رقابت شکننده بازار پولی برای بازار سهام

به نظر میرسد روند متغیرهای کلان اقتصادی امکان صعودی شدن حرکت بازار سهام را سخت کرده باشد. در این میان، بازار پول در هیاهوی زمزمههای افزایش دوباره نرخ تورم، رقابت شکنندهیی برای بازار سرمایه شکل داده است؛ بهطوریکه به گفته رییس شورای هماهنگی بانکهای دولتی، آشفتگی نرخ سود سپردهها در بانکها و موسسات اعتباری به جایی رسیده که نرخ سود بانکی در برخی بانکها به 30درصد هم میرسد. در این خصوص عبدالناصر همتی رییس این شورا از ارسال نامهیی انتقادی به رییس کل مرکزی از سوی این شورا و کانون بانکها و موسسات خصوصی خبر داد. علاوهبر جذابیت بازار پول نسبت به بورس، ادامه کاهش قیمتهای جهانی نفت و دیگر مواد خام و فلزات اساسی موجب شد که بورس تهران در آخرین روز کاری نیز با افت مجدد 113واحدی رقم شاخص کل را در محدوده 69هزار واحدی نگه دارد. برایناساس هفته آخر آذر برای بورس با از دست دادن 1549واحد معادل زیان 2.2درصد به پایان رسید.

به نظر میرسد بازار نسبت به تغییرات مدیریتی سازمان بورس نیز چندان اعتنایی نمیکند و به سیر طبیعی خود ادامه میدهد. رشد اندکی که روز سهشنبه به بهانه استقبال از ورود رسمی رییس تازه سازمان صورت گرفت نیز چندان دوامی نیاورد و روز چهارشنبه بازار روند عادی خود را پی گرفت. به عبارت دیگر رشد اندک بازار معمولا بعد از افت شدید اتفاق میافتد. به گفته کارشناسان بازار زمانی که رشد یا افت سریع و زیادی در بازار روی میدهد بعد از مدتی بازار به فاز استراحت روی میآورد. از سوی دیگر مذاکرات رسمی معاونان وزرایخارجه و 1+5 در شهر ژنو سوییس آغاز شده است. پیشتر نیز سیدعباس عراقچی عضو ارشد تیم مذاکرهکننده هستهیی نیز پس از نخستین روز مذاکرات با امریکاییها از فضای حاکم بر مذاکرات هستهیی در ژنو ابراز رضایت کرد. خبرهای هستهایی- سیاسی درحال حاضر مهمترین خبر برای فعالان بازار محسوب میشوند و به محض کوچکترین اتفاق یا تحول مثبت در روند این مذاکرات، بورس تهران نیز همجهت با فضای این مذاکرات پیش میرود.

سودآوری شرکتها راهبرد بورسی

اما رییس جدید سازمان بورس و اوراق بهادار در نخستین اظهارنظر خود، اصلیترین راهبرد بورس را جلب حمایت از تمام فعالان این بازار برای حمایت از بازار اولیه اعلام کرد و وزیر اقتصاد نیز حمایت جدی دولت از بورس و بررسی موانع تاثیرگذار در بازار سرمایه را از سیاستهای جدید اعلام کرد. طیبنیا به ایرنا گفت: دولت تصمیم جدی دارد که از بازار سرمایه کشور حمایت کامل به عمل بیاورد زیرا بخش عمده تامین مالی بلندمدت فعالیتهای اقتصادی بر دوش بازار سرمایه است و برای آنکه این بازار بتواند رسالت خود را انجام دهد باید بازار ثانویه را نیز رونق دهد. این عضو کابینه دولت یازدهم باتاکید بر اینکه دولت به رونق بازار سرمایه اهمیت میدهد، تصریح کرد: عواملی که میتواند دراین زمینه موثر باشد مدنظر دولت است تا برخی از محدودیتهایی که در بخش واقعی اقتصاد و برخی از فعالیتهای اقتصادی وجود داشته و دارد و بر فعالیت بازار سرمایه موثر است، رفع شود. طیبنیا از بررسی محدودیتهای تاثیرگذار بر بازار سرمایه خبر داد و گفت: دولت درحال بررسی دقیق این موارد است. وی ادامه داد: دولت تصمیم جدی دارد تا این مشکلات را مرتفع کند تا زمینه سودآوری بالاتر شرکتهای بورسی و رونق بیشتر در بازار سرمایه فراهم شود.

از سوی دیگر خبر تحولبخش در حوزه صنعت و تولید داخلی اظهارات رییس صندوق توسعه ملی مبنیبر اختصاص 24.4میلیارد دلار از منابع ارزی به 9صنعت است.

صفدر حسینی باتاکید بر اینکه ما به شرکتهایی که سهم دولت در آن شرکتها بالای 20درصد باشد تسهیلات نمیدهیم گفت: برنامه سال جاری ما در بخش ارزی چیزی حدود 24.4میلیارد دلار است که به بخش نفت و گاز سهمیلیارد دلار، پالایشگاه و پتروشیمی 6.4میلیارد دلار، آب و کشاورزی 3.7میلیارد دلار، چرخه فولاد 3.2میلیارد دلار، حملونقل 1.6میلیارد دلار و صنایع متوسط و کوچک 2.2میلیارد دلار اختصاص مییابد. رییس صندوق توسعه ملی با اشاره به سهمیه پتروشیمی گفت: پتروشیمی یکی از حوزههایی است که ارزآوری زیادی برای ما دارد و یکی از کارهایی است که به صندوق توسعه ملی میخورد چراکه تسهیلاتی که میدهیم باید بهصورت ارز برگردد بنابراین پتروشیمی شامل این تسهیلات میشود.

همچنین از تحولات موثر بر بازار سرمایه همانطور که ذکر شد انتقاد به نرخ سود بانکی تا 30درصدی است. در این راستا مدیرعامل بانک ملی با اشاره به ارسال نامه خود به رییس کل بانک مرکزی به نمایندگی از بانکهای دولتی و خصوصی اظهار داشت: در این نامه به رییس کل بانک مرکزی اعلام کردیم که وضعیت نرخهای سود در بانکها بسیار آشفته است و بانکها و موسسات 22 تا 30درصد سود سپرده میدهند. عبدالناصر همتی تصریح کرد: متاسفانه تخلفات در پرداخت نرخ سود سپرده از برخی موسسات اعتباری کوچک شروع و درحال فراگیر شدن است و تقریبا همه موسسات و بانکهای خصوصی و دولتی نرخها را رعایت نمیکنند.

اما بازار مسکن نیز به نظر میرسد به تکاپوی رشد افتاده است چراکه بسته پیشنهادی از سوی انبوهسازان برای رونق مسکن به دولت ارایه شده است. محتوای این بسته پیشنهاد لیزینگ مسکن تا ۸۰درصد قیمت با نرخ سود ۴درصد بیشتر از تورم است با این امید که رکود چندساله بازار مسکن مرتفع شود. در «بسته پیشنهادی انبوهسازان در راستای رونق مسکن»، راهاندازی و فعال کردن پروژههای جدید مسکن و ساختمان شامل واگذاری اقساطی زمین، تقسیط هزینهها، تایید و حمایت دولت از تشکیل صندوقهای سرمایهگذاری مسکن و ساختمان و پیشفروش اعطای تسهیلات بانکی است. در بخشی از این پیشنهاد آمده است: همکاری نظام بانکی با انبوهسازان و مالکان واحدهای تکمیلشده برای فروش واحدها بهصورت لیزینگ، بدین توضیح که شخص انبوهساز دارای ساختمان مسکونی، اداری، تجاری تکمیلشده(مالک)، توسط نظام بانکی تا 80درصد قیمت واحد را(براساس توافق بین خریدار و فروشنده) بهصورت لیزینگ به خریدار واگذار میکند. نرخ لیزینگ حداکثر معادل نرخ تورم رسمی اعلامی توسط بانک مرکزی به علاوه 4درصد کارمزد بانکها پیشنهاد میشود.

روند معاملات روز بازار

روز گذشته نیز جو منفی در اکثر گروهها شکل گرفت. خودروییها اکثرا منفی معامله شدند، هر چند از گروه بانکیها ملت و صادرات نسبتا مثبت رقم خوردند اما چندان معاملات دلچسبی برای بازیگران رقم نزدند. مثبت شدن نماد ملت نیز بیشتر ناشی از حمایتهای حقوقی از سهام آن بود بهطوریکه بیشترین خرید آن از سوی حقوقیها انجام گرفت. با این حال در فرابورس نماد بانک ایرانزمین صف خرید شد. فملی نماد ملی صنایع مس ایران که روز سهشنبه بازگشایی شد، و اثر مثبتی بر شاخص گذاشت، دیروز صف فروش شد. به عبارت صریحتر بازگشت نماد فملی به تالار معاملات در روزی اتفاق افتاد که بازار مثبت بود درنتیجه نحوه بازگشایی نماد این سهم موجب شد که اثر منفی قابلتوجهی بر شاخص نداشته باشد. برایناساس روز گذشته صف فروش شد درحالی که حتی 200هزار سهم آن نیز به فروش نرسید. علت عمده روند ریزشی فملی افت قیمت جهانی مس است که بازار داخلی کاملا از روند قیمتهای جهانی متابعت میکند.

اما نماد بحثبرانگیز بترانس در رقابت بین دو حقوقی همچنان برخلاف حرکت بازار در مدار رشد قرار گرفته و با صف خرید سنگینی مواجه است. برای تصاحب مدیریت ایرانترانسفو رقابت تنگاتنگی بین سرمایهگذاری توسعه ملی و تامین اجتماعی نیروی مسلح در جریان است. دیگر نماد قابلتوجه قاسم ایران در فرابورس بود که روز گذشته صف فروش شد اما باوجود دامنه منفی نوسان 4 تا 5درصد صف فروش آن جمع شد. این نماد که تازه به بازار فرابورس راه یافته در روزهای گذشته با رشد بالا و صف خرید سنگین مواجه بود.

بدینترتیب بررسی روندها و نسبتهای متغیرهای بازار دیروز نشان میدهد که همچنان نسبت تقاضا به عرضه رو به پایین است. برآیند عملکرد حقیقیها نیز به تفکیک صنعت حاکی از خروج این اشخاص از گروههایی چون بانکیها، سرمایهگذاریها، محصولات شیمیایی، خودروییها، ماشینآلات و تجهیزات، سیمانیها، رایانه و فعالیتهای وابسته به آن، ساخت محصولات فلزی، شرکتهای چندرشتهیی و غیره است. در مقابل برآیند عملکرد دیروز حقوقیها نیز به تفکیک صنعت نشان میدهد که این اشخاص نیز عمدهترین خرید خود را از گروههای بانکی، سرمایهگذاریها، پتروشیمیها، خودرویی، ماشینآلات و تجهیزات، سیمانیها، ساخت محصولات فلزی، شرکتهای چندرشتهیی صنعتی، انبوهسازی، املاک و مستغلات انجام دادند. بدینترتیب بیشترین تقاضا به ماشینآلات و دستگاههای برقی، بیمه و صندوق بازنشستگی جز تامین اجتماعی و داروییها اختصاص داشت. همچنین بیشترین عرضه را نیز انبوهسازی، خودرویی، فلزات اساسی، استخراج کانههای فلزی، هتل و رستوران، سیمانیها، بانکیها در بر میگرفت.

در نتیجه نمادهای ملت، هلدینگ غدیر، صادرات و ایران ترانسفو عمدهترین نقش را در ارتقا شاخص ایفا کردند و از طرف دیگر نمادهای ایران خودرو، چادرملو، بانک اقتصاد نوین، شرکت ارتباطات سیار ایران، سرمایهگذاری دارویی تامین در تنزل شاخص عمل کردند. بدینترتیب درحالی که معاملات گروه بانکی و شرکتهای چندرشتهیی صنعتی سعی در مثبت کردن بازار پیش میرفتند که گروه خودرویی، استخراج کانههای فلزی، مخابرات، فلزات اساسی و داروییها روند حرکتی شاخص کل را منفی کردند.

سهم خرید و فروش حقیقیها نسبت به حقوقی به یک چهارم رسید، در نتیجه در بازار روز آخر این هفته در مجموع در بورس وفرابورس 683میلیون و 963هزار سهم به ارزش نزدیک به 298میلیارد تومان در 58هزار و 410 نوبت معاملاتی داد و ستد شد.