افزایش 160 تومانی نرخ دلار در کمتر از یک هفته/ بانک مرکزی در بازار ارز دخالت می‌کند؟

بازار ارز در یک هفته اخیر با تحولاتی مواجه شده است و نرخ دلار در این بازار در روزهای اخیر به طور نامحسوس روندی افزایشی را در پیش گرفته، این درحالی است که به گفته مسئولان اقتصادی و بانکی کشور بازار ارز در یک سال گذشته با کمترین تغییرات و تحولات مواجه بوده و آرامش در این بازار برقرار بوده است.

ولی الله سیف رئیس کل بانک مرکزی در حاشیه آخرین جلسه شورای گفتگوی دولتی و بخش خصوصی که ۱۳ روز پیش برگزار شد در جمع خبرنگاران در مورد نرخ ارز گفته است: ثبات نرخ ارز در یک سال گذشته به این معنا بوده است که ۶۰ درصد از دامنه نوسانات نرخ ارز کاهش یافته و حدود ۶.۵ درصد متوسط قیمت آن پائین آمده است.

نرخ دلار که یکشنبه هفته گذشته در بازار آزاد ۳۲۳۶ تومان بود، با روندی افزایشی امروز به حدود 3395 تومان رسیده است. برهمین اساس، این روند از سه شنبه هفته گذشته به صورت تدریجی آغاز شده است؛ به جر نرخ دلار، قیمت سایر ارزهای اصلی مانند یورو و پوند نیز به صورت نامحسوس افزایش را تجربه کردند.

بر این اساس، قیمت دلار در یک هفته اخیر حدود 160 تومان افزایش یافته است، به نظر میرسد با ادامه روند افزایشی نرخ دلار در بازار انتظار دخالت بانک مرکزی (براساس قانون) وجود دارد، این در حالی است که بانک مرکزی در سالهای اخیر نظام شناور مدیریت شده ارزی در ایران را مورد استفاده قرار داده است و این موضوع در بند "ج" ماده ۸۱ قانون برنامه پنجم توسعه به صراحت آمده و براساس قانون، بانک مرکزی در شرایطی، میتواند در بازار دخالت و نرخ شناور مدیریت شده را اعمال کند.

در نظام شناور مدیریت شده دامنه تغییرات مجاز توسط بانک مرکزی تعریف می شود. به طور مثال، اگر دامنه مجاز ۵ درصد باشد، یعنی اینکه هر وقت تغییرات قیمت ارز فراتر از ۵ درصد باشد، بانک مرکزی باید دخالت کند ولی پیش از آن کاری انجام نمیدهد.

در این میان، فعالان بازار ارز، تدبیر قانونی دولت با محوریت بانک مرکزی را در شرایط لزوم، طلب میکنند.

بانک مرکزی در گذشته با تمرکز بر مرکز مبادلات ارزی بازار ارز کشور و عرضه و تقاضا را مدیریت می کرد، اما در حدود یکسال گذشته با وجود اینکه سیف اعلام کرده بود برنامه های جدیدی را برای گسترش فعالیت این مرکز دارد، اما عملا این مرکز رو به تعطیلی است.

رئیس کل بانک مرکزی همچنین با پیش بینی وضعیت بازار ارز و طلا پس از اعلام نتایج مذاکرات اخیر هستهای (تمدید مذاکرات تا ۱۰ تیرماه سال آینده) گفته است: شرایط نرمال است و اتفاق خاصی که باعث ایجاد شوک در بازار شود، بهوجود نیامده است، ضمن اینکه پیش بینی میکنم آرامش بیشتری با توجه به نتایج حاصله داشته باشیم.

سیف در مورد تاثیر عوامل داخلی در بازار ارز و طلا اظهار داشته است: عوامل بنیادی بازار در وضعیت تعادلی کامل وجود دارند، میزان عرضه و تقاضا در بازار تعادل نسبی مطلوب دارد و بانک مرکزی هم بازار را کنترل می کند. اگر برخی مواقع نوسانی در بازار ارز مشاهده می شود، بیشتر تحت تاثیر خبرهای موقت زودگذر است.

وی با بیان اینکه اثر این اخبار موقتی است و خنثی می شود و دوباره تعادل واقعی به بازار باز می گردد، افزوده است: به دلیل غلبه عرضه بر تقاضا به نظر می رسد که مقداری کاهش در بازار ارز شاهد باشیم.

غیر از این عوامل، اظهارات متفاوت وزیر اقتصاد و رئیس کل بانک مرکزی در هفته گذشته در مورد پیش بینی نرخ دلار در بودجه سال ۹۴ کل کشور هم در وضعیت فعلی بازار ارز بیتاثیر نبوده است. رئیس کل بانک مرکزی در حالی از پیش بینی نرخ ارز ۲۸۵۰ تومانی در بودجه ۹۴ سخن گفت که وزیر اقتصاد میگوید: قیمت دلار در بودجه سال آینده همچون بودجه ۹۳ خواهد بود و تغییری نخواهد کرد.

این وضعیت در حالی است که بانک مرکزی برنامه تک نرخی کردن ارز را هم در دستور کار دارد، به طوری که رئیس کل این بانک اعلام کرده است این برنامه برای دولت، قطعی است اما اجرای آن بستگی به شرایط بین المللی دارد، ضمن آنکه این اقدام در حالی انجام خواهد شد که نقل و انتقالات ارزی به سهولت انجام شود.