و سفتهبازی داغ و پر منفعت برای عدهای خاص نشود. 

* چک و چانه فراوان فقط به خاطر فروش یک دلار!؟

در گوشه و کنار فردوسی مردمی هستند که دلارهایی را که قبلاً با نرخهای پایینتر خریدهاند را می خواهند با نرخ 1700 تومان به واسطههای خیابانی بفروشند.
زمانی هم که پای صحبت این افراد می نشینیم حرف مشترکشان این است که میخواهند از گرانی دلار سود ببرند.
اما یکی از صحنههای جالب بازار ارز این بار اقدام زن و شوهر میانسالی بود که با هیجان خاصی از واسطههای خیابان فردوسی نرخ دلار را میپرسیدند ولی حاضر نبودند چیزی به آنها بفروشند.
اما این زوج سرانجام با یکی از این واسطهها سر قیمت کنار آمدند و هنگامی که واسطه از انها پرسید چند دلار دارید با پاسخ جالب این زوج مواجه شد؛ این زوج فقط یک دلار داشتند.
زمانی که واسطه مربوط متوجه این موضوع شد خطاب به آنها و با لحن خاصی گفت: مشتریان من 10 هزار دلار میآورند و میفروشند آن وقت شما به خاطر یک دلار این همه بحث کردید؟!
خبرنگار که از نزدیک شاهد این صحنه بود به این زوج گفت: شما واقعاً یک دلار دارید؟! که انها هم در پاسخ گفتند بله فقط یک دلار داریم و الان هم میخواهیم به قیمت مناسبی این دلار را بفروشیم.
این زوج گفتند: از چند واسطه نرخ گرفتیم ولی میخواهیم دلارمان را به بالاترین نرخ بفروشیم؛ مشتری هم داریم.

* شایعه بازار را متلاطم نکرد؛ نبود ارز دلیل گرانی دلار

یکی از واسطهها در خصوص چرایی اتفاقات اخیر بازار ارز میگوید: ارز در بازار نیست.
وی با بیان اینکه دلار در بازار کمتر از قبل شده است، گفت: عدهای می گویند قیمتها به خاطر شایعه و شایعه پراکنیهای در ارتباط با رفتن رئیس کل بانک مرکزی بالا رفته است ولی این دلیل واقعی این وضعیت نیست.
این واسطه بازار ارز ادامه میدهد: ریشه این اتفاقات بسیار عمیقتر از شایعات مرتبط با بهمنی است و دولت باید اساساً کاری برای بازار ارز کند.

 
آنچه در این گزارش خواندید تنها بخشی از واسطهگری و سفتهبازیهای ارزی در بازار است ولی باید توجه داشت که قیمتها در حالی این روزها در بازار پر تلاطم ارز بالا و پایین میشود که دولت و بانک مرکزی دست روی دست گذاشتند و سیاست خاصی را برای مدیریت بازار ارز ندارند.
به نظر میرسد در این شرایط و با توجه به اینکه از ابتدای سال تا کنون بازار ارز روزهای ناآرامی را سپری کرده باید دولتمردان فکری اساسی برای بازار ارز کنند تا وضعیت از این بدتر نشود و مردم با هوای سوداگری به بازار ارز هجوم نیاورند.