مقصران گرانی ارز و‌ سکه

روزنامه شرق: در روزهایی که انتقادات به دولت به دلیل اوضاع نابسامان بازار ارز و سکه به اوج خود رسیده و راهکارهایی همچون «پلیس بانکی» هم افاقه نکرده، روزنامه دولتی ایران با اعتراض به حوادث سفارت انگلیس و باغ قلهک در تهران، خرید سکه از سوی شهرداری و پوشش اخبار تحریم بانک مرکزی از سوی انگلیس و آمریکا توسط رسانهها، توپ را به زمین مجلسیان، شهرداری و «جریانات خاص» انداخت و آنها را مقصر اوضاع اقتصادی فعلی کشور معرفی کرد. سایت روزنامه دولتی ایران روز پنجشنبه در واکنش به اظهارات احمد توکلی، رییس مرکز پژوهشهای مجلس توضیحاتی انتقادی ارایه کرد. توکلی که چندی پیش با الیاس نادران دیگر نماینده تهران در نامهای خطاب به علی لاریجانی خواستار تشکیل جلسه اضطراری برای بررسی «بازار نابسامان ارزی» شده بود، یکبار دیگر طی یادداشتی در سایت رسمی خود «الف» درباره ناتوانی بانک مرکزی در ساماندهی بازار طلا و ارز یادداشتی منتشر کرد. در واکنش به این یادداشت و انتقادات مطرح علیه دولت، سایت روزنامه دولتی ایران تلاش کرده در گزارشی با مقصر جلوه دادن برخی عوامل عنوان کند، دولت نقشی در این وقایع نداشته و این اوضاع نابسامان اقتصادی به دولت از سوی برخی نهادهای دیگر تحمیل شده است. براساس آنچه سایت روزنامه ایران منتشر کرده محمود احمدینژاد از سال قبل افزایش قیمت دلار را پیشبینی کرده بود. «در همین زمان که رییس دولت سیاست کاهش نرخ ارز را مطرح میکرد، بسیاری از مدعیان اقتصادی در کشور کاهش نرخ ارز را رد میکردند و آن را سیاست درستی نمیدانستند.»

در این گزارش عنوان شده «نخستین نشانههای رشد قیمت ارز در بازار مهرماه سال 89 آشکار شد بهطوری که در آبانماه نرخ دلار به 12 هزار و 500 ریال هم رسید. این در حالی بود که جوسازی برخی افراد و جریانها در ارتباط با آغاز طرح هدفمندی یارانهها در این افزایش قیمت بیتاثیر نبود.» در ادامه تاکید شده «اگر به مقطع زمانی هشدارهای متعدد رییسجمهور درباره اخلالگری برخی جریانها در بازارهای ارز و طلا توجه کنیم، درمییابیم که چرا برخی افراد با سیاسیخواندن مواضع رییسجمهور سعی داشتند جامعه را نسبت به هشدارهای متعدد ایشان نسبت به اخلالگریهای برنامهریزی شده در بازارها بیتوجه سازند و افکار عمومی را از واقعیتهای پشت پرده اقتصاد کشور منحرف کنند.» اما آنچه در گزارش سایت روزنامه دولتی ایران برای اولین بار مورد انتقاد قرار گرفته و رسما اعلام میشود، اعتراض به وقایع سفارت انگلیس و باغ قلهک در تهران است. در حوادث سفارت انگلیس جمعی از دانشجویان بسیجی ابتدا در مقابل سفارت انگلیس تجمع کرده و سپس وارد سفارت و باغ قلهک شدند. این تجمع پس از مصوبه مجلس درخصوص اخراج سفیر انگلیس از تهران و کاهش سطح روابط با بریتانیا در سطح کاردار صورت گرفت. جمعی از نمایندگان مجلس همچون زهره الهیان، نماینده تهران و رییس کمیته حقوق بشر در گفتوگو با «فارس» با دفاع از این اقدام اعلام کرده بود که «نمایندگان مجلس به تجمع دانشجویان در مقابل سفارت انگلیس میپیوندند.» این اتفاق رخ داد و برخی از نمایندگان همچون حمیدرضا رسایی در تجمع مقابل سفارت انگلیس حاضر شدند. سایت روزنامه دولتی ایران با انتقاد از این اقدام تاکید دارد حوادث سفارت انگلیس و باغ قلهک یکی از دلایل افزایش نرخ ارز و سکه بوده است.

در گزارش سایت روزنامه ایران آمده است: «عدهای با یک برنامهریزی کاملا انگلیسی و سوءاستفاده از روحیه ضداستعماری جوانان و دانشجویان کشور از دیوار سفارت انگلیس بالا رفتند. این افراد و عقبههای سیاسی آنها که تا چندیپیش عملکرد درخشان احمدینژاد در عرصه بینالملل را که زمینگیر شدن رژیم غاصب صهیونیستی یکی از نتایج پر برکت آن بود ماجراجویی در سیاست خارجی معنی میکردند، خود چنان ماجرایی در سفارت انگلیس بهراهانداختند که هرچند در روزهای اول آن برخی دلسوزان نظام و معدودی از عوام و خواص را فریب داد، اما برخورد حکیمانه و هوشمندانه مقام معظم رهبری، دست طراحان پشت صحنه این ماجرا را برای همگان رو کرد. به این ترتیب و با فراهم شدن بهانه برای اعمال برخی تحریمهای هرچند ظاهری و صوری علیه کشورمان توسط برخی جریانهای سیاسی- اقتصادی داخلی که ارتباط آنها با دشمنان غربی کشورمان برای همگان مشخص شده است، اثر روانی خود را بر بازار گذاشت و نرخ دلار را تا مرز 13 هزار و 500 ریال افزایش داد.» نهاد دیگری که در گزارش ارگان رسمی دولت مورد حمله قرار گرفته و بهعنوان عاملی در افزایش قیمت ارز و سکه معرفی شده، شهرداری تهران است. در گزارش تاکید شده پس از آنکه محمود احمدینژاد در سفر استانی خود به همدان هشدار داد که «عدهای سازمانیافته و با برنامه میخواهند بازار را به هم بریزند و جیب ملت را خالی کنند، ذخیره ارزی ما آنقدر هست که همه نیازهای وارداتی ما را پاسخگو است، اما عدهای با تلاش برای ایجاد تلاطم در بازار ارز، هرچه بانک مرکزی دلار عرضه میکند خریداری میکنند و میگویند قیمت دلار باید بالا برود، هر روز یک موج و یک شایعه راه میاندازند و اطلاعات غلط در جامعه منتشر کرده و بازار را تهدید میکنند. در بازار سکه عدهای با پولهای کلان وارد بازار شدند و اقدام به خرید سکه کردند تا آرامش بازار را برهم بزنند.» در ادامه گزارش تصریح شده «پس از هشدارهای دکتر احمدینژاد در سفر استانی به همدان و انتشار برخی گزارشها از ورود منابع نهادهایی چون شهرداری در بازار سکه و طلا تب و تاب این بازار کمی فروکش کرد چرا که برخی اخبار حکایت از ورود دستگاههای اطلاعاتی و امنیتی به این ماجرا داشت اما نه تنها این ورود دیرهنگام بود بلکه بعدها هیچگزارشی از عملکرد این نهادها در اینباره منتشر نشد.»

اشاره این گزارش به اخباری مبنی بر خرید 5/2 تا 3 میلیارد تومان سکه و طلا توسط شرکتهای وابسته به شهرداری در اوایل آذر بود. پس از انتشار این اخبار محمدباقر قالیباف شهردار تهران با بیان اینکه گفته میشود 5/2 تا سه میلیارد تومان سکه و طلا خریداری شده و این امر خلاف است، گفت: «کاملا تعجببرانگیز است چرا که خرید و فروش طلا در کشور رایج و امری عادی است.» قالیباف اضافه کرد: اینکه گفته میشود شهرداری در پرداخت مطالبات پیمانکاران اقدام به دادن سکه طلا کرده است این کار نیز خلاف نیست چرا که طبق مصوبه شورای شهر تهران شهرداری باید بخشی از مطالبات پیمانکاران را از طریق تهاتر پرداخت کند. پس از آن وزارت اطلاعات اعلام کرد که این موضوع در دستور بررسی قرار گرفته اما گزارشی از نتیجه اعلام نشد. اما موضوع دیگری که ارگان رسمی دولت درخصوص دلیل افزایش نرخ دلار و سکه و آشفتگی بازار ارز در گزارش خود مدعی شده، سوءاستفاده جریانات داخلی از بحث تحریم بانک مرکزی توسط آمریکاست. در این گزارش ادعا شده «پس از مطرح شدن ادعای تحریم بانک مرکزی از طرف دولت انگلیس، آمریکاییها نیز به تکاپو افتادند تا تحریم علیه بانک مرکزی کشور را با مواضع سوالانگیز برخی جریانهای داخلی در دستور کار خود قرار دهند. این جریانهای داخلی در ماههای گذشته سعی کردند با استفاده از تریبونهای رسمی و غیررسمی و مطرح کردن گاه و بیگاه پولشویی و اتهام بستن به دولت در این زمینه گزینه تحریم بانک مرکزی را با استفاده از اهرمهای فشار دشمنان کشورمان روی میز نهادهای بینالمللی قرار دهند.»

ارگان رسانهای دولت اما معتقد است «رایزنیهای دولت و به ویژه وزیر اقتصاد و رییس کل بانک مرکزی توانست این دسیسه را خنثیکند، اما پس از منتفی شدن بحث تحریم بانک مرکزی توسط نهادهای بینالمللی برخی رسانهها همچنان با مطرح کردن آن در پی انتقال بار روانی این ماجرا به بازارهای داخلی بودند تا اینکه دولت آمریکا به تنهایی تحریم علیه بانک مرکزی را با اما و اگرهای فراوان امضا کرد.» با وجود ادعاهای سایت روزنامه دولتی ایران نمایندگان مجلس و بسیاری از چهرههای اقتصادی همچنان دولت را ملزم به پاسخگویی درباره نابسامانیهای بازار ارزی میدانند. آنچه رییس مرکز پژوهشهای مجلس و الیاس نادران در نامه خود به لاریجانی بهعنوان دلایل تغییرات تاریخی قیمت ارز عنوان کردهاند «سرازیر کردن غیرقانونی یارانههای نقدی به بازار نقدینگی، تحریمهای مالی دشمنان، مدیریت ضعیف و مسالهدار اقتصادی هر روز مسالهای مطرح میکند و مقابله با تحریم به کمیتهای سپرده شده که رییس آن فردی فاقد صلاحیت علمی و تجربی است.» در این نامه همچنین تاکید شده بود «دولت با آمارهای خودساخته همه چیز را بر وفق مراد نشان میدهد و به جای پرداختن به مسایل اساسی کشور به فعالیتهای انتخاباتی ناسالم میپردازد، در چنین وضعیتی نااطمینانی و ریسک در اقتصاد افزایش مییابد و پولهای سرگردان برای حفظ ارزش و سودجویی متوجه بازار ارز میشود و چنین بحرانی را رقم میزند.» پاسکاری دلایل وضعیت آشفته و نابسامان بازار ارز و سکه در شرایطی بین دولت و مجلس و نهادهای دیگر ادامه دارد که هنوز راهکار مناسبی برای کنترل این بازار ارایه نشده و همچنان نوسانات و رکوردزنی قیمت دلار و سکه جریانساز است.