ارزیابی نمایشگاه بین المللی چاپ‌ و بسته‌بندی

قباد نظری استاد دانشگاه در رشته چاپ و مدیرمسئول مجله دنیای چاپ در گفتگو با خبرنگار از حال و هوای این دوره از نمایشگاه گفت، نمایشگاهی که هر ساله در فصل سرما صدای غرفه داران را بخاطر نبود سیستمهای مناسب گرمایشی درآورده بود بنظر زمستان گرم امسال به کمک غرفهداران آمد تا حدودی به کسب کار غرفهداران گرمی بخشید اما همچنان مشکلات زیادی وجود دارد نظری معتقد است که بین المللی بودن این نمایشگاه را ایام تعطیل کریسمس زیر سوال میبرد. در ادامه به این گفتگو به تفصیل پرداخته ایم.

این دوره از نمایشگاه را چگونه ارزیابی کردید؟

به نظر من نمایشگاه امسال بهتر از سالهای گذشته بود با توجه به حضور متخصصین و بالطبع تخصصیتر شدن نمایشگاه و تبلیغات مناسبی که انجام شده بود در کل فضایی مثبت را ایجاد کرده بود.

این نمایشگاه که بیست و یک سال از عمر آن میگذشت چه تغییرات و تحولاتی طی این مدت داشته است؟

در این زمینه ابتدا باید چند نکته را مدنظر قرار دهیم. اول کلمه و مفهوم بین المللی است که این نمایشگاه به یدک میکشد لذا این موضوع بسیار اهمیت دارای اهمیت است که نمایشگاهی با این عنوان با روزهای تعطیلی کریسمس مصادف شده است و این مانع حضور اکثر کشورهایی شد که مشغول برگزاری جشن سال نو میلادی هستند. مسئله دوم دونرخی بودن اجاره بهای غرفه هاست. نرخ غرفههای نمایشگاه برای شرکتهای داخلی به صورت ریالی حساب میشود اما همین غرفهها برای همتای خارجی آنها بصورت ارزی اخذ میگردد این تفاوت قیمت برای حضور شرکتهای خارجی در این نمایشگاه دافعه ایجاد میکند؛ نمایشگاه دروپا (بزرگترین و مهمترین نمایشگاه چاپ و بستهبندی اروپا) که هر چهار سال یکبار در آلمان برگزار میشود ما این برخورد دوگانه در نرخهای پرداختی بین شرکتهای آلمانی و دیگر کشورها را نمیبینیم و نخواهیم دید، گویا این موضوع در ایران به خاطر حمایت از تولیدکنندههای داخلی عنوان میشود که به نظر من توجیه مناسبی نیست زیرا به عنوان مثال ایران تولیدکننده ماشین آلات چاپ مانند ماشین چاپ هیلوگراور یا افست ندارد.

درباره روند این 21 سال هم باید گفت طبیعتا تجربهها کاملتر شده و نمایشگاه بهتر از سالهای گذشته برگزار میشود اما این مسیر خیلی کند پیش میرود در حالی که باید خیلی سریعتر از این شرایط پیش برویم چرا که ما با صنعتی در ارتباط هستیم که سرمایه عظیمی را در خودش جای داده و صنعت چاپ در ردیف چند صنعت اول دنیا در این زمینه است. همچنین با توجه به ماهیت و طبیعت این صنعت که پیشنیاز اصلی اطلاعرسانی است باید خیلی بیشتر از این پیشرفت نماید ولی این روند پیشروی نمایشگاه خیلی کند بوده اما درهر حال مثبت ارزیابی میشود.

در سالهای اخیر شاهد افزایش تعداد نمایشگاههای بین المللی در تهران هستیم به نظر شما این موضوع تا چه اندازه در کمیت و کیفیت بازدیدکنندگان ایرانی و خارجی تاثیرگذار خواهد بود؟

این نمایشگاه هرسال همزمان با نمایشگاه چاپ و تبلیغات برگزار میشد، چاپ و بسته بندی و چاپ و تبلیغات دونمایشگاه همسو بودند و اصولا هیچ آسیبی به یکدیگر وارد نمیکردند یعنی بازدیدکنندگان هر دو نمایشگاه بخاطر همسویی و نزدیکی از این همزمانی منتفع میشدند، اما امسال یک اتفاق ناخوشایندی رخ داد که نمایشگاه چاپ را با نمایشگاه آجیل و خشکبار که هیچ ارتباطی با هم ندارند برگزار کردند که این موضوع در پیدا کردن غرفههای مورد نظر بازدیدکنندگان تخصصی اشکال ایجاد کرده است.

درباره دو صنعت چاپ و بستهبندی چرا در ایران این دو همیشه با هم هستند و اینگونه شناخته میشوند در حالی که اینها هرکدام میتوانند جایگاه متفاوتی داشته باشند یا به عبارت دیگر چرا صنعت بستهبندی مستقل نداریم بدان صورت که درصنعت چاپ اتحادیه و تشکلهای دولتی و مدنی وجود دارد در بسته بندی وجود ندارد؟

صنعت بسته بندی در واقع بدون چاپ هویت ندارد شاید برای خیلی از دوستان که در این صنعت فعالیت میکنند این حرف زیاد برایشان خوشایند نباشد اما این یک حقیقت است، ما اگر چاپ روی یک بستهبندی نداشته باشیم یک دنیای خالی از لطف داریم شما تصور کنید وارد یک سوپرمارکت میشوید که هیچ چیزی به غیر از سفیدی جعبه ها و بسته وجود نداشته باشد در نتیجه این دو حتما باید در کنار همدیگر با شند البته بستهبندی در برخی موارد فراتر از صنعت چاپ هم میرود و یک جاهایی جدا باشند اما درکنار هم باید باشند.

اما در سطح مدیریتی شاید جدا شدن این دو صنعت برای نظارت و برنامهریزی به نفع هر دو صنعت باشد. نظر شما چیست؟

اگر ما بخواهیم این دو صنعت را جدا از هم در نظر بگیریم یک جاهایی با هم تلاقی دارند اما به هر حال هرکدام یک شاخههایی جدا دارند مثلا در مورد امور فرهنگی کشور مانند چاپ کتاب و نشریات که هیچ ربطی به بستهبندی ندارد و یا بعضی قسمتهای چاپ هیچ ارتباطی با چاپ ندارد بله شما درست میگویید اگر اینها بصورت جداگانه متولی داشته باشند و بتوانند اینها یک نقاط مشترکی را رعایت کنند طبیعتا موفقیت این دو خیلی بیشتر خواهد شد در حال حاضر در دنیا هم صنعت چاپ هم بسته بندی هرکدام گستردگی زیادی دارند.

صنعت بسته بندی در دنیا و حتی کشورهای همسایه مثل ترکیه سهم زیادی قابل توجهی در تولید ناخالص ملی آنها دارد ولی آنطور که میبینیم در کشور ما اینگونه نیست حتی محصولات کشاورزی ما بصورت فلهای به بازار عرضه میشوند که این هم به ضرر کشاورزان هم مصرفکنندگان بوده بخاطر اینکه خطر فساد هر محصولی کشاورز را مجبور به فروش زودهنگام با قیمت نازلی به واسطه ها میکند و آنطرف به قیمت بالایی به مصرف کنندگان میدهند. از طرفی نبود بسته بندی ضایعات محصولات کشاورزی را زیاد کرده و حتی در صادرات هم به خام فروشی بدون بسته بندی روی آورده ایم. دولت اعلام کرده است به کشاورزان در صورت تشکیل تعاونی ده نفره سه برابر سپردههای این تعاونی ها که در بانک میگذارند وام با سود سه درصد برای توسعه بستهبندی پرداخت میکند به نظر شما این مسئله تا چه اندازه راه گشاست؟

طبیعتا تعاونی در هر جایی مفید است ولی متاسفانه ما برای هرکاری آنقدر تبصره و حاشیه درست میکنیم که شخص خسته میشود. این مورد زمانی میتواند تاثیرگذار باشد که چند مسئله وجود داشته باشد کاهش سختگیریهای هنگام تسهیلات مثل ضامن و گرفتن سند و... ، ثبات قیمتها، پایبندی بانک به تعهدات و ثبات بازار. با این شرایط میتواند امیدوار بود که موثر باشد.

درمورد نمایشگاه بگویید چه ماشینآلاتی عرضه شده است؟

من تا آنجا که دیدم در زمینه بستهبندی پرکنها هستند و یکسری کارها جعبهسازی هست که بیشتر نمایشگاه را به خود اختصاص داده است. محصولات خارجی زیاد نیستند که به نظر من به خاطر همین تلاقی کریسمس با ایام نمایشگاه است که این موضوع هم هرسال اتفاق میافتد.

بیشتر از چه کشورهایی در نمایشگاه شرکت کرده اند؟

بیشترین شرکت کننده از چین و ترکیه هستند این دو کشور تقریبا هرسال حضور دارد ترکیه بیشتر بخاطر جذب سفارشات چاپی است و چین هم برای فروش دستگاه و ماشین آلات است.

ماشین آلات چینی با چه کیفیتی عرضه میشود؟

ما دستگاه چینی هم باکیفیت داریم هم بیکیفیت. این ما هستیم یعنی بازرگانان ما هستند که طالب محصولات بیکیفیت چینی هستند بضاعتهای مالی ما هست که اجازه نمیدهد ما دستگاهای با کیفیت را از چین خریداری کنیم.

به نظر شما تولیدات داخلی ما تا چه حد میتواند با محصولات خارجی رقابت کنند؟

همانطور که گفتم در ماشینآلات چاپ اصلا تولیدی نداریم که بخواهد رقابتی صورتی بگیرد. تقریبا 90 درصد دستگاهایمان خارجی است ولی در زمینه بستهبندی 50 درصد تولید داخلی است.

این تولیدات داخلی از لحاظ قیمت با همتای خارجی آنها چقدر متفاوت است؟

از لحاظ قیمت بهتر هستند. البته همتای خارجی متفاوت است، اگر بخواهیم با همتای چینی مقایسه کنیم داخلیها هم از لحاظ کیفیت بهتر هستند هم قیمت.

دستگاهای تولید ایرانی مونتاژ هستند یا کاملا تولید داخل است؟

کاملا تولید داخلی هستند حتی طراحی و قطعات خیلی از آنها کاملا ایرانی است.

به نظر شما تحریمها تا چه حد بر این صنعت تاثیر گذاشته است؟

تحریم ها تاثیرهای خودش را دارد تا جایی که ما بعضی از قطعات مربوط به کارهای چاپ را خیلی گرانتر خریداری میکنیم مثلا در زمینه چاپ هلیوگراور خیلی از امکاناتی را که بتوانیم سیلندرسازی کنیم را در اختیار نداریم و مجبور هستیم خیلی از این کارها را به ترکیه بفرستیم در حالیکه قبلا در ایران انجام میشد ولی در حال حاضر بخاطر نبود قطعات انجام نمیگیرد یا اگر هم بگیرد با کیفیت خیلی پایینی انجام میشود.