اختلاف نظر آمریکایی‌ها در مورد سود لغو موقت تحریم‌ها برای ایران

با تمدید مذاکرات هستهای تحت توافق موقتی که یکسال قبل در ژنو امضا شد، ایران همچنان از تعلیق موقت شماری از تحریمهای آمریکا برخوردار خواهد بود.

بر اساس آماری که دولت اوباما به درخواست بلومبرگ نیوز منتشر کرد، تعلیق تحریمها برای ایران کمتر از آنچه مقامات آمریکایی انتظار داشتند، ارزش داشته است و سود مستقیم ایران از نظر نقدینگی و صادرات غیرنفتی در شش ماهه اول امسال حدود دو میلیارد دلار کمتر از میزان مورد پیش بینی دولت اوباما بوده و این کشور به جای هفت میلیارد دلار تنها 4.6 میلیارد دلار به دست آورده است.

طبق آماری که بلومبرگ از اطلاعات انرژی و گمرکی پنج کشور واردکننده نفت ایران و سازمان بینالمللی انرژی به دست آورده است، در همین مدت ایران 5.6 میلیارد دلار بیشتر از فروش نفت خام و میعانات گازی نسبت به شش ماه پیش از آن به دست آورد. با این همه این پول در حسابهای بانکی بلوکه شده است که ایران تحت تحریمهای آمریکا نمیتواند به آنها دسترسی داشته باشد.

صادرات کمتر از حد انتظار غیرنفتی ایران با فروش بالاتر از انتظار نفت و میعانات گازی جبران شد و از این رو بعید به نظر میرسد طرفداران تحریمهای بیشتر علیه ایران در کنگره آمریکا را که مدعی هستند ایران به صورت مخفیانه در تلاش برای دستیابی به سلاح هسته ای است، آرام کند.

تحت مذاکرات تمدید شده ایران 700 میلیون دلار در ماه از درآمد حاصل از صادرات نفت خود که در حسابهای بانکی خارجی بلوکه شده است، دریافت خواهد کرد و آمریکا همچنان تحریمها علیه صادرات خودرو و پتروشیمی ایران را معلق نگه خواهد داشت ،اما تحریمهای مالی به قوت خود باقی خواهند ماند.

مارک کرک، سناتور جمهوریخوه از ایلینویز و یکی از طراحان قانونی که صادرات نفت و دسترسی به سیستم بانکی را برای ایران محدود کرد، در واکنش به تمدید مذاکرات اظهار کرد تمدید مذاکرات به این معنی است که دولت ایران همچنان 700 میلیون دلار در ماه یا حدود 23 میلیون دلار در روز از تعلیق تحریمها سود خواهد برد.

این در حالی است که حتی هفت میلیارد دلاری که دولت اوباما برای شش ماه اول امسال پیش بینی کرده بود در مقایسه با اقتصاد 400 میلیارد دلاری ایران رقم نسبتا ناچیزی است.

از سوی دیگر مخالفان از دولت رژیم صهیونیستی گرفته تا طرفداران تحریمهای ایران در واشنگتن برآوردهای دولت اوباما را قبول نداشته و میگویند ایران در شش ماه اول امسال از لغو تحریمها 20 میلیارد دلار یا بیشتر سود کرده و زمینه برای بازگشت شرکتهای خارجی به ایران مهیا شده است.

در عوض آمار منفک شده دولت اوباما نشان میدهد در این مدت ایران 4.2 میلیارد دلار از درآمدهای نفتی موجود در حسابهای بانکی بلوکه شده را دریافت کرده و از صادرات پتروشیمی و خودرو تنها 378 میلیون دلار درآمد یا 15 درصد از 2.5 میلیارد دلاری که کاخ سفید پیش بینی کرده بود میتواند به دست آورد، کسب کرده است.

گزارشی که به طور مشترک از سوی بنیاد دفاع از دموکراسیها و موسسه تحقیقات اقتصادکلان روبینی گلوبال اکونومیکس نوشته شده، آمارهای دولت اوباما را به چالش کشیده و برآورد کرده است ایران در شش ماه اول امسال 11 میلیارد دلار سود مستقیم دریافت کرده است.

دلیل اصلی این اختلاف نظر و برآورد بالاتر، درآمد حاصل از فروش بیشتر نفت و میعانات گازی بوده که ایران تحت توافق موقت انجام داده است.

از سوی دیگر تحلیلهای موسسات آمریکایی نشان میدهد اعتماد به وجود آمده از لغو موقت تحریمها به بهبود رشد تولید ناخالص داخلی ایران، کند کردن روند صعود تورم و متوقف کردن سقوط آزاد ارز کمک کرده است که به گفته مخالفان نشان میدهد سود ایران از تخفیف تحریمها محدود نبوده است و در مدت تمدید شده سود غیرمستقیم ایران رشد بیشتری خواهد کرد.